فرارو- پژوهشگران ایتالیایی با استفاده از فناوری های نوین اسکن لیزری و رادار نفوذگر زمینی، تونل های پنهانی را زیر قلعه تاریخی اسفورتزا در میلان کشف کردند؛ تونل هایی که طرح آن ها قرن ها پیش توسط لئوناردو داوینچی ترسیم شده بود.

به نقل از پاپولر مکانیکس، قرن ها پس از مرگ داوینچی، هنرمند و نابغه رنسانس ایتالیا، هنوز طرح ها و نوشته های او الهام بخش کشفیات تازه اند. این بار، تیمی از محققان ایتالیایی با پیروی از یکی از طرح های او، توانستند پرده از بخشی ناشناخته از تاریخ میلان بردارند: تونل هایی زیرزمینی که در دل قلعه اسفورتزا پنهان شده و تا امروز از نظرها دور مانده بود.

این نقشه باستانی در واقع طرحی از قلعه اسفورتزا (Sforza Castle) بود؛ قلعه ای که داوینچی در دوران خدمت خود به خاندان اسفورتزا از آن بازدید کرده و یادداشت هایی دقیق درباره ساختار آن ثبت کرده بود. در میان این یادداشت ها، اشاره هایی به مجموعه ای از تونل های زیرزمینی وجود داشت که هیچ گاه به صورت عینی تا به امروز یافت نشده بودند.

گروه پژوهشی متشکل از متخصصان دانشگاه پلی تکنیک میلان، شرکت Codevintec و تیم تحقیقاتی خود قلعه اسفورتزا، از فناوری های پیشرفته ای مانند رادار نفوذگر زمینی (Ground-Penetrating Radar) و اسکن سه بعدی لیزری برای نقشه برداری از زیرزمین قلعه استفاده کردند.

این ابزارها قادرند تا چندین متر در زیر سطح زمین نفوذ کرده و ساختارهای پنهان را آشکار سازند. نتیجه این بررسی ها فراتر از انتظار بود: پژوهشگران نه تنها وجود تونل های اشاره شده در طرح های داوینچی را تأیید کردند، بلکه شواهدی یافتند که نشان می دهد این گذرگاه ها تنها بخش کوچکی از شبکه ای گسترده تر هستند که سراسر مجموعه را در بر می گیرد.

به گفته فرانچسکا بیولو، پژوهشگر دانشگاه پلی تکنیک میلان: رادار نفوذگر زمینی به مدل سه بعدی ما داده هایی از فضاهای شناخته شده اما غیرقابل دسترسی افزود و در عین حال مسیرها و گذرگاه های ناشناخته ای را آشکار کرد که می تواند سرنخ هایی برای مطالعات آینده درباره دالان های مخفی باشد.

قلعه اسفورتزا در قرن پانزدهم به دستور فرانچسکو اسفورتزا، دوک میلان، بر روی ویرانه های بنایی قدیمی بازسازی شد. او این دژ را به نمادی از قدرت خاندان خود تبدیل کرد؛ با برج های بلند، تالارهای تزیین شده و نقاشی های دیواری چشم نواز. در سال 1494، جانشین او لودوویکو اسفورتزا که علاقه ای ویژه به هنر و علم داشت، داوینچی را برای خلق آثار هنری و طراحی های مهندسی در قلعه استخدام کرد.

داوینچی در خلال کار خود، نقشه هایی دقیق از ساختار داخلی و زیرزمینی قلعه تهیه کرد که بعدها در مجموعه Codex Forster I ثبت شد. به گفته کارشناسان، بخشی از تونل ها احتمالاً برای مقاصد نظامی و تدافعی طراحی شده اند، اما شواهد نشان می دهد بعضی از مسیرها کارکرد شخصی تر داشته اند.

یکی از این گذرگاه ها قلعه را به کلیسای سانتا ماریا دله گراتسیه (Santa Maria delle Grazie) متصل می کند؛ همان کلیسایی که شاهکار داوینچی، شام آخر ، در آن نقاشی شده است. این کلیسا همچنین محل دفن اعضای خاندان اسفورتزا از جمله بئاتریچه دِسته، همسر لودوویکو، بوده است. وجود چنین تونلی می توانسته دسترسی مستقیم ساکنان قلعه به آرامگاه عزیزانشان را ممکن کند.

امروزه قلعه اسفورتزا به یکی از مقاصد فرهنگی مهم شهر میلان بدل شده و میزبان سه موزه بزرگ است: موزه نقاشی (Pinacoteca del Castello Sforzesco)، موزه پیتای روندانینی (Museum of the Rondanini Pietà) و موزه هنر باستان (Museum of Ancient Art).

هرچند تونل های زیرزمینی هنوز به طور کامل قابل دسترسی نیستند، اما فناوری های نوین اسکن و رادار، دید تازه ای نسبت به گذشته این مجموعه ارائه داده اند. این داده ها به پژوهشگران امکان می دهد تا مدلی دیجیتالی و سه بعدی از کل قلعه ایجاد کنند؛ مدلی که نه تنها ظاهر فعلی بنا را بازسازی می کند، بلکه می تواند تاریخ پنهان آن را نیز زنده نماید.

پروفسور فرانکو گوتزتی ، استاد ژئوماتیک در دانشگاه پلی تکنیک میلان، در این باره می گوید: هدف ما ساخت یک دوقلوی دیجیتال از قلعه اسفورتزاست؛ مدلی که ضمن نمایش وضعیت کنونی بنا، امکان کاوش در گذشته و بازگرداندن عناصر تاریخی از میان رفته را نیز فراهم کند.

پژوهشگران معتقدند که در آینده می توان از واقعیت افزوده (Augmented Reality) برای بازسازی مسیرهای زیرزمینی استفاده کرد تا بازدیدکنندگان بتوانند در قالب تجربه ای تعاملی، وارد دالان های پنهان و بخش های غیرقابل دسترسی قلعه شوند. چنین پروژه ای می تواند ترکیبی از فناوری، تاریخ و هنر را به نمایش بگذارد و تجربه ای منحصربه فرد از میراث فرهنگی ایتالیا برای گردشگران فراهم سازد.

این کشف تازه بار دیگر نشان می دهد آثار داوینچی تنها شاهکارهای هنری نیستند، بلکه همچنان منبعی بی پایان برای دانش و الهام به شمار می آیند. نقشه ای که او قرن ها پیش بر کاغذ آورد، امروز با کمک فناوری مدرن راهی به دل تاریخ گشوده و یادآور نبوغ جاودان مردی است که هنر و علم را در یک نگاه به هم پیوند داد.