29 سپتامبر 2025، دونالد ترامپ، رییس جمهور ایالات متحده، در کنفرانس مطبوعاتی کاخ سفید، طرح 20 ماده ای صلح برای غزه را کنار بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل، رونمایی کرد و گفت: این طرح، پایان جنگ و آزادی همه گروگان ها را تضمین می کند حماس، در 3 اکتبر، بخش هایی از طرح را پذیرفت، از جمله آزادی همه گروگان های اسراییلی در ازای زندانیان فلسطینی، و آمادگی برای مذاکرات فوری، اما خواستار تغییرات در اداره غزه و خلع سلاح شد.

به گزارش خبرآنلاین، این گزارش، جزییات واقعی مذاکرات را بررسی می کند.

دونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا شامگاه چهارشنبه هشتم اکتبر اعلام کرد که حماس و اسراییل بر سر نخستین مرحله از طرح پیشنهادی او برای صلح در غزه به توافق رسیدند و به زودی همه گروگان های اسراییلی آزاد می شوند.

ترامپ در شبکه اجتماعی تروت سوشال نوشت: با افتخار اعلام می کنم که اسراییل و حماس هر دو فاز نخست طرح صلح ما را امضا و تأیید کرده اند. این بدان معناست که تمام گروگان ها به زودی آزاد خواهند شد و اسراییل در نخستین گام ها به سوی صلحی نیرومند، پایدار و ماندگار، نیروهای خود را تا خطِ مورد توافق عقب خواهد برد.

چه آنکه در سایه ویرانه های غزه، جایی که دو سال از حمله 7 اکتبر 2023 می گذرد و بیش از 66 هزار فلسطینی جان باخته اند، طرح 20 ماده ای ترامپ همچون سایه ای از فشارهای هژمونیک ظاهر شد. ترامپ، در کنفرانس مطبوعاتی 29 سپتامبر 2025، طرح را راه حل ابدی خواند و گفت: این پایان جنگ است، آزادی گروگان ها و بازسازی غزه .

حماس، در بیانیه 3 اکتبر، بخش هایی را پذیرفت، از جمله آزادی همه 48 گروگان اسراییلی (که ارزیابی می شود فقط 20 تن از میان آن ها زنده مانده اند) در ازای 1700 زندانی فلسطینی، و آمادگی برای مذاکرات فوری از طریق مصر و قطر، اما خواستار چارچوب ملی فلسطینی برای اداره غزه و خلع سلاح مشروط شد.

در ادامه نتانیاهو، در ویدئویی، گفت: اسراییل آماده اجرای فوری است، اما حماس باید خلع سلاح شود این مذاکرات، که از 6 اکتبر در شرم الشیخ مصر آغاز شد، با میانجی گری استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ، و جارد کوشنر، داماد ترامپ، پیش می رود.

مذاکرات صلح حماس و ترامپ، ریشه در بن بست دوساله جنگ غزه دارد، جایی که حمله 7 اکتبر 2023 با 1200 کشته اسراییلی و 251 گروگان، به پاسخ اسراییلی با 66 هزار کشته فلسطینی منجر شد.

ترامپ، در کنفرانس مطبوعاتی کاخ سفید، طرح را راه حل ابدی خواند و گفت: این پایان جنگ، آزادی گروگان ها و بازسازی غزه است . نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل، بلافاصله حمایت کرد و گفت: طرح اهداف جنگی ما را برآورده می کند .

حماس، اما، در 3 اکتبر، بیانیه ای صادر کرد که بخش هایی را پذیرفت، از جمله آزادی همه گروگان های اسراییلی (زنده و مرده) در ازای 1700 زندانی فلسطینی، و آمادگی برای مذاکرات فوری از طریق مصر و قطر، اما خواستار چارچوب ملی فلسطینی برای اداره غزه و خلع سلاح مشروط شد.

مذاکرات، از 6 اکتبر در شرم الشیخ مصر، با حضور استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ، جارد کوشنر، داماد ترامپ، و هیئت های حماس و اسراییل، پیش می رود. ترامپ، در پست تروت سوشال، گفت: حماس آماده صلح پایدار است؛ اسراییل بمباران غزه را متوقف کند تا گروگان ها آزاد شوند.

حماس، از طریق یکی از اعضای دفتر سیاسی، گفت: ما آزادی همه گروگان ها را طبق فرمول تبادل طرح ترامپ می پذیریم، مشروط به شرایط میدانی. نتانیاهو، در بیانیه دفترش، گفت: اسراییل آماده اجرای فوری مرحله اول است.

در یک سطح تحلیل، مذاکرات بر قطعنامه 1701 (2006) استوار است، که خلع سلاح حماس را الزامی می کند، اما ترامپ آن را با هیئت صلح (تحت رهبری تونی بلر، نخست وزیر سابق بریتانیا) گسترش داد. از منظری دیگر، طرح ترامپ توازن قدرت را به نفع اسراییل تغییر می دهد، جایی که آزادی گروگان ها (48 نفر، 20 زنده) در ازای 1700 زندانی، اهرم حماس را خنثی می کند؛ موضوعی که شورای روابط خارجی آن را پیروزی ترامپ می خواند، اما اندیشکده بروکینگز هشدار می دهد که عدم اشاره به دولت فلسطینی، پایداری این توافق را تهدید می کند.

در ابعاد اقتصادی نیز طرح بازسازی غزه را با 50-70 میلیارد دلار پیشنهاد می دهد، که الجزیره آن را فرصت برای جنوب جهانی می بیند، چه آنکه گاردین استعمار نوین می خواند. با سطح نگاه استراتژیک، حماس با محاسبه بقا (پس از 66 هزار کشته) بخش هایی را پذیرفت، اما خلع سلاح را مشروط کرد؛ نیویورک تایمز آن را پذیرش مشروط توصیف می کند، که مذاکرات شرم الشیخ را به بن بست موقت بدل می کند.

اما در این میان، انگیزه ترامپ (جایزه نوبل صلح) و نتانیاهو (حفظ قدرت)، طرح را پیش بُرد، چنانچه همزمان، تردید حماس (ترس از هیئت صلح به عنوان نحوه جدید اشغال گری) آن را پیچیده کرد. این در حالی است که تعاملات منطقه ای (میانجی گری قطر و مصر) پایداری توافق بیم حماس و اسراییل را تضمین می کند، اما رقابت ایران-اسراییل (حمایت تهران از حماس) آن را تهدید می کند؛ لوموند نیز هشدار می دهد که بدون دولت فلسطینی، طرح ناپایدار است.

با این حال، ترامپ با فشار (مهلت 5 اکتبر) و نتانیاهو با آماده سازی نظامی ، حماس را به انتخاب بد و بدتر واداشت. این زمینه، طرح را به فرصت شکننده بدل کرد، جایی که پذیرش مشروط حماس (آزادی گروگان ها) دیپلماسی را باز نگه داشت، اما خلع سلاح (ماده کلیدی طرح ترامپ) به بن بست رسید. در ادامه گزارش به بررسی جزییات توافق ترامپ و حماس پرداختیم.

حماس، در بیانیه 3 اکتبر، آزادی همه 48 گروگان اسراییلی (20 زنده، 28 جسد) را پذیرفت و اعلام کرد: ما آزادی همه اسیران اسراییلی، زنده و مرده، را طبق فرمول تبادل طرح ترامپ می پذیریم، مشروط به شرایط میدانی. این پذیرش، در ازای 1700 زندانی فلسطینی (شامل 250 زندانی مادام العمر) بود، که حماس، آن را پیروزی ملی خواند. ترامپ بلافاصله گفت: حماس آماده صلح پایدار است و نتانیاهو دستور توقف موقت بمباران داد.

این توافق اگرچه، توازن شکننده ایجاد می کند، جایی که تبادل زندانیان (250 مادام العمر) حماس را قهرمان ملی می سازد، اما آزادی گروگان ها (28 جسد) اسراییل را برای مرحله دوم (خلع سلاح) آماده می کند. با این حال، لوموند هشدار می دهد که شرایط میدانی (مانند توقف بمباران) بدون تضمین، به شکست منجر می شود. این دسته بندی، توافق را به پیروزی تاکتیکی حماس بدل کرد، اما پایداری اجرای شروط توافق را به مذاکرات فوری مشروط نمود، جایی که 1700 زندانی، اهرم سیاسی حماس شد.

طرح ترامپ، اداره غزه را به هیئت صلح (تحت رهبری ترامپ و تونی بلر، نخست وزیر سابق بریتانیا) سپرد و خلع سلاح حماس را الزامی کرد. حماس، در بیانیه 3 اکتبر، گفت: ما اداره غزه را به بدنه مستقل فلسطینی، بر اساس اجماع ملی و حمایت عربی-اسلامی، می سپاریم. (الجزیره، 3 اکتبر 2025)، و خلع سلاح را مشروط به تشکیل دولت فلسطینی خواند. ترامپ گفت: حماس قدرت را واگذار می کند ، اما نتانیاهو تأکید کرد: خلع سلاح کامل الزامی است.

از یک منظر، هیئت صلح بر قطعنامه 1701 (2006) استوار است، که خلع سلاح را می طلبد، اما حماس آن را اشغال نوین خواند. از سوی دیگر اداره غزه توازن قدرت را به نفع اسراییل تغییر می دهد؛ چه آنکه بازسازی 50-70 میلیارد دلاری، غزه را به پروژه غربی تبدیل می کند، که الجزیره آن را استعمار اقتصادی می خواند. این در حالی است که هاآرتص، آن را رد ضمنی خلع سلاح توصیف می کند، که مذاکرات شرم الشیخ را به مرحله انتقالی (هیئت موقت) محدود کرد.

از دیدگاه رفتارگرایانه، انگیزه بلر (سابقه عراق) هیئت را مشکوک می سازد، در حالی که ترامپ (با انگیزه جایزه نوبل) آن را پیش می برد. در همین راستا اندیشکده بروکینگز تأکید می کند این بند از توافق، شکننده است، جایی که خلع سلاح (ماده کلیدی) به دولت فلسطینی مشروط شد، اما نتانیاهو بر نقش صفر حماس را اصرار کرد. با این حال، الاخبار هشدار می دهد که حمایت عربی-اسلامی بدون اجماع فلسطینی، به شکست منجر می شود.

طرح ترامپ، خروج تدریجی اسراییل از غزه را در سه مرحله پیشنهاد کرد: مرحله اول (72 ساعت، آزادی 20 گروگان)، مرحله دوم (خروج از شهرها)، مرحله سوم (خروج کامل با منطقه حائل امنیتی ) (نیویورک تایمز، 29 سپتامبر 2025). حماس، در 3 اکتبر، گفت: ما خروج کامل اسراییل را می پذیریم، مشروط به تضمین بازگشت آوارگان. ترامپ نقشه ای منتشر کرد که منطقه حائل را نشان داد و نتانیاهو گفت: خروج مشروط به امنیت است

خروج تدریجی اسراییل که بر قطعنامه 1701 (2006) استوار است، اگرچه خروج را الزامی می کند، اما منطقه حائل آن را محدود می نماید. خروج اسراییل از منظر سیاسی، توازن موقت است که بازگشت آوارگان (2 میلیون نفر) را تضمین می کند اما اسراییل با منطقه حائل امنیت را حفظ می کند؛ چنانچه تایمز آو اسراییل (4 اکتبر 2025) آن را خروج کنترل شده توصیف می کند، که مذاکرات شرم الشیخ را به مرحله اول (خروج از شهرها) محدود کرد. این در حالی است که نتانیاهو با انگیزه حفظ قدرت بر منطقه حائل اصرار دارد، در حالی که گاردین هشدار می دهد که حائل بدون تضمین، به اشغال دائمی منجر می شود.

در یک جمع بندی، مذاکرات در چارچوب نهادی، بر نظارت بازسازی استوار است، که الجزیره Lفرصت برای جنوب جهانی می بیند. اگرچه بازسازی 50-70 میلیارد دلاری غزه را به استعمار سرمایه داری بدل می کند؛ اما سی ان ان درباره ریسک فساد هشدار می دهد. چه آنکه در ابعاد سیاسی، تبادل 1700 زندانی توازن موقت است و پیروزی حماس ارزیابی می شود.

در مجموع مذاکرات صلح حماس و ترامپ، با طرح 20 ماده ای، جزییاتی مانند آزادی 48 گروگان در ازای 1700 زندانی، خروج تدریجی اسراییل و هیئت صلح را شامل شد، که حماس بخش هایی را پذیرفت اما خلع سلاح را مشروط کرد.

سازمان های بین المللی حقوق بشری تاکید کرده اند که طرح ترامپ بیشتر بر خلع سلاح غزه تمرکز دارد تا بر تامین امنیت غیرنظامیان. بر اساس گزارش دیده بان حقوق بشر هرگونه روند بازسازی یا آتش بس اگر با رفع محاصره و تضمین آزادی جابه جایی همراه نباشد، صرفا به تداوم بحران انسانی می انجامد. بخشی از انتقادها به کنترل خارجی و تشکیل هیات صلح ترامپ با حضور چهره هایی مانند تونی بلر مربوط است.

بر اساس گزارش وزارت بهداشت فلسطین تعداد شهدای فلسطینی از آغاز حملات گسترده اسراییل در 7 اکتبر 2023 (15 مهر 1402) تاکنون نزدیک به 66 هزار و 148 نفر و تعداد مجروحان به 168 هزار و 716 نفر رسیده است. براساس این گزارش، از تاریخ 18 مارس 2025 (28 اسفند 1403) تاکنون، شمار شهدای ثبت شده در نوار غزه به 13 هزار و 280 و تعداد مجروحان به 56 هزار و 675 نفر رسیده است.

نوار غزه حدود دو سال جنگ را پشت سر گذاشته که به عنوان طولانی ترین نسل کشی معاصر توصیف می شود؛ جنگی که با هدف فرسایش، گرسنگی دادن و تخلیه جمعیتی آغاز شد، اما به جای در هم شکستن مردم، اراده آن ها را در کوره ای از آتش سخت تر و مقاومت آنان را ریشه دارتر کرد و در برابر شدیدترین اشکال خشونت سازمان یافته و نسل کشی مدرن ایستادگی می کنند.