تأخیر در تحویل خودروهای ثبت نامی، همچنان یکی از معضلات اصلی بازار خودرو ایران است؛ مشکلی که نه تنها خریداران را با زیان های مالی و روانی مواجه می کند، بلکه اعتماد عمومی به صنعت خودرو و سیاست گذاران را نیز به شدت تضعیف کرده است.

به گزارش مهر، بر اساس گزارش های متعدد، بسیاری از مشتریان خودروهای داخلی و مونتاژی ماه ها پس از موعد مقرر، خودروهای خود را تحویل گرفته اند و این تأخیرها اغلب بدون اطلاع رسانی شفاف یا عذرخواهی رسمی از سوی خودروسازان اتفاق می افتد.

مشتریان به دلیل نبود سامانه های متمرکز و شفاف برای پیگیری شکایات، با روندهای طولانی و فرسایشی روبرو هستند و امکان دریافت جریمه دیرکرد طبق قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان خودرو (مصوب 1386) با موانع جدی مواجه است.

در این رابطه برخی از متقاضیان دریافت خودرو به خصوص در بخش پیش فروش با تأخیرهای طولانی مدت در تحویل خودرو مواجه شده اند؛ به عنوان نمونه ع. ف یکی از خریداران خودروی داخلی می گوید: آذر پارسال 225 میلیون تومان به عنوان پیش پرداخت برای خرید خودرو به حساب خودروساز واریز کردم. مابقی مبلغ که 210 میلیون تومان بود را در مرداد ماه امسال به عنوان تکمیل وجه و تحویلی خودرو پرداختم.

او می افزاید: بر همین اساس نیز قرار بود مرداد و نهایت تا شهریور ماه خودرو تحویل شود با این حال تاکنون هیچ خبری از تحویل خودرو نشده است. حتی خودروساز اطلاعی هم نداده که خودرو چه زمانی تحویل می شود.

کارشناسان حقوقی معتقدند که بخشی از مشکل به قراردادهای یک طرفه خودروسازان بازمی گردد. بسیاری از قراردادهای فروش، خریدار را ملزم می کند که تأخیرهای تحویل را به شرایط خارج از کنترل مانند تحریم ها یا مشکلات تأمین قطعات نسبت دهد و در نتیجه خودروساز از مسئولیت معاف می شود. این در حالی است که مشتریان به دلیل انحصار بازار چاره ای جز امضای چنین قراردادهایی ندارند.

عمده دلیل تأخیر در تحویل خودرو به مشکلات مالی خودروسازان باز می گردد چراکه پرداخت نکردن بدهی ها به قطعه سازان و محدودیت نقدینگی باعث کاهش سرعت تولید شده است. همچنین کمبود قطعات، از دیگر چالش ها عنوان شده است؛ کسری قطعات، تولید برخی خودروها را متوقف کرده و باعث عقب افتادگی در تحویل ها شده است.

ناترازی انرژی و جنگ 12 روزه نیز از دیگر دلایل تأخیر در تحویل خودرو اعلام شده چراکه این مسائل تأثیر مستقیم بر روند تولید خودرو داشته است.

مانی حدادی کارشناس صنعت خودرو می گوید: خالی فروشی و فروش خارج از ضوابط حواله خودرو موضوعی است که در دو حوزه متفاوت معنا پیدا می کند و طی چهار تا پنج سال اخیر در خودروسازی های بزرگ کشور به وضوح مشاهده شده است. او می افزاید: خالی فروشی یا آینده فروشی از مهم ترین آسیب های صنعت خودرو محسوب می شود که موجب زیان انباشته در این بخش شده است.

تأخیر در تحویل خودرو پیامدهای مالی و روانی گسترده ای برای خریداران دارد؛ ارزش پول پرداخت شده در اثر تورم کاهش یافته، هزینه های جانبی مانند استفاده از تاکسی های اینترنتی و خودروهای اجاره ای افزایش یافته و اضطراب و استرس ناشی از انتظار طولانی، به تجربه ای فراگیر در میان مشتریان تبدیل شده است. ادامه این روند باعث ایجاد بازارهای غیررسمی و افزایش قیمت خودرو در بازار آزاد شده است.