فرارو- روان شناس شانا فنسک تأکید می کند که حتی جرقه ای کوچک از امید، همراه با گفت وگو، مسئولیت پذیری و پذیرش تردید، می تواند زوج ها را از آستانه طلاق بازگرداند.

به نقل از فوربز، بسیاری از زوج ها زمانی که ازدواجشان در آستانه فروپاشی قرار می گیرد، در وضعیت بلاتکلیفی دردناکی گرفتار می شوند؛ وضعیتی میان رنج و تردید که نه امیدی برای ادامه باقی می گذارد و نه جسارتی برای پایان دادن. در چنین مرحله ی حساس و شکننده ای است که تصمیم های سرنوشت ساز گرفته می شوند. پژوهش های تازه نشان می دهد در این لحظه های بحرانی، امید می تواند همان نقطه ی اتکا باشد که سرنوشت یک رابطه را تغییر می دهد.

بر اساس مطالعه ای از شانا فنسک، درمانگر و پژوهشگر روابط زوجین، بسیاری از افراد بیش از آنچه تصور می شود به طلاق فکر می کنند، اما این اندیشه همیشه به معنای پایان رابطه نیست. فنسک توضیح می دهد که تقریباً از هر چهار نفر، یک نفر در مقطعی از زندگی زناشویی خود به جدایی فکر کرده است، اما بخش قابل توجهی از همین افراد همچنان به آشتی و ترمیم امید دارند.

او این پدیده را در دو دسته تعریف می کند: اندیشندگان نرم که احساس دوری یا نارضایتی دارند اما هنوز تمایل به ادامه ی رابطه دارند، و اندیشندگان جدی که با بحران هایی جدی تر چون خیانت، اعتیاد یا چرخه های تکراری درگیری مواجه اند. با این حال در هر دو گروه، میل درونی به بازسازی رابطه وجود دارد. فنسک می گوید: فکر کردن به طلاق الزاماً به معنای پایان ازدواج نیست، بلکه نشانه ای است از اینکه چیزی نیاز به توجه فوری دارد.

او تأکید می کند که بسیاری از زوج ها از ترس قضاوت، شرم یا سوءتفاهم، از بیان این افکار خودداری می کنند، در حالی که پنهان کاری و سکوت، احساس گناه و فاصله ی عاطفی را تشدید می کند. به باور او، تفکر درباره طلاق نه زنگ مرگ یک رابطه، بلکه نشانه ای هشداردهنده است که باید جدی گرفته شود.

برای مواجهه ی سالم با این افکار، فنسک پیشنهاد می کند:

پذیرش بدون سرزنش: اگر یکی از طرفین به طلاق فکر می کند، آن را رد یا تقبیح نکنید. این احساس را واقعی اما غیرقطعی بدانید.

گفت وگوی صادقانه: از خود یا همسرتان بپرسید چه چیزی باعث شده به طلاق فکر کنم؟ این پرسش، زمینه ای برای فهم و همدلی ایجاد می کند.

عادی سازی تجربه: یادآوری کنید که بسیاری از زوج ها این مرحله را پشت سر گذاشته و توانسته اند رابطه شان را ترمیم کنند.

در نگاه فنسک، امید یک مفهوم انتزاعی نیست، بلکه باور فعال به امکان تغییر است؛ نیرویی که تعیین می کند آیا زوج ها برای ترمیم رابطه تلاش خواهند کرد یا خیر. پژوهش ها نشان می دهد حتی سطوح اندکی از امید در آغاز بحران می تواند پیش بینی کند که آیا یک سال بعد زوجین همچنان برای بهبود رابطه تلاش خواهند کرد یا نه.

فنسک تأکید می کند که امید می تواند توسط فردی بیرون از رابطه، مانند درمانگر یا دوست دلسوز، نیز حفظ شود تا زمانی که زوجین خود دوباره به توانایی تغییر باور پیدا کنند. به گفته ی او: گاهی لازم است کسی بیرون از رابطه، تصویری از آینده ای متفاوت را برای شما نگه دارد تا بتوانید بار دیگر شروع کنید.

برای زنده نگه داشتن امید، این روش ها توصیه می شود:

بازتعریف تعارض: به جای دیدن مشاجره به عنوان نشانه ی ناسازگاری، آن را بازخوردی بدانید که نشان می دهد چیزی در رابطه نیاز به تغییر دارد.

ایجاد آیین های امید: فعالیت های کوچکی مانند گفت وگوی هفتگی، پختن شام مشترک یا مرور خاطرات شیرین آغاز رابطه می تواند یادآور ارزش زندگی مشترک باشد.

وام گرفتن امید: اگر در خود توان دیدن آینده ای بهتر را ندارید، از دیگران قرض بگیرید؛ از درمانگر، مشاور یا حتی دوستی که باور دارد تغییر ممکن است.

به گفته ی فنسک، یکی از خطاهای رایج در روابط، انتظار برای تغییر رفتار طرف مقابل است. اما امید واقعی از عاملیت شخصی آغاز می شود. حتی کوچک ترین تغییر در رفتار یک نفر می تواند آغازگر دگرگونی در کل رابطه باشد.

تمرکز بر کارهایی که می توان خود انجام داد، از جمله بهبود ارتباط، تعیین مرزها یا گوش دادن فعال، حس کنترل را بازمی گرداند و از احساس درماندگی می کاهد. اعمال کوچک مانند عذرخواهی صادقانه، ابراز قدردانی روزانه یا کاهش انتقاد می تواند اثر زنجیره ای مثبت ایجاد کند. پیشنهادهای کاربردی:

آزمایش تغییرهای کوچک: مثلاً تصمیم بگیرید پیش از واکنش دفاعی، مکث کنید یا هر روز یک رفتار مثبت را آغاز کنید.

هدف گذاری واقع بینانه: اهداف خود را مشخص و قابل اندازه گیری تعیین کنید؛ مانند هر روز یک تشکر واقعی بیان می کنم.

ثبت موفقیت های کوچک: لحظاتی از خنده، آرامش یا واکنش مثبت را یادداشت کنید تا به یاد آورید چرا این رابطه ارزش تلاش دارد.

احساس دوگانگی و بلاتکلیفی در دوران بحران زناشویی امری طبیعی است. ممکن است یک روز با انگیزه ی کامل برای نجات رابطه بیدار شوید و روز بعد احساس خستگی و بی اعتمادی کنید. فنسک می گوید این نوسان احساسی نباید با ضعف اشتباه گرفته شود. بلکه اگر به رسمیت شناخته شود، می تواند از شدت دفاع پذیری بکاهد و فضایی امن برای گفت وگو و بازسازی فراهم کند.

اما اگر تردید نادیده گرفته شود، به مرور به دلخوری، ناامیدی یا فلج عاطفی تبدیل می شود. بنابراین، ابراز صادقانه ی جملاتی مانند بخشی از من می خواهد برای این ازدواج بجنگد و بخشی از من خسته و نگران است می تواند به جای سکوت، پل ارتباطی بسازد. راهکارهایی برای مدیریت این حالت:

بیان آشکار تردید: گفتن احساس دوگانه به جای پنهان کردن آن، قدرت سکوت مخرب را از بین می برد.

عادی سازی عدم قطعیت: بیشتر زوج های در بحران چنین احساسی دارند؛ این به معنای پایان رابطه نیست.

اجازه برای مکث: حل بحران فوراً لازم نیست. گاهی فقط کافی است توافق کنید که با کنجکاوی و بدون قضاوت پیش بروید.

فنسک تأکید می کند که امید، به تنهایی تضمین کننده ی نجات یک ازدواج نیست. در برخی موارد، بهترین تصمیم، جدایی آگاهانه و بدون نفرت است. اما در هر صورت، امید می تواند ابزار مهمی برای رسیدن به وضوح ذهنی و کاهش پشیمانی باشد. وقتی رابطه ای را با امید و نیت درست بررسی کنید، چه برای ترمیم و چه برای پایان دادن، در هر دو صورت با اطمینان و آرامش بیشتری تصمیم خواهید گرفت.

در مرز میان عشق و جدایی، امید نقشی فراتر از احساس دارد؛ نیرویی است که می تواند مسیر بازسازی یا حتی رهایی را با آگاهی و احترام همراه کند. به گفته ی فنسک، امید مانند عضله ای است که باید تمرین داده شود؛ هر بار که در میانه ی بحران آن را به کار می گیرید، قوی تر می شود و شانس نجات رابطه نیز بیشتر.