سید محی الدین حسینی مقدم در اعتماد نوشت: در سپهر رسانه ای ایران، اینستاگرام را نباید در ظاهر یک شبکه اجتماعی دانست؛ این پلتفرم به صحنه ای برای بازنمایی هویت، خلق سرمایه اجتماعی و حتی میدان رقابت برای کسب قدرت نمادین بدل شده است.

رشد چشمگیر اینفلوئنسرهای ایرانی در اینستاگرام -آن هم در شرایطی که سد فیلترینگ و محدودیت های زیرساختی بر سر راه کاربران قرار دارد- پدیده ای است که نمی توان صرفا با معیارهای فنی یا آماری آن را تفسیر کرد.

این رشد، نشانه ای از تاب آوری فرهنگی و اجتماعی جامعه ای است که به رغم فشارها، راه های خلاقانه ای برای تداوم ارتباط و دیده شدن می یابد. از منظر جامعه شناسی، اینستاگرام در ایران به ابزاری برای بازتعریف مرزهای فردیت و جمعیت بدل شده است.

در شرایطی که حوزه عمومی با انواع محدودیت ها مواجه است، کاربران ایرانی این فضا را به نوعی پناهگاه ارتباطی و عرصه ای برای بیان خود تبدیل کرده اند. شبکه های اجتماعی، به ویژه اینستاگرام، بستر شکل گیری روابط جدید، بازسازی هویت های فردی و جمعی و حتی بازتعریف مفاهیم سنتی قدرت و شهرت شده اند.

در این میدان، اینفلوئنسرها چهره هایی سرگرم کننده و حاملان ارزش های نوین و واسطه های فرهنگی هستند که الگوهای مصرف، سبک زندگی و حتی زبان روزمره را تحت تاثیر قرار می دهند.

از منظر مطالعات فرهنگی و رسانه، اصرار کاربران بر ماندن در اینستاگرام -حتی به قیمت عبور از فیلترینگ و کندی اینترنت- نشان دهنده نوعی مقاومت فرهنگی است؛ مقاومتی که با منطق قدرت نرم و بازی های نمادین معنا می یابد.

در واقع، کاربران ایرانی با انتخاب این پلتفرم، به بازتولید نوعی هویت دیجیتال مشترک دست می زنند؛ هویتی که نه تنها عرصه دیدن و دیده شدن را بازتعریف می کند، بلکه نشان می دهد چگونه رسانه ها می توانند فراتر از ابزارهای ارتباطی، به میدان های نبرد فرهنگی بدل شوند.

همچنین، ورود چهره های جدید و رشد تصاعدی دنبال کنندگان، حکایت از پویایی میدان رسانه ای ایران دارد؛ میدانی که حتی در شرایط انحصار و محدودیت، اجازه ظهور و صعود نسل های تازه ای از کنشگران را می دهد. این پویایی، تنها محصول الگوریتم های شبکه های اجتماعی نیست؛ بلکه بازتابی از میل جمعی به دیده شدن، شنیده شدن و مشارکت در گفتمان عمومی است.

درنهایت آنچه باید مورد توجه قرار بگیرد، ابعاد فرهنگی و اجتماعی این پدیده است: اینستاگرام در ایران امروز به مثابه جامعه ای است که می کوشد با وجود همه موانع، صدای خود را حفظ کند، هویت خود را بازسازی نماید و مرزهای محدودیت را با خلاقیت و تاب آوری، درنوردد. آینده این میدان، بی تردید به میزان توانایی بازیگران آن در فهم عمیق تر رفتار کاربران و سازگاری با تحولات اجتماعی و فناورانه وابسته خواهد بود.