فرارو- هفت سرگرمی ساده مانند طراحی، شعرخوانی، یادگیری زبان، نوشتن آزاد، مشاهده ی آگاهانه، بازی های فکری و رقصیدن می توانند تنها با ده دقیقه در هفته قدرت ذهنی، تمرکز و احساس شادی را در زندگی روزمره افزایش دهند.

به نقل از وگ اوت، عادت های کوچک و لذت بخش می توانند برای مغز انسان اثربخش تر از ساعت ها تماشای صفحه نمایش باشند. برخلاف تصور رایج، باهوش تر شدن الزاماً به زمان زیاد یا انضباط سختگیرانه نیاز ندارد. اغلب افراد تصور می کنند هوش و تیزهوشی ذهنی در گروِ ساعت ها مطالعه و تمرکز مداوم است؛ تصویری کلیشه ای از فردی در کتابخانه که شب ها تا دیروقت میان انبوهی از کتاب ها نشسته، یادداشت برمی دارد و چای سبز می نوشد.

اما خبر خوب این است که برای تقویت ذهن، لازم نیست ساعت ها درس بخوانیم یا دوره های آموزشی بگذرانیم. تحقیقات نشان می دهد حتی چند دقیقه فعالیت هدفمند در هفته می تواند انعطاف پذیری ذهنی، خلاقیت و تمرکز را به طرز محسوسی افزایش دهد. درست همان طور که یک پیاده روی کوتاه می تواند حال روحی را بهتر کند، ده دقیقه تمرکز در هفته نیز قادر است مغز را به شکلی مؤثر تمرین دهد.

در ادامه هفت سرگرمی ساده و در دسترس معرفی می شود که اگر تنها ده دقیقه در هفته به آن ها اختصاص داده شود، به افزایش هوش و کارایی ذهن کمک خواهند کرد.

حتی اگر نقاشی ها به اندازه ی آدمک های چوبی ابتدایی باشند، طراحی یکی از سریع ترین راه ها برای تقویت تمرکز و قدرت مشاهده است. زمانی که فرد چیزی را ترسیم می کند، بخش هایی از مغز فعال می شوند که با آگاهی فضایی و حافظه مرتبط هستند. این فعالیت، صبر و توجه به جزییات را نیز تقویت می کند؛ دو عاملی که نقش مهمی در تفکر انتقادی دارند.

مطالعات نشان داده اند طراحی، نوعی تمرین ذهنی برای مشاهده ی دقیق محیط است. بسیاری از افراد از آن به عنوان روشی آرام بخش برای کاهش استرس و سامان دهی افکار استفاده می کنند. کافی است دفترچه کوچکی همیشه همراه داشته باشید و در لحظاتی که ذهنتان درگیر یا آشفته است، آنچه پیش رویتان است را در سکوت ترسیم کنید. این کار ذهن را زمین گیر می کند، آرامش می بخشد و تمرکزی عمیق ایجاد می کند.

شعرخوانی به شیوه ای متفاوت از دیگر انواع مطالعه مغز را تحریک می کند. شعر انسان را وادار می کند سرعت خواندن را کم کند، به ریتم، آوا و سکوت میان کلمات گوش دهد. این تجربه نه تنها درک زبان را تقویت می کند، بلکه قدرت تحلیل و ارتباط مؤثر را نیز افزایش می دهد.

خواندن شعر با صدای بلند باعث می شود مغز به ریتم، الگو و ظرافت زبانی توجه بیشتری نشان دهد. این تمرین به فرد می آموزد که معنا را در میان سکوت ها و نشانه های ظریف بیابد؛ ویژگی ای که اساس تفکر عمیق است. حتی چند دقیقه در روز، مثلاً هنگام آماده کردن چای، می تواند ذهن را آرام و در عین حال هشیار کند.

یادگیری زبان جدید الزاماً به تسلط کامل نیاز ندارد. حتی فراگیری چند واژه یا عبارت ساده در زبانی دیگر می تواند شبکه های عصبی مرتبط با حافظه و انعطاف ذهنی را فعال کند. جابه جایی میان دو نظام زبانی، مغز را وادار به تمرینِ تفکر انعطاف پذیر می کند.

به گفته ی متخصصان علوم شناختی، یادگیری زبان دوم تمرینی است برای تقویت حافظه و حل مسئله. صرفاً ده دقیقه تمرین در هفته، مانند یادگیری چند واژه ایتالیایی یا فرانسوی، می تواند حس توانمندی ذهنی را افزایش دهد. توانایی ارتباط حتی در سطح ابتدایی، نوعی اعتمادبه نفس و چالاکی ذهنی به همراه دارد.

نوشتن آزاد، یا همان نوشتن جریان سیال ذهن ، روشی مؤثر برای بیدار کردن خلاقیت و آرام سازی ذهن است. کافی است ده دقیقه زمان تعیین شود و بدون توقف، درباره هر موضوعی نوشت. در این روش نباید نگران ساختار، دستور زبان یا خطاهای نگارشی بود. هدف، رهایی افکار و ثبت آن هاست.

این نوع نوشتن به مرور باعث می شود ذهن سریع تر ایده ها را به هم متصل کند، تمرکز افزایش یابد و احساس تعادل روانی بهبود پیدا کند. در حقیقت، ذهن در فرایند نوشتنِ بدون سانسور، فرصت می یابد خود را سازمان دهی کند و از آشفتگی فکری رها شود.

تمرین ساده ای وجود دارد: نشستن در مکانی آرام و تنها مشاهده کردن محیط برای ده دقیقه، بدون استفاده از تلفن، بدون برنامه ریزی و بدون قضاوت. این تمرین شبیه نوعی مدیتیشن است، اما به مراتب آسان تر برای انجام.

در این روش، فرد به صداها، بوها، رنگ ها و حرکت ها توجه می کند. این نوع مشاهده ی ذهن آگاهانه، توانایی تمرکز و حضور ذهن را تقویت می کند و به مغز می آموزد از تحلیل بی وقفه دست بکشد. به گفته ی روان شناسان، این تمرین موجب بازیابی توجه، کاهش اضطراب و بهبود ادراک می شود. در عین حال، با تحریک بخش هایی از مغز که مسئول تشخیص الگو و جزییات اند، به رشد هوش شهودی کمک می کند.

حل جدول، سودوکو یا پازل های کوتاه شاید سرگرمی هایی قدیمی به نظر برسند، اما تأثیر قابل توجهی بر سلامت مغز دارند. این فعالیت ها حافظه، استدلال و تشخیص الگو را تقویت می کنند. نکته ی کلیدی در این تمرین، استمرار است نه مدت زمان. تنها ده دقیقه تمرکز در هفته می تواند به طور مستمر عملکرد ذهن را تقویت کند.

پژوهش های شناختی نشان داده اند حل پازل، بخش هایی از مغز را فعال می کند که در یادگیری و تصمیم گیری نقش دارند. حتی در زمان های کوتاه انتظار، مانند صف فروشگاه یا زمان پخت غذا، انجام چند تمرین ذهنی کوتاه می تواند جایگزین مناسبی برای پیمایش بی هدف شبکه های اجتماعی باشد. نتیجه ی آن احساس رضایت و تیزبینی ذهنی بیشتر است.

رقص نه تنها نوعی تفریح، بلکه تمرینی جامع برای مغز نیز محسوب می شود. هماهنگی حرکت، ریتم و احساس باعث فعال شدن هم زمان نیم کره های مغز می شود. این فعالیت تعادل جسمی، حافظه حرکتی و خلاقیت را تقویت می کند.

هیچ نیازی به حرکات حرفه ای نیست. پخش یک آهنگ و رقص آزادانه به اندازه ی دو دقیقه کافی است تا تنش های ذهنی کاهش یابد. به گفته ی کارشناسان، این نوع حرکت آزادانه یادآور ارتباط میان هوش و بدن است؛ زیرا هوش تنها در منطق و تحلیل خلاصه نمی شود، بلکه در توانایی هم آهنگی با احساس و حرکت نیز نهفته است.

سرگرمی ها به ویژه در زندگی پرمشغله ی امروزه، در نگاه نخست ممکن است فعالیت هایی بی اهمیت یا لوکس به نظر برسند. اما تحقیقات نشان می دهد همین فعالیت های ساده می توانند عملکرد مغز را بهبود بخشند، استرس را کاهش دهند و حس رضایت را افزایش دهند.