افروز صفاری فرد مدیرکل پیشگیری ازمعلولیت ها و تلفیق اجتماعی سازمان بهزیستی گفت: ما در حال حاضر در سازمان بهزیستی در حوزه توانبخشی، 254 هزار و 515 فرد دارای اختلال بینایی را با شدت های مختلف از خفیف تا خیلی شدید و در تمام رنج های سنی تحت پوشش داریم.

به گزارش روابط عمومی سازمان بهزیستی کشور، وی درباره بیشترین جمعیت نابینایان کشور و گروه سنی آنها بیان کرد: با توجه به برنامه غربالگری تنبلی چشم، معلولیت بینایی ناشی از تنبلی چشم در کشور ما به میزان چشمگیری کاهش یافته است چرا که کودکان در سنین 3 تا 6 سالگی سه نوبت غربال می شوند. این غربالگری ها در زمان طلایی درمان انجام می شود و با ارائه خدمات به موقع، مشکل برطرف شده و منجر به اختلال بینایی نمی شود. بنابراین، به تدریج اختلالات بینایی در کودکان کاهش یافته است همچنین، مشاوره های ژنتیک یکی از عوامل مهم در کاهش تولد کودکان دارای اختلال بینایی است که باعث شده رنج سنی نابینایی بیشتر به سمت جوانی و بزرگسالی حرکت کند.

مدیرکل پیشگیری ازمعلولیت ها و تلفیق اجتماعی سازمان بهزیستی درباره روند تغییرات شیوع نابینایی در دهه های اخیر افزود: در کودکان به دلیل انجام غربالگری چشم، میزان نابینایی کاهش یافته است اما در بزرگسالان علل اصلی نابینایی شامل عوامل ژنتیکی، تروما، بیماری هایی مانند دیابت و افزایش فشار چشم است. سازمان بهزیستی برنامه های آموزش و آگاه سازی پیشگیری از معلولیت ها را اجرا می کند که به موارد فوق اشاره دارد و بر لزوم درمان به موقع تأکید می کند تا از بروز نابینایی جلوگیری شود. این آموزش ها در مدارس و برای جامعه هدف مانند بانوان سرپرست خانوار و خانواده های دارای افراد معلول ارائه می شود.

صفاری فرد درباره خدمات سازمان بهزیستی در حوزه شناسایی و پیشگیری از نابینایی گفت: سازمان بهزیستی از سال 1375 برنامه غربالگری تنبلی چشم را آغاز کرده و تاکنون حدود 60 میلیون کودک را تحت غربالگری قرار داده است. این برنامه گروه سنی 3 تا 6 سال را پوشش می دهد و هر کودک باید سه نوبت غربال شود از ابتدای برنامه، حدود 2 میلیون اختلال بینایی شناسایی شده و 411 هزار کودک مبتلا به تنبلی چشم شناسایی شده اند که با پیگیری های انجام شده، از معلولیت آنها پیشگیری شده است.

وی ادامه داد: بیشترین سهم پیشگیری از معلولیت های بینایی متعلق به سازمان بهزیستی است. آموزش و پرورش نیز در مرحله ورود به مدرسه غربالگری هایی انجام می دهد که شامل غربال بینایی است و با تفاهمنامه همکاری با سازمان بهزیستی، غربالگران ما در مدارس همکاری لازم را دارند.

صفاری فرد درباره مراکز اجرای غربالگری تنبلی چشم توضیح داد: قبلاً مهدکودک ها تحت پوشش سازمان بهزیستی بودند و غربالگران ما به راحتی به آنها دسترسی داشتند اما اکنون که مهدکودک ها تحت پوشش آموزش و پرورش هستند، متأسفانه اجازه ورود به غربالگران داده نمی شود اما در حال حاضر حدود 2500 مرکز مثبت زندگی داریم که در 90 درصد این مراکز غربالگری انجام می شود و خانواده ها می توانند به این مراکز مراجعه کنند.

وی افزود: همچنین پایگاه های سیار در مناطق دورافتاده، روستاها و حاشیه شهرها فعالیت دارند که خدمات غربالگری را ارائه می دهند. تعرفه غربالگری دولتی است اما در مناطق محروم این خدمت به صورت رایگان ارائه می شود. در صورت نیاز کودکان به عینک یا مراجعه به اپتومتریست یا جراح، پیگیری و کمک هزینه های لازم پرداخت می شود تا خدمات به موقع به خانواده های نیازمند برسد.

صفاری فرد درباره تجهیزات کمک توانبخشی نابینایان گفت: تجهیزات کمک توانبخشی یکی از فعالیت های سازمان بهزیستی برای تمام گروه های معلولیت است. برای نابینایان وسایلی مانند ساعت گویا، عصای سفید، لوح و قلم و دستگاه پرکینز فراهم می شود اما برخی تجهیزات پیشرفته مانند نوت تیکر (برجسته نگار هوشمند) قیمت بسیار بالایی دارند اگرچه تولید این تجهیزات در ایران انجام می شود اما مواد اولیه آن با ارز آزاد وارد می شود و همین باعث افزایش قیمت شده است بنابراین، این وسایل به تعداد محدود تهیه و به صورت امانت در اختیار افراد قرار می گیرد.

وی درباره مهم ترین مشکلات نابینایان گفت: مناسب سازی برای تردد در سطح شهر برای تمام افراد دارای معلولیت از جمله نابینایان ضروری است. اقدامات شهرداری انجام شده اما کافی نیست و نیازمند توجه بیشتر است همچنین مناسب سازی فضای مجازی اهمیت زیادی دارد و دبیرخانه ستاد مناسب سازی در این زمینه برنامه دارد تا تولیدکنندگان محتوا، مناسب سازی برای استفاده نابینایان را مدنظر قرار دهند.

صفاری فرد در ادامه به موضوع اشتغال نابینایان اشاره کرد: مشکل عمده اشتغال نابینایان این است که کارفرمایان ریسک استخدام آنها را نمی پذیرند و ترجیح می دهند افراد معلول با محدودیت جسمی خفیف را استخدام کنند. سهمیه سه درصد استخدام افراد دارای معلولیت وجود دارد اما به نابینایان کمتر توجه می شود. نمایندگان سازمان بهزیستی در کمیسیون های پزشکی استخدام حضور دارند و تلاش می کنند نابینایان جذب شوند اما مشکل همچنان باقی است. جلسات متعددی با سازمان اداری و استخدامی و آموزش و پرورش برگزار شده، اما این موضوع حل نشده است.

وی درباره اهمیت مشاوره ژنتیک گفت: یکی از روش های مؤثر پیشگیری از معلولیت ها، مشاوره ژنتیک است. خانواده هایی که ازدواج فامیلی دارند، مادران با سن بالا و خانواده هایی که کودک معلول دارند نیازمند مشاوره ژنتیک هستند. در این مراکز آزمایشات ژنتیک انجام می شود که هزینه بالایی دارند و خانواده ها معمولاً توان مالی پرداخت آن را ندارند. سازمان بهزیستی برای مددجویان خود کل هزینه را پرداخت می کند و برای دیگر مراجعه کنندگان گزارش مددکاری تهیه می شود تا بخشی از هزینه آزمایشات تأمین شود و این امر به پیشگیری از نابینایی کمک می کند.

وی در پایان درباره منابع کمک آموزشی نابینایان گفت: در حال حاضر تنها مرکز رودکی کتاب های بریل را فراهم می کند که پاسخگوی نیاز کل کشور نیست. ناشران باید اجازه بریل شدن کتاب ها را صادر کنند و در این زمینه با وزارت ارشاد در ارتباط هستیم تا راهکاری برای دسترسی به کتاب ها جهت بریل شدن فراهم شود