اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: اقدام سه کشور اروپایی در سوءاستفاده از شورای امنیت و سازوکار حل اختلاف برجام بود. ما به تفصیل دلایل خود را مبنی بر غیرقانونی بودن اقدام سه کشور اروپایی مطرح کردیم.

مضافاً باید در نظر داشت که قطعنامه هایی که از سال 2006 تا 2010 به بهانه موضوع هسته ای ایران تصویب شدند، عموماً یا با اجماع یا بدون مخالفت کشورهای عضو به تصویب رسیدند. حداقل می توان گفت که هر پنج کشور عضو دائم شورای امنیت به آن قطعنامه ها رأی مثبت دادند.

حال شرایط امروز را مقایسه کنید؛ در حال حاضر حداقل دو عضو دائم شورای امنیت با این روند مخالفت کرده اند. این موضوع نشان می دهد که حتی میان اعضای دائم شورای امنیت نیز درباره بازگرداندن آن قطعنامه ها اجماع وجود ندارد.

اساساً ما قائل به این نیستیم که شورای امنیت تصمیمی اتخاذ کرده است؛ در معنای حقوقی و منطقی، شورای امنیت هیچ تصمیمی نگرفته است. اتفاقی که افتاده، اقدام سه کشور اروپایی یعنی فرانسه و انگلیس (به عنوان دو عضو شورا) به علاوه آلمان برای بازگرداندن قطعنامه های تحریمی است. این موضوع را نیز به تفصیل به دبیرکل سازمان ملل متحد متذکر شدیم.

اعتقاد ما بر این است که مفاد قطعنامه 2231 باید در موعد مقرر، یعنی 18 اکتبر (26 مهرماه)، خاتمه یابد و موضوع هسته ای ایران اساساً از دستور کار شورای امنیت خارج شود. اقدام سه کشور اروپایی، علاوه بر ایرادات جدی از لحاظ قانونی، از حیث حقوقی نیز موجب نوعی آشفتگی در شورای امنیت و سازمان ملل متحد شده است.

مشخص نیست که عملاً چه چیزی را بازگردانده اند، زیرا درخواست های مطرح شده پیش تر بسیار روشن بود و برخی از آن موارد عملاً منتفی و بی موضوع شده اند. از این رو به نظر می رسد که اقدام اخیر سه کشور اروپایی، بیش از آنکه مبتنی بر یک محاسبه عقلانی و بررسی ابعاد حقوقی موضوع باشد، حرکتی از سر لجاجت و در راستای اجرای درخواست آمریکا و بدون در نظر گرفتن منافع، مصالح و اعتبار خود این سه کشور به عنوان طرف های برجام بوده است.

به همین دلیل، ما معتقدیم که اقدام دبیرخانه سازمان ملل متحد در صدور اطلاعیه های مربوط به تحریم ها هیچ گونه وجاهت قانونی ندارد و فاقد منطق حقوقی است. موضع ایران در این زمینه مورد حمایت کشورهای چین و روسیه نیز قرار دارد. روسیه به عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت، به سرعت غیرقانونی بودن این اقدام را یادآور شد.

ما اعتراض و انتقاد خود را نسبت به عملکرد دبیرخانه شورای امنیت اعلام کرده ایم و معتقدیم که اقدام سه کشور اروپایی، به دلایل مذکور، هیچ تعهدی را برای دولت های عضو سازمان ملل متحد ایجاد نمی کند.

انتظار داریم کشورها، در راستای صیانت از اصول منشور ملل متحد، از تبعیت از این اقدام سه کشور اروپایی که نوعی تحمیل بر ساختار شورای امنیت به شمار می آید، خودداری کنند.