حسین علی مددی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره ی شیوع مسمومیت های دارویی میان کودکان، گفت: در ایران برآورد دقیقی از شیوع مسمومیت دارویی میان کودکان وجود ندارد، زیرا بسیاری از موارد مسمومیت ها ممکن است خفیف باشند و یا خانواده ها برای درمان مراجعه نکنند، هرچند کودک با دارو مسموم شده باشد. اما به طور کلی در کودکان زیر 7 سال، به ویژه زیر 5 سال، شایع تر است. از طرف دیگر، مسمومیت دارویی در میان کودکان پسر نیز بیشتر از کودکان دختر دیده می شود.

به گزارش ایلنا، وی ادامه داد: در مراکزی مانند مرکز طبی کودکان که به عنوان مرکز مرجع اطفال در کشور محسوب می شود و بیماران زیادی مراجعه می کنند، می بینیم که شیوع مسمومیت ها میان کودکان کم نیست؛ چه مسمومیت های دارویی، چه مسمومیت با مواد سوزاننده و سایر موارد دیگر.

به گفته ی او مسمومیت دارویی میان کودکان به روش های مختلفی ممکن است رخ دهد. مثلا وقتی کودک دارویی را به اشتباه مصرف کند، یا اینکه حجم مصرفی دارویی که برای کودک تجویز شده است، بیش از حد مجاز افزایش پیدا کند.

علی مددی افزود: همچنین مسمومیت های دارویی در کودکان، گاهی بر اثر سوء تفاهم ایجاد شده بین پزشک و خانواده رخ می دهد؛ مثلاً پزشک یک قاشق مرباخوری از دارو را تجویز کند اما خانواده آن را کمی بیشتر در نظر بگیرد و همین اشتباه می تواند مشکل ساز شود.

او اضافه کرد: از سوی دیگر، در کودکانی که بیماری زمینه ای دارند، برخی از داروهای آن ها می توانند مسمومیت ایجاد کنند. یا در مواردی که داروها با هم تداخل دارند، خطر مسمومیت افزایش پیدا می کند. علاوه بر این، اگر کودک بیماری، عفونت یا تغذیه نامناسبی نیز داشته باشد، حساسیت به دارو بیشتر می شود.

فوق تخصص گوارش کودکان درباره علائم مسمومیت دارویی میان کودکان تصریح کرد و گفت: علائم مسمومیت دارویی اختصاصی نیستند و بسته به عضوی که درگیر شده متغیرند و حتی می توانند شبیه عفونت یا مسمومیت غذایی باشند.

به گفته ی این فوق متخصص گوارش اطفال، مهم ترین عامل تشخیص مسمومیت دارویی، شرح حال دقیق مصرف دارو و در دسترس بودن دارو برای کودک است. متأسفانه در کشور ما گاهی پزشکان نیز در گرفتن شرح حال دارویی دقت کافی ندارند و باید با حساسیت بیشتری این موضوع بررسی شود.

وی درباره استفاده داروی گیاهی برای کودکان هشدار داد و گفت: مسئله ای که اغلب فراموش می شود، مصرف داروهای گیاهی است. خانواده ها این ها را دارو نمی دانند یا فکر می کنند بدون عارضه هستند، در حالی که مصرف نابجا یا دوز بالای آن ها می تواند حتی برای کودک خطر جانی داشته باشد.

او افزو: اولاً گیاه با اینکه می تواند خاصیت دارویی داشته باشد و مفید باشد، اما مصرف نابجا یا بیش از حد آن، به ویژه در کودکان که حساس تر هستند، سمی و خطرناک است. به همین دلیل توصیه نمی شود داروهای گیاهی به صورت خودسرانه برای کودکان استفاده شوند.

وی ادامه داد: دوم بحث آلودگی این داروهای گیاهی مطرح است؛ چرا که ممکن است آلوده باشند و برای کودک مشکل ایجاد کنند. از طرفی مواردی دیده ایم که خانواده ها درمان دارویی بیماری شناخته شده ای را کنار گذاشته و به جای آن درمان گیاهی را جایگزین کرده اند در حالی که جان کودک را به خطر انداخته اند.

او در پاسخ به این سوال که آیا در اورژانس های کشور امکانات و تجهیزات لازم برای درمان سریع مسمومیت کودکان وجود دارد؟ گفت: مشکل خاصی در این زمینه وجود ندارد، زیرا درمان های مسمومیت ها، تجهیزات پیچیده ای نیاز ندارند. شستشوی ساده و داروهای رایج که به عنوان پادزهر استفاده می شوند در اغلب بیمارستان های کشور در دسترس هستند. باید در نظر داشت که بیشتر از تجهیزات، نیاز به فرهنگ سازی داریم؛ هم در بین خانواده ها برای پیشگیری و هم در جامعه پزشکی برای در نظر گرفتن مسمومیت دارویی به عنوان یکی از تشخیص های محتمل.

او با بیان اینکه مسمومیت های دارویی هم می تواند ناشی از اشتباه والدین و هم مصرف خودسرانه دارو توسط کودک باشد، گفت: برای کاهش این موارد باید چند نکته رعایت شود. نخست اینکه داروها نباید در دسترس کودکان باشند و باید در قفسه های قفل دار نگهداری شوند. همچنین از سنین پایین باید تفاوت دارو و غذا به کودک آموزش داده شود. از طرفی نباید در حضور کودک دارو مصرف کنیم تا کودک رفتار ما را تقلید نکند. داروهایی که ظاهرشان شبیه خوراکی است نیز باید دور از دسترس باشند. ظروف دارو نباید در خانه جابجا یا عوض شوند تا اشتباهی رخ ندهد. هنگام تجویز دارو باید دوز دقیق بر اساس سی سی، میلی لیتر یا میلی گرم ذکر شود و در داروخانه نیز مجدداً بررسی شود.

علی مددی در پایان خاطر نشان کرد: در صورت شک به مسمومیت دارویی، باید فورا با اورژانس تماس گرفته و کودک به بیمارستان منتقل شود، زیرا برخی داروها می توانند خطر حیاتی داشته و حتی منجر به مرگ شوند.