فرارو- بهای هر کیلوگرم ران گوسفندی به حدود یک میلیون و 150 هزار تومان رسیده است؛ به این معنا که اگر یک خانوار بخواهد تنها یک ران کامل گوسفندی برای مصرف یک ماهه خود تهیه کند، باید چیزی نزدیک به پنج میلیون و 750 هزار تومان پرداخت کند.

به گزارش فرارو، قیمت گوشت گوسفندی در حالی همچنان صعودی است و به رکوردهای تازه ای می رسد که حداقل حقوق کارگران در حال حاضر حدود 10 میلیون تومان تعیین شده و دریافتی یک کارگر متأهل با دو فرزند، با احتساب مزایا، به طور میانگین نزدیک به 16 میلیون تومان می رسد.

اما فراتر از این اعداد و ارقام نگران کننده که نشانه ای روشن از فشار اقتصادی هستند، باید به پیامدهای این روند بر زندگی روزمره مردم پرداخت. اگرچه در اولین نگاه حذف گوشت قرمز از سبد غذایی خانوارها پیامد گرانی گوشت قرمز است اما لایه های پنهانی آن حرف های دیگری برای گفتن دارند.

در یکی از خیابان های اطراف فردیس کرج تعدادی مغازه گوشت، مرغ و پروتیین فروشی وجود دارد. کامیون های یخچال دار در حال خالی کردن بار و توزیع گوشت در مغازه ها هستند. یکی از مغازه دارها در حالی که فاکتور در دست دارد می گوید: تا آخر هفته بار نیار فعلا یخچال پره! . در یکی از مغازه ها خانمی پشت پیشخوان ایستاده و مرد مرغ فروش در حال تکه تکه کردن مرغ است.

گربه ای آن حوالی می چرخد و مرغ فروش هر از چند گاهی پوست و استخوان های برجای مانده را جلوی آن می ریزد. برخی دیگر از نقاط مرغ مثل استخوان جناغ را هم داخل سطلی می ریزد که زیر پیشخوان گذاشته است. خانمی دیگر سر می رسد. ابتدا از دور به مغازه نگاه می کند و بعد کم کم جلو می آید و خطاب به مرد مرغ فروش می گوید: این ها رو بده من ببرم برای گربه خودم! مرد مرغ فروش یک بسته پای مرغ به او می دهد. خانم دیگری با غذای گربه شوخی می کند که مرغ فروش جواب می دهد: برای خودش می خواد.

کمی جلوتر کامیون یخچالی دیگری تعداد زیادی بسته های دل و جگر مرغ، پای مرغ و غیره را به مغازه دار تحویل می دهد و در حال چانه زدن برای قیمت ها هستند. همچنان خبری از کسی که گوشت قرمز بخرد نیست. کمی جلوتر خانم و آقای مسنی در حال گفت و گو هستند. خانم می گوید: برداشتی گوشت گوساله رو با بوقلمون چرخ کردی، کوفته ام خراب می شه! مرد پاسخ می دهد: همین هم فردا گیرمون نمیاد خانوم یکم رعایت کن. یکی از مغازه دارها هم می گوید: فروش قلم گوسفندی زیاد شده، اما گوشت هایش را چه کار کنیم؟

در تایید مشاهدات میدانی که نشان می دهد خبری از خریدن گوشت قرمز نیست گزارشی از ایسنا که مربوط به مرداد ماه است، گفته است: بر اساس آمار رسمی، سرانه مصرف گوشت قرمز در ایران در سال های اخیر به طور معناداری کاهش یافته و به حدود 5 تا 6 کیلوگرم در سال برای هر نفر رسیده است؛ رقمی که در مقایسه با میانگین جهانی و همچنین وضعیت دهه های گذشته در ایران، بسیار پایین تلقی می شود.

این در حالی است که از مرداد ماه تا کنون قیمت گوشت قرمز با افزایشی چشم گیر روبه رو بوده و مستقیما بر قدرت خرید گوشت تاثیر گذاشته است. در یک کلام کاهش مصرف گوشت البته تقاضا برای حبوبات و گوشت سفید را نیز بالا برده است اما نکته اینجاست که این دو ماده ی جایگزین گوشت قرمز نیز از تورم مصون نبوده و افزایش قیمت های فراوانی را تجربه کرده اند.

از این روست که در اطلاعیه جدید سامانه کالابرگ الکترونیک اعلام شده است، گوشت بوقلمون به 11 قلم کالای اساسی اضافه شده و خانوارها می توانند آن را در فهرست خرید خود قرار دهند که این مساله نیز به این معناست که مردم مجبور شده اند دست به تغییر ذائقه غذاییشان بزنند و بوقلمون را جایگزین گوشتی کنند که پیش تر برای پختن غذاهای ایرانی به آن نیاز داشتند.

محبوبه همیشه خسته است، چشم هایش سیاهی می رود و همواره خواب آلوده است، حتی اگر شب ها طولانی بخوابد. روز گذشته، از مدرسه با مادرش تماس گرفته اند و اطلاع داده اند که محبوبه از حال رفته است. مادر، در گفت وگو با پزشک توضیح می دهد: او گوشت قرمز نمی خورد و طعمش را دوست ندارد.

پزشک پاسخ می دهد: آهن یکی از مواد معدنی حیاتی است که در خون برای انتقال اکسیژن از ریه ها به سایر بخش های بدن نقش دارد. گوشت قرمز به ویژه حاوی آهن هِم است که جذب آن از منابع گیاهی بسیار بهتر است. کمبود آهن در کودکان می تواند منجر به کم خونی، ضعف، خستگی و مشکلات شناختی شود.

اهمیت گوشت قرمز برای رشد کودکان و نوجوانان از منظر علمی نیز تایید شده است. پژوهشی از Iowa State Digital Press نشان می دهد: مصرف گوشت برای کودکان و نوجوانان ضروری است زیرا پروتیین موجود در آن برای رشد جسمی و ذهنی، تقویت سیستم ایمنی و عملکرد صحیح مغز اهمیت دارد.

با این حال، وضعیت دسترسی به گوشت قرمز در ایران متفاوت است. در حالی که دهک های بالای درآمدی هنوز تا حدی قادر به خرید آن هستند، دهک های پایین این امکان را ندارند. آمارهای سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) نشان می دهد که سرانه مصرف انواع گوشت در ایران از میانه دهه 2010 تا سال 2023 حدود 40 درصد کاهش یافته است. افشین صدر دادرس، مدیرعامل اتحادیه پرورش دهندگان دام سبک ایران، در سال 1403 اعلام کرد: قریب 10 میلیون نفر از جمعیت 85 میلیونی جزء مشتریان ثابت گوشت قرمز هستند.

این روند نزولی از ابتدای دهه 90 آغاز شده و در سال های اخیر شدت بیشتری یافته است. داده های مرکز آمار نشان می دهد که متوسط سرانه مصرف محصولات پروتیینی، شامل گوشت قرمز و سفید، در فاصله سال های 1395 تا 1402 حدود 14 کیلوگرم کاهش یافته است. علیرضا رییسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت، نیز با بیان استاندارد روزانه مصرف گوشت در کشور، گفت: سرانه مصرف گوشت باید روزانه حدود 75 گرم باشد، اما اکنون تنها 35 گرم در روز است. او افزود که میزان مصرف فیبر نیز باید روزانه 25 گرم باشد، در حالی که متوسط مصرف فعلی تنها 15 گرم است.

ابعاد این بحران تنها محدود به تغذیه نیست. مدیرکل مطالعات وزارت تعاون، کار و رفاه در سال 1402 اعلام کرد که 57 درصد جمعیت کشور درگیر سوءتغذیه هستند و بیش از 14.5 میلیون نفر از این جمعیت کودکان اند. روزنامه شرق در این زمینه نوشت: نسلی که قرار است رشد کند تا به نیروی مولد آینده این کشور تبدیل شود، در وهله نخست به بدن و ذهن سالم نیاز دارد و این دو بدون تغذیه سالم تقریبا غیرممکن است.

از جمله مهم ترین تبعات کاهش مصرف گوشت قرمز، تغییر در سبک زندگی و افزایش شکاف طبقاتی است. تحلیل روزنامه دنیای اقتصاد نشان می دهد: مهم ترین نکات در تحلیل اقتصادی و طبقاتی جامعه ایران، شکاف فاحش درآمد و ثروت بین اقشار مختلف، کاهش جمعیت طبقه متوسط و افزایش جمعیت دهک های پایین درآمدی و عدم تعادل در توزیع منابع است که به افزایش نابرابری منجر شده است.