مریم انجم روز در اعتماد نوشت: آموزش و پرورش، ستون توسعه هر کشوری است و کیفیت آن نقش مهمی در شکل گیری آینده نسل ها دارد. یکی از مهم ترین چالش هایی که نظام آموزشی ایران با آن روبه رو است، افت تحصیلی دانش آموزان است؛ پدیده ای که به کاهش سطح یادگیری، علاقه مندی و موفقیت دانش آموزان در مدرسه منجر می شود.

شناخت علل این افت، اولین گام برای پیشگیری و اصلاح آن است. یکی از مهم ترین عوامل افت تحصیلی، عدم جذابیت و کارآمدی محتوای درسی است. کتاب های درسی معمولا سنگین، پرحجم و بر پایه حفظیات هستند نه درک عمیق یا یادگیری مهارت های زندگی.

همچنین روش های تدریس سنتی و غیرتعاملی باعث می شوند دانش آموزان علاقه خود را به درس ها از دست بدهند. محیط خانوادگی تاثیر عمیقی بر عملکرد تحصیلی دانش آموز دارد. خانواده هایی که درگیر مشکلات اقتصادی هستند یا از سواد کافی برخوردار نیستند، معمولا نمی توانند حمایت آموزشی لازم را از فرزندان خود داشته باشند.

از سوی دیگر، اختلافات خانوادگی، طلاق، اعتیاد و نبود نظارت کافی والدین می تواند به افت تمرکز و انگیزه در دانش آموز منجر شود. بسیاری از دانش آموزان با اضطراب امتحان، کمبود اعتماد به نفس، افسردگی یا احساس بی انگیزگی مواجهند.

این مسائل روانی، در اغلب موارد توسط نظام آموزشی یا خانواده ها نادیده گرفته می شود. همچنین نداشتن مهارت مدیریت استرس یا ناتوانی در برقراری ارتباط موثر با معلمان و همسالان باعث تضعیف روحیه دانش آموز و دور شدن او از یادگیری می شود. معلمان نقش اساسی در پیشرفت تحصیلی دارند، اما در بسیاری از مناطق ایران، معلمان با مشکلاتی چون حقوق پایین، فشار کاری زیاد و کمبود امکانات آموزشی روبه رو هستند.

این عوامل بر انگیزه و کیفیت تدریس آن ها تاثیر منفی می گذارد. همچنین تراکم بالای کلاس ها، کمبود تجهیزات آموزشی و فضای فیزیکی نامناسب مدارس از دیگر عوامل مهم افت تحصیلی است.

نظام آموزشی ایران به شدت امتحان محور و کنکورمحور است. این ساختار، فشار زیادی را به دانش آموزان وارد می کند و یادگیری را از یک فرآیند پویا و لذت بخش به یک رقابت استرس زا تبدیل کرده است. در چنین فضایی، هدف بسیاری از دانش آموزان صرفا گرفتن نمره یا قبولی در کنکور است، نه درک واقعی مفاهیم درسی.

در نهایت افت تحصیلی در مدارس ایران، نتیجه مجموعه ای از عوامل در هم تنیده است؛ از ساختار نظام آموزشی گرفته تا شرایط روانی دانش آموز، وضعیت اقتصادی خانواده و کیفیت تدریس. مقابله با این پدیده نیازمند برنامه ریزی کلان، آموزش خانواده ها، توانمندسازی معلمان و اصلاح محتوای درسی است. تا زمانی که آموزش به عنوان یک فرآیند انسانی، نه صرفا نمره محور، در نظر گرفته نشود، افت تحصیلی ادامه خواهد داشت. آینده آموزش و پرورش ایران، در گرو توجه به این چالش ها و اقدام عملی برای رفع آن هاست.