فرارو- یَشراج شارما روزنامه نگار مستقل هندی در شبکه الجزیره

به نقل از شبکه الجزیره، برنامه های مربوط به دیدار حضوری میان دونالد ترامپ ، رییس جمهور ایالات متحده، و ولادیمیر پوتین ، همتای روس او، که قرار بود طی دو هفتهٔ آینده در بوداپست مجارستان برگزار شود، روز سه شنبه فروپاشید. این تحول پس از آن رخ داد که ترامپ پیشنهاد کرد جنگ روسیه و اوکراین با اعلام آتش بسی در امتداد خطوط فعلی جبهه متوقف شود. او که ظاهراً نشانه ای از تعویق یا لغو دیدار می داد، روز سه شنبه در گفت وگو با خبرنگاران در کاخ سفید گفت: نمی خواهم دیداری بی فایده داشته باشم. دلیلی ندارد وقتم را تلف کنم، پس بگذارید ببینیم چه پیش می آید.

آخرین شکست در مسیر مذاکرات صلح برای پایان دادن به جنگ 42 ماههٔ روسیه علیه اوکراین، تنها دو ماه پس از دیدار دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین در نشستی شتاب زده در آلاسکا رخ داد؛ دیداری که آن نیز بدون هیچ دستاوردی پایان یافت. این جنگ، که بزرگ ترین و مرگبارترین در اروپا از زمان جنگ جهانی دوم محسوب می شود، تاکنون جان ده ها هزار نفر را در هر دو سوی میدان نبرد گرفته است. اکنون پرسش هایی جدی مطرح است: چرا روند گفت وگوها بار دیگر فروپاشید؟ و برای آنکه روسیه به پایان دادن این جنگ تن دهد، چه شرایطی لازم است؟

در جریان کارزار انتخاباتی سال گذشته، ترامپ با افتخار اعلام کرده بود که تنها 24 ساعت زمان نیاز دارد تا جنگ میان روسیه و اوکراین را پایان دهد. اکنون، بیش از یک سال بعد و ده ماه پس از آغاز دومین دورهٔ ریاست جمهوری اش او به طور فزاینده ای از نبودِ پیشرفت در این زمینه احساس ناامیدی و سرخوردگی می کند. پوتین خواستار خلع سلاح کامل اوکراین و حفظ تمامی مناطقی است که روسیه در طول جنگ تصرف کرده؛ شرطی که برای پذیرش آتش بس مطرح کرده است. در مقابل، اوکراین قاطعانه با واگذاری هر بخش از سرزمین خود مخالفت می ورزد. تاکنون، ترامپ نتوانسته میان این دو موضع کاملاً متضاد هیچ نقطهٔ توافقی بیابد.

ترامپ شامگاه یکشنبه از روسیه خواست به جای ادامهٔ جنگ، نبرد را در امتداد خطوط کنونی جبهه متوقف کند و تأکید کرد که دو طرف می توانند جزییات مربوط به قلمرو را در مذاکرات آینده حل وفصل کنند. رییس جمهور آمریکا گفت: آنچه من می گویم این است که باید همین حالا در خطوط فعلی متوقف شوند، به خانه هایشان بازگردند، کشتار را متوقف کنند و به این ماجرا پایان دهند. خط مقدم کنونی از منطقهٔ صنعتی دونباس می گذرد؛ جایی که بخش اعظم درگیری ها جریان داشته است. ترامپ در اشاره به سرنوشت این منطقه تاکید کرد: بگذارید همان طور که هست باقی بماند. اکنون تقسیم شده است فکر می کنم حدود 78 درصد از زمین ها در اختیار روسیه است. بگذارید در همین وضعیت بماند؛ بعداً می توانند درباره اش مذاکره کنند.

بله. در بیانیه ای که روز سه شنبه به امضای رهبران اروپایی از جمله ولودیمیر زلنسکی ، رسید، آنان اعلام کردند که به طور قاطع از پیشنهاد ترامپ برای توقف فوری درگیری ها حمایت می کنند و تأکید داشتند که خط تماس کنونی باید مبنای آغاز مذاکرات باشد . رهبران اروپایی در این بیانیه، پوتین را به تعلل عامدانه در مسیر صلح متهم کرده و نوشتند: تاکتیک های وقت کُشانهٔ روسیه بارها نشان داده که اوکراین تنها طرفی است که واقعاً به صلح پایبند مانده است. همه شاهدیم که پوتین همچنان مسیر خشونت و ویرانی را برگزیده است. آنان همچنین متعهد شدند که تا زمانی که پوتین برای صلح آمادگی نشان ندهد، فشار بر اقتصاد و صنایع دفاعی روسیه را تشدید کنند .

روز دوشنبه، پیش از آنکه برنامهٔ دیدار ترامپ و پوتین فروبپاشد، دیمیتری پسکوف ، سخنگوی کرملین، صراحتاً اعلام کرد که رهبر روسیه با پیشنهاد اخیر برای متوقف کردن جنگ موافقت نخواهد کرد. او گفت: موضع روسیه تغییری نکرده است ، و بر پافشاری مسکو بر خواسته های سخت گیرانه اش برای پایان جنگ تأکید کرد؛ از جمله عقب نشینی کامل نیروهای اوکراینی از مناطق شرقی که روسیه مدعی مالکیت آن هاست. روز سه شنبه، خبرگزاری رویترز نیز گزارش داد که روسیه در آخر هفتهٔ گذشته پیامی محرمانه به ایالات متحده ارسال کرده و در آن خواستار کنترل کامل بر سراسر منطقهٔ دونباس اوکراین شده است.

سرگیی لاوروف ، وزیر خارجهٔ روسیه، نیز روز سه شنبه در گفت وگویی تلفنی با مارکو روبیو ، وزیر خارجهٔ آمریکا شرکت کرد و سپس در جمع خبرنگاران در مسکو اعلام کرد که به طرف آمریکایی یادآور شده است: موضع مسکو نسبت به تفاهم های حاصل شده در نشست آلاسکا تغییری نکرده است. لاوروف مواضع پوتین در آن نشست را تکرار کرد و گفت روسیه تنها زمانی با پایان جنگ موافقت خواهد کرد که دلایل اصلی این درگیری برطرف شود به عبارتی، خلع سلاح اوکراین و واگذاری سرزمین هایی که طی جنگ به تصرف روسیه درآمده اند. چنین شروطی، برای کی یف به کلی غیرقابل پذیرش است.

بله. ترامپ در مسیر تلاش برای میانجی گری میان روسیه و اوکراین و دستیابی به آتش بس، بارها مواضع خود را تغییر داده است. در حالی که دولت پیشین آمریکا به رهبری جو بایدن از اوکراین حمایت قاطع و بی قید و شرطی نشان می داد، دولت ترامپ در دیداری با ولودیمیر زلنسکی در دفتر بیضی کاخ سفید در فوریهٔ امسال، رویکردی تند و انتقادی اتخاذ کرد. در آن نشست پرتنش، ترامپ و معاونش جی.دی. ونس زلنسکی را به دلیل آنچه نبودِ قدردانی کافی از کمک های گستردهٔ آمریکا خواندند، سرزنش کردند.

در ماه مارس، ترامپ تهدید کرد که تحریم ها و تعرفه های ثانویهٔ گسترده ای علیه مسکو اعمال خواهد کرد ؛ تهدیدی که در ماه اوت نیز تکرار شد. بااین حال، زمانی که در همان ماه در آلاسکا با پوتین دیدار کرد، به نظر می رسید فشار را بر زلنسکی وارد می کند تا با نوعی توافق تن دهد؛ در حالی که کرملین خواستار واگذاری سرزمین هایی از سوی اوکراین و فاصله گرفتن این کشور از ناتو بود. ترامپ در آن زمان به خبرنگاران گفت: تبادلات سرزمینی صورت خواهد گرفت ، و تأکید کرد که هر دو طرف باید بخشی از سرزمین های خود را واگذار کنند. اما در ماه بعد، بار دیگر موضع خود را تغییر داد و این بار آشکارا جانب رییس جمهور اوکراین را گرفت؛ هنگامی که گفت کی یف می تواند سرزمین های خود را بازپس گیرد یا حتی شاید فراتر از آن پیش برود .

در یک کلمه: ابهام بیشتر. فروپاشی نشست برنامه ریزی شده نشان می دهد که فعلاً هیچ چشم انداز روشنی برای پایان جنگ روسیه و اوکراین وجود ندارد. هفتهٔ گذشته، زلنسکی بار دیگر به کاخ سفید رفت و خواستار دریافت موشک های تاماهاوک آمریکایی شد، با این امید که اوکراین بتواند اهدافی را در عمق خاک روسیه مورد حمله قرار دهد. اما او نتوانست رضایت واشنگتن را برای این درخواست جلب کند. ترامپ که پیش تر تمایل خود را به این ایده ابراز کرده بود، در دیدار روز جمعه با زلنسکی از آن عقب نشینی کرد. زلنسکی همچنین خواهان افزایش کلی حمایت نظامی از سوی ایالات متحده بود، اما ترامپ پیش تر تأکید کرده بود که متحدان اروپایی اوکراین در ناتو باید سهم بیشتری از این بار را بر دوش بگیرند.