پیش بینی های سازمان هواشناسی درباره کاهش کیفیت هوای پایتخت محقق شد و از هفته قبل، غلظت آلاینده ها در هوای تهران افزایش یافته است.

به گزارش اعتماد، طبق جدولی که شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران منتشر کرده، از 21 مهر ماه و به دنبال افزایش غلظت آلاینده ها، کیفیت هوای پایتخت کاهش یافته و طی 6 روز اخیر، شامگاه پنجشنبه تا بامداد جمعه، آلوده ترین ساعات بوده که در این ساعات، غلظت آلاینده ها به تدریج از شاخص 115 تا 136 افزایش یافت و سپس در صبحگاه جمعه به 116 رسید اما طبق گزارش سامانه پایش کیفی هوای کشور، پیش از ظهر دیروز شاخص ذرات معلق با قطر کمتر از 2.5 میکرون در هوای شهر تهران 109 بود که شرکت کنترل کیفیت هوا در ساعات عصر این شاخص را 103 و کیفیت هوا را برای گروه های حساس، ناسالم اعلام کرد.

طبق گزارش سامانه پایش کیفی هوای کشور، شهرهای دیگری در استان تهران، هوایی بسیار آلوده تر از پایتخت داشتند چنان که پیش از ظهر دیروز، باقرشهر با شاخص 181 بابت آلاینده ذرات معلق 2.5 میکرون، پاکدشت ورامین با شاخص 167 و پیشوا با شاخص 163 به ترتیب آلوده ترین هوا را بین 14 شهرستان استان تهران داشتند.

بنا به گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران، هوای پایتخت در طول 212 روز اخیر در مقایسه با مدت مشابه پارسال کیفیتی به مراتب بدتر داشته چنان که پارسال تهران 5 روز هوای پاک (با شاخص صفر تا 50.141 روز هوای قابل قبول (با شاخص 51 تا 100.64 روز هوای ناسالم برای گروه حساس (با شاخص 101 تا 150.2 روز ناسالم برای همه گروه ها (با شاخص 151 تا 200) داشت و روزهای با هوای بسیار ناسالم (با شاخص 201 تا 300) و خطرناک (با شاخص 301 تا 500) هم صفر بود اما امسال، تعداد روزهای با هوای پاک در پایتخت 6 روز بوده ولی از تعداد روزهای با هوای قابل قبول کاسته شده و به 113 روز رسیده و تعداد روزهای با هوای ناسالم برای گروه های حساس به 81 روز و تعداد روزهای با هوای ناسالم به 8 روز افزایش یافته و تهرانی ها، 2 روز هوای بسیار ناسالم و 2 روز هوای خطرناک نفس کشیده اند.

به دنبال تداوم غلظت آلاینده ها در هوای پایتخت، دیروز رییس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران با ابراز نگرانی از وضعیت آلودگی هوا در پایتخت و تکرار سالانه پدیده وارونگی دما و افزایش غلظت آلاینده ها، خواستار بازنگری اساسی در طرح های مقابله با آلودگی هوا شد.

مهدی پیرهادی گفت که آنچه طی دو دهه اخیر و هر سال در ماه های سرد با عنوان برنامه های کاهش آلودگی هوا با هدف کنترل منابع آلاینده اجرا می شود، به دلیل نبود ضمانت اجرایی و نبود مدیریت واحد یکپارچه در هماهنگی بین دستگاه ها و کمبود منابع مالی، تاثیر ملموسی بر کیفیت هوای تهران نداشته و در سال جاری هم وضع همین است چنان که شاخص آلودگی در بسیاری از روزهای مهر و نیمه نخست پاییز در وضعیت ناسالم بوده و با آغاز پایداری جوی و وقوع وارونگی دما، انتظار می رود این روند همچون سال های گذشته در فصول زمستان نیز تشدید شود.

این ابراز نگرانی عضو شورای شهر تهران، در حالی بود که به تازگی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، با استناد به گزارش سالانه وضعیت کیفیت هوا و صدای تهران اعلام کرد که در بازه 10ساله منتهی به 1403، این سال با حدود 39.9درصد شاخص کیفیت هوای بالاتر از حد سلامت، دومین سال آلوده در دهه اخیر بوده است.

در این سال، به مدت 123 روز ذرات کوچک تر از 2.5 میکرون، 39 روز آلاینده ازن و 14 روز آلاینده کوچک تر از 10 میکرون، فراتر از حد مجاز بودند. بیشترین شاخص آلودگی در سال گذشته هم 174 و در روز 29 آذر بوده در حالی که با توجه به دو آلاینده اصلی شهر تهران، ذرات معلق کوچک تر از 2.5 میکرون به لحاظ تعداد روزهای آلوده در رتبه دوم و آلاینده ازن در مرتبه سوم قرار داشته است.

گزارش هایی که وزارت بهداشت در فاصله سال های 1400 تا 1403 از رصد مرگ بر اثر آلودگی هوا منتشر کرده هم نشان می دهد که هر سال، تاثیر مخرب آلودگی هوا بر سلامت شهروندان، شدیدتر می شود.

حدود دو ماه قبل، عباس شاهسونی که معاون مرکز تحقیقات کیفیت هوا و تغییر اقلیم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است، در گزارشی خبر داد که در سال 1403 بیش از 35هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا در کشور ثبت شده و با تاکید بر اینکه میزان غلظت آلودگی هوا در سال 1403 نسبت به 1402 افزایش داشته، در توضیح جزییات این مطالعه گفت: مطالعه ای درباره بررسی آثار بهداشتی و اقتصادی ناشی از آلودگی هوا در سال گذشته و در 83 شهر کشور با جمعیتی بیش از 57 میلیون نفر انجام شد که نتایج این مطالعه، نشان می دهد که تعداد مرگ های منتسب به آلودگی هوا در سال 1403 به طور میانگین 35 هزار و 540 نفر است.

براساس نتایج این مطالعه، 12.7 درصد از مرگ های طبیعی در 83 شهر مورد مطالعه، منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون بوده و به طور میانگین 14.66 درصد از مرگ های منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون به علت بیماری های ایسکمیک قلبی، 15 درصد به علت سکته مغزی، 14.4 درصد به دلیل سرطان ریه و بیش از 11 درصد به علت بیماری های مزمن انسداد ریوی بوده است. بر اساس نتایج این مطالعه، هزینه های ناشی از مرگ های منتسب به آلودگی هوا در سال 1403 حدود 14 میلیارد دلار و معادل 1000 میلیارد تومان بوده است. نتایج این مطالعه نشان داد که میانگین غلظت سالانه ذرات معلق در سال گذشته نسبت به سال 1402 به میزان جزیی افزایش هم یافته است.

مطالعه دیگری هم سال 1402 و در 57 شهر کشور و برای جمعیت 48 میلیون نفری ساکن در این شهرها انجام شد که نتایج این مطالعه وزارت بهداشت هم نشان داد که در سال 1402 میزان ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون، در 75درصد از روزهای سال از میزان رهنمود سازمان جهانی بهداشت بیشتر بوده و بیش از 30 هزار و 600 مرگ منتسب به آلودگی هوا در این شهرها رخ داده که میزان مرگ های منتسب به ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون در شهرهای ماهشهر، ریگان، تهران، مشهد، اصفهان و اراک از میانگین کشوری بیشتر بوده و به طور مشخص، در سال 1402 سهم پایتخت از مرگ های منتسب به آلودگی هوا 6 هزار و 939 نفر است.

طبق نتایج این مطالعه، سهم بیماری های مزمن انسداد ریوی از میزان مرگ و میر ناشی از بیماری های منتسب به ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون در 57 شهری که مورد رصد قرار گرفته اند 819 نفر (حدود 11.4درصد از مرگ و میرهای ناشی از بیماری های مزمن انسداد ریوی) سهم سرطان ریه، 773 نفر (14.4درصد) سهم بیماری های ایسکمیک قلبی از میزان مرگ و میر کشور در 57 شهر مورد بررسی، 7 هزار و 308 نفر (14.7درصد) مرگ های سکته مغزی به دلیل مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون نیز 3 هزار و 151 نفر (14.9درصد) بوده و درنهایت، هزینه های مرگ های منتسب به ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون در سال 14092 هم 12 میلیارد دلار (معادل 600 هزار میلیارد تومان) برآورد شده است.

شاهسونی درباره آمار قربانیان آلودگی هوا در سال 1401 هم اعلام کرده بود: طبق نتایج مطالعه سال 1401 و بررسی آثار بهداشتی و اقتصادی منتسب به آلاینده ذرات معلق با قطر کمتر از 2.5 میکرون در 33 شهر کشور، شمار قربانیان بالاتر از 30 ساله، 26 درصد بیشتر از فوتی های آلودگی هوا در سال 1400 بوده و در این سال تعداد کل موارد مرگ منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق با قطر کمتر از 2.5 میکرون در افراد بالای 30 سال، به طور میانگین 26 هزار و 307 نفر گزارش شده که بیش از 26 درصد نسبت به سال 1400 افزایش یافته است.

در سال 1401 میانگین سالانه غلظت ذرات معلق با قطر کمتر از 2.5 میکرون در شهرهای تهران، مشهد، اهواز، تبریز، شیراز، اصفهان، ایلام، سنندج، یاسوج، همدان، خرم آباد، اراک، کرج، کرمانشاه، آبادان، زنجان، یزد، ارومیه، کرمان، بیرجند، قم، زابل، بجنورد، دزفول، بوشهر، شهرکرد، اردبیل، بندرعباس، شوشتر، بم، قزوین، ایرانشهر و بهبهان، بیش از 7 برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت (پنج میکروگرم در مترمکعب) و تقریبا سه برابر استاندارد ملی (دوازده میکروگرم در مترمکعب) بوده و در این سال خسارت مرتبط با همه موارد مرگ منتسب به ذرات معلق برابر با 421 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

یکی دیگر از گزارش ها مربوط به وضعیت مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در سال 1400 است که شاهسونی در توضیح این گزارش اعلام کرده است: در سال 1400، تعداد همه مرگ های منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق با قطر کمتر از 2.5 میکرون، بیش از 87درصد نسبت به سال 1399 افزایش داشته و در بزرگسالان بالاتر از 30 سال در 27 شهر مورد مطالعه (تهران، اهواز، مشهد، تبریز، شیراز، اصفهان، ایلام، سنندج، همدان، خرم آباد، اراک، کرج، کرمانشاه، آبادان، شهرکرد، یزد، ارومیه، کرمان، قزوین، بیرجند، قم، زابل، بجنورد، زنجان، بوشهر، اردبیل و زاهدان) با جمعیت 35 میلیون نفری، 20 هزار و 837 نفر، در شهر تهران به طور میانگین 6398 نفر و در شهرهایی نظیر اهواز، تهران، زابل، کرج، اصفهان و دزفول که با آلودگی هوای شهری و پدیده گرد و غبار درگیر هستند، بالاتر از میانگین کشوری است آن هم درحالی که میانگین غلظت ذرات معلق با قطر کمتر از 2.5 میکرون در 27 شهر مورد مطالعه، بیش از 6 برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت (5 میکروگرم در مترمکعب) و بیش از 2.5 برابر استاندارد ملی (12 میکروگرم در مترمکعب) بوده است. همچنین در این سال، تعداد مرگ به علت بیماری های مزمن انسداد ریوی (COPD) منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق با قطر کمتر از 2.5 میکرون در شهرهای مورد مطالعه به طور میانگین 574 نفر و در شهر تهران 120 نفر بوده در حالی که هزینه های مرتبط با مرگ و میر ناشی از بیماری های مزمن انسداد ریوی 225 میلیون دلار تخمین زده شده است.

میانگین تعداد مرگ در سال 1400 به علت سرطان ریه منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق با قطر کمتر از 2.5 میکرون در بزرگسالان بالاتر از 30 سال در 27 شهر مورد مطالعه به طور میانگین 513 نفر و در شهر تهران 161 نفر و هزینه مرتبط با مرگ و میر ناشی از سرطان ریه 201 میلیون دلار تخمین زده شده است.

تعداد مرگ های سال 1400 به علت بیماری های ایسکمیک قلبی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق با قطر کمتر از 2.5 میکرون در 27 شهر مورد مطالعه به طور میانگین 4923 نفر و در شهر تهران 1322 نفر گزارش شده درحالی که در این سال هزینه های مرتبط با مرگ و میر ناشی از ایسکمیک قلبی 1932 میلیون دلار تخمین زده شده است.

میانگین تعداد مرگ در سال 1400 به علت سکته مغزی منتسب به مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق با قطر کمتر از 2.5 میکرون در 27 شهر مورد مطالعه 1972 نفر و در شهر تهران 666 نفر گزارش شده در حالی که هزینه های مرتبط با مرگ و میر ناشی از سکته مغزی 774 میلیون دلار تخمین زده شده است. در سال 1400 در مجموع هزینه مرتبط با مرگ و میر ناشی از همه علل منتسب به ذرات معلق با قطر کمتر از 2.5 میکرون معادل 227 هزار میلیارد تومان برآورد شده که این مقدار نسبت به سال 1399 بیش از 90درصد افزایش یافته است.