با افزایش موارد ابتلا به تب دِنگی در جنوب ایران، نگرانی ها درباره گسترش پشه آئدس در محیط های شهری شدت گرفته است؛ پشه ای مهاجم و مقاوم که در کوچک ترین حجم از آب راکد می تواند چرخه زندگی خود را تکمیل کند.

به گزارش تسنیم، افزایش اخیر موارد ابتلا به تب دِنگی در استان هرمزگان، بار دیگر توجه مسئولان به یک تهدید جدی زیستی را جلب کرده است؛ پشه آئدس، ناقل چند بیماری ویروسی خطرناک از جمله تب دِنگی، زیکا و چیکونگونیا، اکنون در سایه گرمای ماندگار و آب های راکد شهری، بیش از پیش سلامت شهروندان را تهدید می کند.

براساس آمار دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، تاکنون بیش از هزار مورد مشکوک به تب دِنگی شناسایی شده که تعدادی از آن ها به صورت قطعی تأیید شده اند و هر چند خوشبختانه بیماران با حال عمومی خوب درمان شده اند، افزایش این موارد زنگ هشداری برای جدی گرفتن کنترل پشه آئدس و مدیریت محیط های آلوده شهری به شمار می رود.

پشه آئدس برخلاف بسیاری از گونه های دیگر، در آب های کوچک خانگی و شهری تخم گذاری می کند؛ ظرف های آب بلااستفاده، زیرگلدان ها، درپوش بطری ها یا حتی مقادیر کمی آب جمع شده در حیاط و پشت بام ها می توانند پایگاه تکثیر این حشره باشند.

تخم های آئدس تا یک سال در شرایط خشک زنده می مانند و به محض تماس با آب فعال می شوند، موضوعی که کنترل آن را دشوار و طولانی مدت می سازد. علاوه بر این، فعالیت روزانه این پشه در محیط های شهری و خانگی، امکان تکثیر سریع آن را فراهم کرده و هر مرحله از چرخه زندگی آن می تواند ناقل بیماری باشد.

علائم تب دِنگی از تب و سردرد تا درد شدید عضلانی، بثورات پوستی و حتی خونریزی های خفیف متغیر است و در موارد شدید، کاهش پلاکت خون و خونریزی جدی نیازمند مراقبت فوری پزشکی دارد. با توجه به اینکه درمان یا واکسن قطعی برای این بیماری وجود ندارد، مراقبت های حمایتی، استراحت، مصرف مایعات و پرهیز از داروهای ضدالتهاب از جمله اقدامات توصیه شده هستند.

مسئولان استان هرمزگان از جمله مدیرکل پدافند غیرعامل و معاون سیاسی استاندار، مقابله با پشه آئدس را نه تنها یک مسئله بهداشتی، بلکه یک تهدید زیستی دانسته و بر ضرورت هماهنگی میان دستگاه های اجرایی و مشارکت مردمی تأکید کرده اند. پاکسازی محیط، از بین بردن آب های راکد و بهسازی فضاهای عمومی، اقدامات کلیدی برای پیشگیری از شیوع بیشتر بیماری هستند و آموزش های عمومی و اطلاع رسانی هدفمند نیز به عنوان مکمل این اقدامات، نقش اساسی در حساس سازی جامعه ایفا می کند.

کارشناسان بهداشت محیط و پدافند غیرعامل بر این باورند که موفقیت در کنترل این بحران، در گرو تعامل مؤثر مدیریت شهری و مسئولیت فردی شهروندان است؛ از تعویض منظم آب زیرگلدان ها و پوشاندن مخازن گرفته تا استفاده از پشه بند و خشک کردن ظروف بلااستفاده، هر اقدام کوچک می تواند سهم مهمی در مقابله با این تهدید داشته باشد. افزایش تاب آوری جامعه در برابر تهدیدات نوظهور، از جمله تب دِنگی، نیازمند اجرای دقیق دستورالعمل ها، آموزش همگانی و تداوم خدمات زیربنایی است تا سلامت و امنیت پایدار شهروندان تضمین شود.

براساس اعلام یحیی میرزاده، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان در گفت وگو با تسنیم، از ابتدای سال جاری تاکنون یک هزار و 75 مورد مشکوک به تب دِنگی در استان شناسایی شده که 50 مورد آن ها به صورت قطعی تأیید شده است.

وی با بیان اینکه خوشبختانه همه بیماران با حال عمومی خوب از مراکز درمانی ترخیص شده اند، گفت: افزایش موارد ابتلا زنگ هشداری برای جدی گرفتن کنترل پشه آئدس و مدیریت محیط های آلوده شهری است.

کارشناسان بهداشت محیط معتقدند ریشه اصلی این بحران، آب های راکد خانگی و شهری است این پشه برخلاف بسیاری از گونه های دیگر، نه در مرداب ها بلکه در ظروف کوچک، زیرگلدان، درپوش بطری یا حتی مقدار کمی آب جمع شده در حیاط و پشت بام ها تخم گذاری می کند.

به گفته کارشناسان، تخم های پشه آئدس تا یک سال در شرایط خشک زنده می مانند و به محض تماس با آب فعال می شوند؛ موضوعی که کنترل آن را دشوار و طولانی مدت می سازد این پشه که روزها فعالیت دارد، در محیط های شهری و خانگی به سرعت تکثیر می شود و هر مرحله از رشد آن می تواند ناقل بیماری باشد.

علائم تب دِنگی نیز بسته به شدت بیماری متغیر است و از تب، سردرد، درد شدید عضلانی و بثورات پوستی تا خونریزی های خفیف را شامل می شود.

در موارد شدید، کاهش پلاکت خون و خطر خونریزی جدی نیازمند مراقبت فوری پزشکی است هنوز درمان یا واکسن قطعی برای این بیماری وجود ندارد و مراقبت های حمایتی مانند استراحت، مصرف مایعات و پرهیز از داروهای ضدالتهاب توصیه می شود.

در همین زمینه، اصغر جهانگیری، مدیرکل پدافند غیرعامل استانداری هرمزگان، مقابله با پشه آئدس را مصداق مدیریت تهدیدات زیستی دانست و بر هماهنگی میان دستگاه های اجرایی و مشارکت مردمی تأکید کرد.

وی پس از بازدید از شهرستان های شرقی استان گفت: افزایش تاب آوری در برابر تهدیدات نوظهور نیازمند اجرای دقیق دستورالعمل های اضطراری، آموزش همگانی و تداوم خدمات زیربنایی است.

جهانگیری افزود: پدافند غیرعامل امروز فقط یک مأموریت اداری نیست، بلکه فرهنگی اجتماعی برای حفظ سلامت و امنیت پایدار جامعه است. هر خانه ای که آب راکد در آن وجود دارد، می تواند پایگاهی برای رشد آئدس باشد.

در همین راستا، احمد نفیسی، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار هرمزگان نیز در جلسه ویژه پدافند غیرعامل استان گفت: پشه آئدس ناقل بیماری های خطرناک است و مقابله با آن نیازمند همکاری همه جانبه شهرداری ها، دانشگاه علوم پزشکی، رسانه ها و مردم است.

وی افزود: مهم ترین اقدام در این زمینه پاکسازی محیط، از بین بردن آب های راکد و بهسازی فضاهای عمومی است اگر اکنون پیشگیری نکنیم، با آغاز بارندگی ها در ماه های آینده، احتمال افزایش جمعیت پشه و بروز بیماری بالا می رود.

نفیسی با تأکید بر نقش اطلاع رسانی هدفمند تصریح کرد: نحوه بیان خطر باید واقع بینانه و آرام بخش باشد؛ جامعه نباید دچار ترس شود، اما باید بداند بی توجهی به محیط پیرامون می تواند تهدیدی جدی برای سلامت عمومی باشد.

کارشناسان در بررسی میدانی خود از مناطق مختلف بندرعباس مشاهده کردند که انباشت زباله، آب گرفتگی حاشیه معابر و مخازن روباز آب در منازل از عوامل تداوم حضور پشه آئدس است از سوی دیگر، آموزش های عمومی توسط نیروهای بهداشت و بسیج محلات در حال انجام است تا حساسیت عمومی نسبت به پاکسازی محیط افزایش یابد.

به مردم توصیه می شود با تعویض منظم آب زیرگلدان ها، پوشاندن مخازن، خشک کردن ظروف بلااستفاده و استفاده از پشه بند، سهم خود را در مقابله با این پشه ایفا کنند.