محتوای مذاکره احتمالی ایران با امریکا حول محور چه موضوع یا موضوعاتی خواهد بود؟ شاید برای شما هم عجیب باشد که بدانید برای یک چنین پرسش ساده ای که در هر نقطه ای از جهان با یک پاسخ روشن مواجه می شود، در ایران روایت ها و پاسخ های متفاوتی وجود دارد. هر کدام از گروه های سیاسی تلاش می کنند از ظن خود به این پرسش پاسخ دهند. برخی رادیکال های دست راستی می گویند، امریکا طی نامه نگاری های مستمر! 20شرط اساسی را برای مذاکره با ایران مطرح کرده است که در بطن آنها موضوعاتی چون پایان دادن به فعالیت های موشکی، جمع آوری دانش هسته ای، عدم ارتباط با محور مقاومت در منطقه، پیوستن به طرح ابراهیم و... قرار دارد.

به گزارش اعتماد، سید محمود نبویان از چهره های نزدیک به جبهه پایداری یکی از همین چهره هاست که اخیرا در گفت وگو با یکی از خبرگزاری های اصولگرا از دریافت نامه ای خبر داده که از سوی امریکایی ها به ایران ارسال شده و در آن 20درخواست عجیب برای مذاکره با ایران مطرح شده است! سایر چهره های سیاسی نیز هر کدام از زاویه ای خاص به این بحث ورود کرده و از شروط 4گانه ای خبر می دهند که امریکا برای آغاز مذاکرات با ایران مطرح کرده است.

سید عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران در واکنش به یک چنین گمانه زنی هایی می گوید که در تبادل پیام با امریکا، موضوع دیگری جز هسته ای مورد بحث قرار نگرفته است. عراقچی در پاسخ به سوالی در خصوص شروط چهارگانه ایالات متحده برای مذاکره با ایران نیز یادآور می شود: شرط هایی که در برخی رسانه ها مطرح شده و ادعا می شود که از سوی طرف مقابل تعیین شده، هیچ کدام به طور رسمی به ما اعلام نشده است.در ماه های اخیر، گفت وگوهای ما با امریکایی ها صرفا در خصوص موضوع هسته ای بوده و نه گزاره دیگری.

اما این برای نخستین بار نیست که یک چنین مباحثی از سوی طیف های تندرو به عنوان پیش شرط مذاکرات مطرح می شود، پیش از این یکی از نمایندگان مجلس که این روزها هم حضور پر رنگی در رسانه های اصولگرا و صدا و سیما دارد، ادعا کرده بود، ظریف در برجام تعهد داده که زمینه دستگیری و تحویل ده ها فرمانده سپاه از جمله سردار سلیمانی به امریکا را فراهم سازد! دیروز عراقچی اما ابعاد تازه ای از واقعیت هایی که دولت چهاردهم در هر نوع بحث مذاکراتی از جمله مذاکره با امریکا دنبال می کند را نمایان کرد.

عراقچی ضمن اشاره به این واقعیت که امریکایی ها به طور رسمی هرگز درخواستی به جز مذاکره بر سر موضوعات هسته ای نداشته اند، از رویکردهای جدید ایران در دیپلماسی با اروپا و امریکا نیز پرده برداری کرد.

یکی از مواردی که وزیر امور خارجه به آن اشاره کرد، کم رنگ شدن نقش اروپاییان در مذاکرات است. وزیر امور خارجه گفت: سه کشور اروپایی گمان می کردند اهرم فشار تازه ای (اسنپ بک) در دست دارند و با تهدید به اجرای آن می توانند ایران را تحت فشار بگذارند. اما حالا که آن را به کار گرفته اند، نتیجه را دیده اند؛ هیچ مشکلی حل نگردید؛ تنها دستاوردشان تضعیف مسیر دیپلماسی بود. او همچنین تاکید کرد توافق قاهره دیگر نمی تواند مبنای همکاری ما با آژانس باشد. چرا که به زعم عراقچی فعال سازی مکانیزم اسنپ بک همه شرایط را تغییر داده است. وزیر خارجه ایران یادآور شد: ایران برای دستیابی به یک راه حل مذاکراتی منصفانه و متعادل تلاش کرده و همچنان نیز تلاش می کند.

سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه پس از سخنرانی در جمع سفرا، کارداران و روسای نمایندگی های خارجی و بین المللی مقیم تهران، با حضور در جمع خبرنگاران در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه شما همزمان که از کاهش نقش اروپا در پرونده هسته ای سخن گفتید، بارها تاکید کردید که پنجره دیپلماسی بسته نیست، همکاری ایران و تروییکای اروپایی در ادامه مسیر چگونه خواهد بود، گفت: فکر می کنم امروز دیگر به یک تجربه ثابت و اثبات شده رسیده ایم که هیچ راه حلی جز راه حل دیپلماتیک و مذاکره شده برای برنامه هسته ای ایران وجود ندارد. این واقعیت در سال های اخیر بارها آزموده و تایید شده است. بارها ایران را به حمله نظامی تهدید کردند و حتی در مقاطعی آن را امتحان کردند، اما دیدند که مساله ایران با اقدام نظامی حل شدنی نیست. سه کشور اروپایی گمان می کردند اهرم فشار تازه ای در دست دارند و با تهدید به اجرای آن می توانند ایران را تحت فشار بگذارند. اما حالا که آن را به کار گرفته اند، نتیجه را دیده اند؛ هیچ تغییری در وضعیت ایجاد نشد و هیچ مشکلی حل نگردید؛ صرفا دیپلماسی را سخت تر و پیچیده تر کردند.

عراقچی گفت: همین وضعیت در مورد اسنپ بک نیز صادق است. اروپایی ها بارها تهدید کردند که مکانیزم اسنپ بک را فعال می کنند. پاسخ ما همواره این بوده که همانطور که حمله نظامی نتوانست راه حل نهایی برای مساله هسته ای ایران باشد، فعال سازی اسنپ بک هم چنین کارکردی نخواهد داشت. این اقدام نه تنها به حل مساله کمک نمی کند، بلکه صرفا روند دیپلماسی را سخت تر و پیچیده تر می سازد. واقعیت این است که اکنون هم همین اتفاق رخ داده است. سه کشور اروپایی گمان می کردند اهرم فشار تازه ای در دست دارند و با تهدید به اجرای آن می توانند ایران را تحت فشار بگذارند.

اما حالا که آن را به کار گرفته اند، نتیجه را دیده اند؛ هیچ تغییری در وضعیت ایجاد نشد و هیچ مشکلی حل نگردید؛ صرفا دیپلماسی را سخت تر و پیچیده تر کردند. البته دیپلماسی هیچگاه پایان نمی یابد؛ دیپلماسی همیشه هست. اما پرسش این است که در چه شرایطی، با چه طرف هایی و بر پایه چه موازنه ای ادامه پیدا می کند. اکنون شرایط نسبت به گذشته کاملا متفاوت است. سه کشور اروپایی به وضوح نقش خود را در فرآیند دیپلماتیک تضعیف کرده اند و توجیه مذاکراتی با خود را تا حد زیادی از دست داده اند. در هرگونه راه حل مذاکره محور آینده، نقش اروپا به مراتب کم رنگ تر از گذشته خواهد بود.

وزیر امور خارجه در پاسخ به سوالی در خصوص شروط چهارگانه ایالات متحده برای مذاکره با ایران که برخی رسانه ها مطرح می کنند نیز گفت: شرط هایی که در برخی رسانه ها مطرح شده و ادعا می شود که از سوی طرف مقابل تعیین شده، هیچ کدام به طور رسمی به ما اعلام نشده است. در ماه های اخیر، گفت وگوهای ما با امریکایی ها صرفا در خصوص موضوع هسته ای بوده است؛ آن هم به صورت غیرمستقیم، از طریق پیام ها و واسطه ها. هیچگاه در این تبادلات، هیچ موضوع دیگری جز مساله هسته ای مورد بحث و گفت وگو قرار نگرفته است.

در این تبادلات دیپلماتیک، پیشنهادهای ایران کاملا روشن بوده است، و ما بر این باوریم که اگر به این پیشنهادها توجه می شد و فرصت دیپلماسی به این شکل از بین نمی رفت یا محدود نمی شد، حصول یک راه حل مذاکره شده و دیپلماتیک دور از دسترس نبود. در ماه های اخیر، گفت وگوهای ما با امریکایی ها صرفا در خصوص موضوع هسته ای بوده است؛ آن هم به صورت غیرمستقیم، از طریق پیام ها و واسطه ها. هیچگاه در این تبادلات، هیچ موضوع دیگری جز مساله هسته ای مورد بحث و گفت وگو قرار نگرفته است.عراقچی گفت: اکنون نیز هنوز این امکان وجود دارد؛ اگر که طرف مقابل با حسن نیت وارد گفت وگو شود و هدفش تامین منافع متقابل دو طرف باشد. با این حال، تفاوت اساسی شرایط کنونی با گذشته در این است که موضوع جدیدی به معادله افزوده شده است؛ همان اقدامی که در شورای امنیت انجام شد و این اقدام در آینده، فرآیند مذاکره را دشوارتر و پیچیده تر خواهد کرد.

وزارت امور خارجه به تلاش های خود برای پیشبرد دیپلماسی ادامه خواهد داد. از نظر ما، نقش دیپلماسی هرگز قابل حذف یا نادیده گرفتن نیست. ما به این مسیر ادامه می دهیم، اما باید در نظر داشت که شرایط تغییر کرده است؛ هم پس از حمله نظامی اخیر، و هم پس از اقدام سه کشور اروپایی در فعال سازی اسنپ بک. در نتیجه، مذاکرات آینده به هیچ وجه مانند گذشته نخواهد بود. توافق قاهره دیگر نمی تواند مبنای همکاری ما با آژانس باشد. عراقچی در پاسخ به سوال دیگری در خصوص سرنوشت توافق ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی تیز گفت: ما توافقی با آژانس بین المللی انرژی اتمی امضا کردیم درباره شکل جدید همکاری های میان ایران و آژانس. دلیل این اقدام نیز کاملا روشن بود؛ با توجه به تغییرات میدانی اخیر و به ویژه حمله ای که به تأسیسات هسته ای ایران صورت گرفت، دیگر امکان ادامه همکاری با آژانس در قالب گذشته وجود نداشت.

وی افزود: به سبب تهدیدات امنیتی، نگرانی های ایمنی و ملاحظات حفاظتی که به طور طبیعی پس از آن حمله به وجود آمد، ضرورت داشت چارچوب جدیدی برای همکاری تعریف شود. این موضوع مورد تأیید آژانس نیز قرار گرفت و چندین دور مذاکره میان دو طرف انجام شد تا در نهایت، در قاهره به نتیجه رسید و آن توافق به امضا رسید. وزارت امور خارجه به تلاش های خود برای پیشبرد دیپلماسی ادامه خواهد داد. از نظر ما، نقش دیپلماسی هرگز قابل حذف یا نادیده گرفتن نیست. ما به این مسیر ادامه می دهیم، اما باید در نظر داشت که شرایط تغییر کرده است.

با این حال، در شرایط کنونی، توافق قاهره دیگر نمی تواند مبنای همکاری ما با آژانس باشد. تصمیم جدید ایران در خصوص نحوه ادامه همکاری با آژانس به زودی اعلام خواهد شد. همانطور که پس از امضای توافق قاهره نیز تأکید کردم، فعال سازی مکانیزم اسنپ بک همه شرایط را تغییر داده است. درست همان گونه که حمله نظامی پیش تر وضعیت را دگرگون کرد، اکنون نیز شرایط جدیدی پیش روی ماست. بنابراین، تصمیمات تازه ای باید اتخاذ شود، و از نظر من، توافق قاهره دیگر برای وضعیت فعلی کارایی و موضوعیت ندارد.

وزیر امور خارجه در خصوص نشست دیروز با سفرا، کارداران و روسای نمایندگی های خارجی و بین المللی مقیم تهران نیز گفت: باید درباره آثار و تبعات تصمیم اتخاذشده توضیحاتی ارایه شود تا همگان در جریان باشند که کشورهای غربی در شورای امنیت چه شرایطی را پدید آوردند و چه مخاطراتی در پی آن ممکن است ایجاد شود از جمله مشکلات حقوقی و سیاسی که به تبع این تصمیم به وجود خواهد آمد. جمهوری اسلامی ایران چگونه برای دستیابی به یک راه حل مذاکراتی منصفانه و متعادل تلاش کرده است، اما این کشورهای غربی بودند که به دلیل درخواست ها و مطالبات زیاده خواهانه و غیرمعقول خود، به این تلاش ها پاسخ منفی دادند.