غزل لطفی در اعتماد نوشت: من مادری از اواخر دهه 50 هستم که دختری نسل زدی دارم. این روزها که به جهت حضور مشاورین نسل زد در شورای اطلاع رسانی دولت، باب گفت وگو در مورد این نسل باز شده است، تصمیم گرفتم مقایسه ای میان نسل خودمان با فرزندانمان داشته باشم. توضیح ضروری اینکه از واژه گفت وگو آگاهانه استفاده کرده ام و به خوبی می دانم موضع های انتقادی بیش از مواضع موافق است، اما همین هم نشان از آن دارد که می توانیم حرف بزنیم و به فصل مشترکی برسیم. برای این فصل مشترک هم دو هدف را متصور هستم؛

اول: کاری نو برای این نسل انجام دهیم.

دوم: کمی از دغدغه های ما والدین کاسته شود.

برای شناخت نسل زد، لازم نیست کار فوق العاده ای انجام دهیم، چون در حال زندگی با آن ها هستیم و برای ما که نوجوان در خانه داریم و هر روز پای صحبت فرزندمان هستیم و اتفاقا خودمان هم خودخواسته همین مدل (رک و زیاده خواه) تربیتشان کردیم، اتفاق عجیبی رخ نداده است.

مقایسه این دو نسل (من و دخترم) را پیش از این یک بار در متنی برای آقای عباس عبدی در واکنش به یادداشت نسل سوخته شان نوشته بودم و ایشان هم در یادداشت واکنشی از نسل سوخته، آن متن را نشر دادند. همان مطلب را اینجا دوباره می آورم تا بیشتر توضیح دهم؛

به نظرم یک نکته در مورد همسن و سالان من مغفول مانده؛ ناامیدی فزاینده که به انفعال رسیده و دیگر آینده ای را متصور نیستیم. به نسل ما خودسانسوری یاد داده شده بود و همیشه احتیاط پیشه کردیم. الزام به رعایت تقیدات مذهبی (به جهت حفظ آبروی خانواده؛ پدران به جنگ رفته و مادران مشغول در مناصب دولتی)، تکریم همیشه صرفه جویی (به جهت شرایط جنگ و دوران سازندگی) از ما نسلی ساخته که در مقایسه با خواهران و برادران کوچک تر خود هیچ توقعی از زندگی نداریم.

در واقع به ما یا دادند که توقع داشتن بد است. همین موضوع باعث شده که امروز وقتی دهه هشتادی های معترض را می بینیم آن ها را تحسین می کنیم، چون کاری را که ما نمی توانستیم، آنان انجام دادند، اما چون هم امیدی به بهبود نداریم و هم جرات لازم برای همراهی این نسل در وجود ما نهادینه نشده است، به همین علت با ناامیدی تمام، فقط نظاره گر بودیم.

نسل ما نسل هیس! فریاد نزن، نگو، نخواه بود. نسل ما را در کتب آموزشی مطمئن کرده بودند که به جهنم می رویم و بهشت جای از ما بهتران است و این نسل هر آنچه کسب نکرده یا از او دریغ شده بود را به فرزندش آموزش داده است. حتی از اینکه کمترین نمره فرزندمان در دروس دینی باشد هم نگران نبودیم. کودکانی تربیت کرده ایم که با ارزش های تحمیلی نهادهای رسمی بیگانه هستند.

رسانه، مذهب، سیاست! فقط یادشان دادیم که هر چه می خواهی بگو ما فراهم می کنیم. این کودکان پر توقع، هنوز به سن حضور اجتماعی نرسیده اند، اما مانند آتش زیر خاکستر در چند سال آینده، ظهور و بروز خواهند داشت و به عقیده بنده همین تربیت نسلی، بزرگ ترین انتقام ما از گذشته خواهد بود، چون هر آنچه نداشتیم را در آینده فرزندان خود تصور می کنیم و نسبت به هر آنچه به زور آموزشمان می دادند هم دچار انزجار هستیم.

نفرتی که بیان نمی شود، اما در تربیت کودکان خود آن را تبدیل به آموزش ضدیت با تمامیت خواهی کرده ایم. نسل ما و فرزندان ما مانند سکون و خروش موج دریا هستند و نسل پس از این دو نسل احتمالا آرامش نسبی را تجربه خواهند کرد. متن بالا در واقع تجربه زیسته من و دخترم است. تجربه ای که احتمالا خیلی افراد دیگر هم در حال زندگی کردن آن هستند.

در ادامه آنچه این روزها در نسل زدی ها پررنگ شده، رک گویی است که اتفاقا ناشی از میدانی است که ما والدین به جهت جبران شرایطی که خودمان داشتیم در واقع آرزوهای نزیسته مان را برای فرزندانمان فراهم کردیم.

بقیه موارد مثل استایل و تیپ، در هر مقطعی یک مدل لباس مد بوده است و اتفاق خاصی نیفتاده، فقط نوجوانان فعلی هم می خواهند طبق علایق خود بپوشند یا به طور مثال از نظر تکنولوژی ما نسل آتاری بودیم و فرزندانمان نسل ps5 هستند و این صرفا به معنای پیشرفت علم است همین! ما هم در دبیرستان و دانشگاه، تکه کلام های خاص خود را داشتیم و فرزندانمان هم، الان همین طور هستند.

فقط جسارتشان خیلی بیشتر شده است که آن را هم ما به عنوان چاشنی تربیتشان به آن ها هدیه کردیم. در نهایت این سوال پیش می آید که پس چرا ماجراهای این نسل آنقدر سر زبان ها افتاده؟ که به نظرم الان کار عجیبی انجام نشده و تا امروز که درباره شان صحبت نشده بوده، روند، غلط بوده است! فقط راه و روش و هدف باید خلاق، پویا و شفاف باشد.