کتب درسی 12 پایه تحصیلی بازمهندسی می شوند. وزیر آموزش و پرورش چندی پیش اعلام کرد، کتاب های درسی به بازمهندسی نیاز دارند، البته این پروژه به یک بازه زمانی 6 تا 7ساله نیاز دارد.

به گزارش ایران، علی لطیفی، معاون وزیر و رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی درباره تغییر کتاب های درسی دانش آموزان می گوید: باید کوتاه ترین و سریع ترین زمان را برای این طرح در نظر بگیریم. در این زمینه تجارب جهانی کسب کرده ایم و البته تجربه هایی هم از گذشته داریم. در بحث تغییر جهانی محتوای کتاب های درسی، جایگاه ما با سایر کشورها خیلی متفاوت است و با آن ها فاصله قابل توجهی داریم. مثلاً در زمینه برنامه درسی (برنامه درسی به مجموعه ای از برنامه ریزی ها برای آموزش دروس گفته می شود که این برنامه ریزی توسط معلم یا مدرسه تدوین شده و در آن اهداف آموزش، منابع یادگیری و روش های تدریس نیز بیان می شود.) جامعه جهانی در مقاطع بالاتر مثل پایه نهم و دهم است ولی ما به تازگی این مسیر را شروع کرده ایم.

لطیفی با اشاره به اینکه نبود زیرساخت روند کار را کند کرده است، می گوید: یک مسأله مهم، فراهم نبودن زیرساخت ها و فناوری های مرتبط با آن است که موجب شده روند کار کمی کند باشد. نکته دوم ویژگی های دوره های تحصیلی است، مثلاً وقتی از دوره اول متوسطه صحبت می کنیم، می دانیم این مقطع یک دوره خاص است، کمااینکه دانش آموزان این دوره هم خاص هستند.

اگر مسأله را فراتر از تغییر کتاب درسی نبینیم، خیلی زودتر از اینها می توانیم کتاب های درسی را تغییر دهیم، اما واقعاً مسأله فقط تغییر کتاب نیست. ما معتقدیم باید اول هویت و هدف آن دوره تحصیلی مشخص شود. وقتی کاری تولید می شود اما فرآیندهای اجرای آن به درستی پیش نمی رود، یعنی ما اجرای آزمایشی نداریم، در نهایت نمی توانیم تضمین دهیم کارهای تولیدی ما باکیفیت هستند. به همین دلیل اساساً کار در آموزش و پرورش زمان بر است. به همین دلیل برای بازمهندسی 12 پایه حداقل 7 تا 8 سال زمان نیاز است.

معاون وزیر آموزش و پرورش با اشاره به اینکه کشورهای دیگر نیز زمان بیشتری برای تغییر در کتاب های درسی در نظر می گیرند، می گوید: برای بازه زمانی 7 تا 8 سال زمان زیادی نیاز نیست. در نمونه های جهانی برای تغییر کتاب های درسی، تغییرات از پایه اول تا پایه های نهم و دهم به ترتیب 10 تا 11 سال زمان می برد، ولی اگر ما بخواهیم تا پایه دوازدهم این کار را شروع کنیم به زمان زیادی نیاز داریم و مدیریت این کار هم با دشواری همراه است.

لطیفی درباره چالش های تغییر کتاب درسی می گوید: تغییر در محتوای کتاب ها یا به روزرسانی آن ها به این دلیل مشکل است که مثلاً دانش آموزان پایه سوم که با نظام قدیم درس خوانده اند، حالا باید از پایه چهارم تا ششم را طبق نظام جدید درس بخوانند. از طرفی محتوای درسی پایه های اول تا سوم ابتدایی که در نظام قدیم بودند دیگر به درد کسی نمی خورد و باید آن ها را در نظام جدید تغییر داد. تغییر هر دوره ابتدایی باید سال به سال باشد تا بین آموزش های جدید دانش آموز در مقایسه با آموزش های قدیمی او تناسب ایجاد شود.

او در پاسخ به این سؤال که تغییرات در کتاب های درسی بر چه اساسی انجام می شود، می گوید: در آموزش و پرورش به این مسأله به شکل کلاسیک پاسخ داده شده؛ تغییرات برنامه درسی باید سعی کند توازن بین دو مسأله را رعایت کند: اول اینکه نیاز ملی و نیاز جامعه چیست؟ دوم اینکه نیاز دانش آموز در کتاب های درسی دیده شود و بدانیم نیاز این نسل چیست؟

به گفته لطیفی، خیلی مهم است که هر دو نیاز در یک نقطه تعادل با همدیگر قرار بگیرند، او در این باره توضیح می دهد: اگر قرار باشد فقط به نیاز ملی و جامعه توجه کنیم و نیاز دانش آموز را در نظر نگیریم، قطعاً او رغبت و علاقه ای به کتاب درسی نخواهد داشت. از طرفی هم اگر بخواهیم فقط به نیاز دانش آموز توجه کنیم، یا اقتضائات سنی دانش آموز و آنچه را که دانش آموز می پسندد در دروس اعمال کنیم، دیگر آموزش ملی معنا پیدا نمی کند. آموزش در سطح کشور ملی است و باید بتوانیم بخشی از منافع عمومی جامعه را که شاید از نگاه برخی افراد نادیده گرفته می شود مورد توجه قرار دهیم.

رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با تأکید بر اینکه یکی از چالش های نظام های آموزشی در پیدا کردن این نقطه تعادل است، می گوید: در نظام آموزش و پرورش در جاهایی موفق می شویم که متن، برنامه یا کتابی طراحی کنیم که از یک طرف برای دانش آموز و خانواده ها جذاب باشد و آن ها احساس کنند این محتوا پاسخگوی نیازهای آنان است و همچنین از طرفی پاسخگوی نیازها و سؤالات ملی نیز باشد. حتماً در طراحی کتب درسی که اکنون پیش بینی شده، اقتضائات و ویژگی های نسل امروز دانش آموزان مورد توجه ماست. به هر حال با این چالش مواجه هستیم که بتوانیم نقطه تعادلی میان نیاز جامعه و نیاز دانش آموز در کتاب های درسی ایجاد کنیم.