اداره کل حقوقی قوه قضاییه در نظریه ای مشورتی به سوالی درباره حکم قانونی استفاده از تلویزیون های دارای قابلیت دریافت امواج ماهواره پاسخ داد.

به گزارش ایسنا، این اداره در نظریه ای اعلام کرده که دستگاه های تلویزیون دارای قابلیت دریافت امواج ماهواره، نوعاً و عرفاً تلویزیون محسوب می شود و برخی قابلیت های فنی و اضافی این دستگاه ها، سبب شمول عنوان دستگاه های موضوع قانون ممنوعیت به کارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره مصوب 1373 بر آن ها نمی شود.

متن سوال مطرح شده در این باره و پاسخ اداره کل حقوقی قوه قضاییه به آن به شرح زیر است:

وفق ماده 13 قانون ممنوعیت به کارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره مصوب 1373 کلیه دستگاه ها و تجهیزات دریافت از ماهواره که توسط مراجع ذی صلاح کشف یا جمع آوری می گردد، تحویل سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران می گردد تا مطابق مقررات اقدام نماید. در زمان تصویب این قانون، تجهیزات دریافت از ماهواره منحصر به اقلام مشخصی مانند دیش (آنتن دریافت کننده)، LNB (مبدل سیگنال)، رسیور (گیرنده دیجیتال) و کابل های رابط بود و تلویزیون های دارای رسیور داخلی وجود نداشت؛ به همین سبب دریافت کانال های ماهواره ای صرفاً مستلزم اتصال رسیور جداگانه بود.

امروزه با تحول تکنولوژی و ساخت تلویزیون هایی که مجهز به رسیور داخلی هستند، این پرسش مطرح است که آیا چنین دستگاه هایی نیز مشمول ماده 13 قانون یادشده می شوند؟ تفسیر کاملاً لفظی و مضیق از قانون، با این استدلال که چنین مصادیقی در زمان تصویب قانون وجود نداشته است، مغایر تفسیر حقوقی و منطقی در مواجهه با تغییرات فناوری و مغایر درک غایت و هدف قانون گذار است.

زیرا هدف اصلی این قانون، محدودسازی و منع دریافت محتوای ماهواره ای بوده و اگر دستگاهی به صورت یکپارچه همان کارکرد تجهیزات یادشده را داشته باشد، قاعدتاً باید مشمول همان حکم قرار گیرد. بدین معنا که عدم شمول تلویزیون های دارای رسیور داخلی به مقررات مذکور، نقض غرض قانون گذار خواهد بود. از حیث رویه نیز، اجماع و وحدت نظر مشخصی میان مراجع قضایی و اداری در این خصوص مشاهده نمی شود و تفسیرهای متفاوتی ارائه شده است.

بسیاری از مراجع اجرایی، از جمله نیروی انتظامی و حتی بعضی دادگاه ها، تلویزیون های رسیوردار را مشمول قانون دانسته اند؛ زیرا ماهیت کارکرد امکان دریافت محتوای ماهواره ای محل اعتبار قانون بوده است و نه صرفاً شکل یا اجزای دستگاه. توضیح آنکه، تلویزیون های مذکور در ماهیت گیرنده ماهواره ای تلقی می شوند که در قالب یک دستگاه نمایشگر تجمیع شده اند و به لحاظ عملکرد، همان هدف قانون را محقق می کنند؛ بنابر این در صورت کشف و جمع آوری، باید وفق ماده 13 پیش گفته به سازمان صدا و سیما تحویل شود. بنا به مراتب پیش گفته، خواهشمند است در خصوص شمول یاعدم شمول تجهیزات دریافت از ماهواره بر تلویزیون های مذکور در استعلام اعلام نظر فرمایید.

اولاً، صرف نظر از اینکه قانون ممنوعیت بکارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره مصوب 1373، دارای یازده ماده است و بر خلاف آنچه در فرض استعلام آمده است، فاقد ماده 13 است، چنانچه مقصود، تبصره ماده 3 قانون یادشده است، این تبصره به موجب نص ماده 77 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب 1392 با اصلاحات و الحاقات بعدی نسخ شده است و در حال حاضر در خصوص تعیین تکلیف تجهیزات دریافت از ماهواره؛ به عنوان کالای ممنوع (موضوع تبصره 4 ماده 22 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب 1392 با اصلاحات و الحاقات بعدی)، مطابق بند 3 ماده 56 قانون اخیرالذکر و ماده 18 آیین نامه اجرایی نحوه نگهداری و امحاء کالاهای موضوع بند (3) ماده (56) اصلاحی قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب 27/1/1402 هیأت وزیران رفتار می شود.

ثانیاً، دستگاه های تلویزیون دارای قابلیت دریافت امواج ماهواره، نوعاً و عرفاً تلویزیون محسوب می شود و برخی قابلیت های فنی و اضافی این دستگاه ها، سبب شمول عنوان دستگاه های موضوع قانون ممنوعیت به کارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره مصوب 1373 بر آن ها نمی شود.