پشت این رنگ و لعاب خوشمزه، زنگ خطر سلامت به صدا درآمده است. افزایش مصرف قندهای ساده و شیرینی های فرآوری شده، هم زمان با کاهش تحرک بدنی، زمینه ساز رشد نگران کننده بیماری هایی مثل دیابت نوع دو، چاقی و کبد چرب شده است.

به گزارش روزنامه ایران، پزشکان هشدار می دهند که اگر این روند ادامه یابد، نسل آینده با بحران های جدی سلامت مواجه خواهد شد، بحرانی که از پشت ویترین های پرزرق وبرق آغاز می شود و به اتاق های درمان ختم می شود. ایرانیان از دیرباز، انواع شیرینی ها را در اعیاد و مناسبت ها در سفره های شان داشتند، از نقل و نبات های سنتی گرفته تا باقلواهای پسته ای و حلواهای زعفرانی. اما در سال های اخیر، صنعت شیرینی سازی ایران جهشی چشمگیر داشته و حالا به یکی از بخش های موفق اقتصاد کشور تبدیل شده است. طبق اعلام انجمن صنفی شیرینی و شکلات، گردش مالی این صنعت بالاست و صادرات آن معمولاً دو برابر واردات است. این یعنی بجز بازار داخلی، بازارهای خارجی هم طعم شیرینی های ایرانی را پذیرفته اند.

در این صنعت پررونق، قنادی هایی هستند که با بیش از پنجاه سال سابقه، هنوز هم با پخت شیرینی هایی به سبک قدیم، مشتری های خود را حفظ کرده اند. یکی از این قنادی ها در مرکز شهر قرار دارد. پشت پیشخوان، آقای مسنی خوش برخورد و با لبخندی گرم از خاطرات پنج دهه کارش در این حرفه می گوید: ما از قدیم اینجا بودیم. آن زمان شیرینی فقط برای عید و مراسم بود. مردم برای نوروز یا جشن ها می آمدند. حالا هر روز، هر ساعت، مشتری داریم. مردم شیرینی را به عنوان بخشی از تغذیه روزشان از ما می گیرند، نه فقط برای مناسبت ها.

او توضیح می دهد: شیرینی سازی تغییر کرده، اما ما هنوز همان سبک قدیمی را حفظ کرده ایم. مشتری هایی داریم که از کودکی با ما بزرگ شدند و حالا با بچه های شان می آیند. این یعنی شیرینی، فقط خوراکی نیست؛ بخشی از خاطره و فرهنگ ماست.

این قناد پیشکسوت با اینکه خودش عاشق شیرینی است و کسب و کارش مربوط به این حوزه است، نگاه واقع گرایانه ای به مضرات مصرف روزانه شیرینی دارد و می گوید: راستش را بخواهید، خودم هم می دانم مصرف زیاد شیرینی و شکلات می تواند ضرر داشته باشد، دیابت، چاقی، مشکلات قلبی... اینها شوخی نیستند. قدمت 50 ساله این قنادی هم به همین موضوع برمی گردد. ما سعی می کنیم از مواد خوب و با کیفیت استفاده کنیم و شیرینی هایی با قند کمتر بزنیم، اما در نهایت انتخاب با مردم است. با اینکه از کیفیت شیرینی های مان مطمئن هستم، گاهی دلم می خواهد کنار هر جعبه شیرینی، کاغذی بگذارم و روی آن بنویسم؛ لطفاً با تعادل مصرف کنید! چون شیرینی باید با لذت مصرف شود، نه خطر.

مصرف نامتعادل شیرینی، شکلات و خوراکی هایی از این قبیل برای کودکان هم خطر چاقی و دیابت را افزایش می دهد و هم ذائقه آنها را به سمت غذاهای شیرین سوق می دهد. به گفته دکتر اسدالله رجب، فوق تخصص غدد کودکان و بنیان گذار انجمن دیابت ایران، این موضوع می تواند در بزرگسالی به سبک زندگی ناسالم و بیماری های مزمن منجر شود. او با تأکید بر اهمیت آموزش تغذیه سالم از دوران کودکی می گوید: سبک زندگی و الگوی تغذیه ای کودکان، نقش تعیین کننده ای در سلامت آینده آنها دارد. دیابت نوع دو، برخلاف نوع یک که بیشتر زمینه ژنتیکی دارد، حاصل سبک زندگی ناسالم است؛ یعنی تغذیه پرقند، کم تحرکی و چاقی. اگر ما از کودکی به فرزندان مان آموزش دهیم که چگونه سالم بخورند و فعال باشند، می توانیم از ابتلای آنها به دیابت در بزرگسالی جلوگیری کنیم.

دکتر رجب با بیان اینکه آموزش تغذیه سالم باید از خانه شروع شود و در مدرسه ادامه پیدا کند، توضیح می دهد: متأسفانه بسیاری از کودکان به جای صبحانه کامل، با کیک و شیرکاکائو روزشان را آغاز می کنند. این کار یعنی والدین زمینه بیماری های متابولیک را از همان سال های اول زندگی برای فرزندشان فراهم کرده اند.

بنیان گذار انجمن دیابت ایران با اعلام اینکه در اروپا، بیش از 66 میلیون نفر به دیابت مبتلا هستند و پیش بینی می شود این رقم تا سال 2050 به 72 میلیون نفر برسد، توضیح می دهد: کشورهایی مانند آلمان، ایتالیا و اسپانیا بیشترین تعداد مبتلایان را دارند. اما نکته مهم تر این است که دیابت نوع دو با سرعت بیشتری در حال رشد است که نتیجه سبک زندگی ناسالم، کم تحرکی و تغذیه نامناسب است. او می گوید: در خاورمیانه، وضعیت پیچیده تر است. کشورهایی مانند پاکستان، مصر، ایران و عربستان سعودی با رشد سریع دیابت مواجه اند. ایران اکنون سومین کشور منطقه از نظر تعداد مبتلایان است. به طوری که در برخی استان ها، شیوع دیابت در 30 سال گذشته دو برابر شده است.

دکتر رجب دیابت را بیماری خاموش معرفی می کند که اغلب بدون علامت آغاز می شود و زمانی تشخیص داده می شود که سال ها از ابتلای فرد گذشته است. او دراین باره می گوید: دیابت نوع دو معمولاً بدون علامت آغاز می شود. وقتی بیمار به پزشک مراجعه می کند، اغلب چند سال از ابتلایش گذشته و خودش خبر نداشته است. در این مرحله، فرصت پیشگیری اولیه را از دست داده ایم. زمانی که فرصت این مرحله را از دست بدهیم، باید مرحله دوم را جدی تر شروع کنیم؛ یعنی آموزش برای جلوگیری از عوارض دیابت. مرحله سوم هم پیشگیری از آسیب های جدی مثل نابینایی، نارسایی کلیه یا قطع عضو است.

بنیان گذار انجمن دیابت ایران با بیان اینکه هزینه درمان دیابت، بویژه در بیماران دچار عوارض، بسیار بالا ست و اگر تعداد این افراد را کاهش دهیم، می توانیم منابع درمانی را برای بیماران دیابتی بهتر مدیریت کنیم، می گوید: اگر بتوانیم از شیوع دیابت جلوگیری کنیم، کنترل آن بسیار مقرون به صرفه تر خواهد بود. چون افرادی که در مرحله پیش دیابت هستند، هنوز فرصت دارند تا با برنامه ریزی درست، جلوی پیشرفت بیماری را بگیرند. اگر همه ما به این موضوع آگاه باشیم که آموزش فقط برای پیشگیری از دیابت نیست، می توانیم برای جلوگیری از ابتلا به تمام بیماری های غیرواگیر مثل فشار خون، بیماری های قلبی و عروقی قدم بزرگی برداریم. بسیاری از افراد با سن پایین که این روزها دچار سکته قلبی و مغزی می شوند به این علت است که دیابت آنها در این مرحله کنترل نشده، بوده است و یا اصلاً از بیماری شان اطلاع نداشتند.

او با تأکید بر نقش آموزش در سلامت عمومی جامعه می گوید: دیابت فقط یک بیماری نیست، بلکه نتیجه سبک زندگی و غفلت از آگاهی است. در جامعه ما، سلامتی تا زمانی که از بین نرفته، مهم تلقی نمی شود. افراد معمولاً زمانی به فکر درمان می افتند که دیگر کار از کار گذشته است. طبق آمار بیش از 90 درصد بیماران دیابتی تشخیص داده نشده در کشور با درآمد متوسط و پایین زندگی می کنند. این یعنی ما با یک بحران خاموش مواجه هستیم که اگر بموقع مدیریت نشود، عوارض جبران ناپذیری خواهد داشت.

دکتر رجب با بیان اینکه در حال حاضر بهترین راهکار این است که باید از درمان محوری فاصله بگیریم و به سمت پیشگیری و آموزش حرکت کنیم، می گوید: در رژیم افراد دیابتی ما ممنوعیت برخی از خوراکی ها مثل شیرینی را داریم و در رژیم افراد عادی محدودیت این نوع از خوراکی ها را داریم. استفاده از آردهای سبوس دار، شیرین کننده های طبیعی مثل استویا، کاهش میزان چربی های اشباع و کنترل وعده ها، می تواند شیرینی را به گزینه ای کم خطرتر تبدیل کند. با این حال همیشه تأکید می شود که حتی شیرینی های سالم هم باید با تعادل مصرف شوند.