فرارو- حماس در واپسین ساعات باقی مانده از ضرب الاجل ترامپ برای پذیرش طرح 20 ماده ای او با انتشار بیانیه ای موافقت خود را با آزادسازی تمامی گروگان های اسراییلی اعلام کرد، این گروه همچنین در بیانیه خود آورده است که با تحویل تمامی گروگان ها، چه زنده و چه کشته شده، طبق فرمول تبادل ارائه شده در طرح ترامپ و مشروط بر این که شرایط میدانی اجرای این کار فراهم باشد موافقت می کند.

به گزارش فرارو،ساعاتی پس از اعلام خبر موافقت حماس با طرح صلح پیشنهادی آمریکا، ترامپ با انتشار یک پیام ویدیویی در شبکه های اجتماعی، ضمن تشکر از تلاش های قطر، ترکیه، عربستان سعودی، اردن و مصر در مذاکرات صلح گفت: امروز روز بزرگی است، خواهیم دید که اوضاع چطور پیش می رود. ما باید حرف آخر را بزنیم و به شکل مشخص عمل کنیم.

با وجود این موافقت اولیه، برخی اظهارنظرها یا تحلیل ها با نگرانی هایی همراه است و برخی تحلیلگران معتقدند در پایدار بودن این توافق یا اجرای تمامی بندهای آن جای تردید وجود دارد. فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین و تحلیل گر روابط بین الملل، در گفت وگو با فرارو به بررسی وضعیت موجود پرداخته است:

فریدون مجلسی به فرارو گفت: جنگی که در هفتم اکتبر دو سال پیش آغاز شد، یکی از نقاط عطف های مهم در منازعه تاریخی میان اسراییل و فلسطینیان به شمار می رود. آغاز این درگیری با موجی از واکنش ها همراه بود. گروهی از تحلیلگران و حتی بخشی از افکار عمومی در جهان عرب در روزهای ابتدایی با نوعی سهل انگاری به ماجرا نگریستند. آنها گمان می کردند که این اتفاق می تواند به انسجام داخلی فلسطینیان یا حتی به وحدت جهان عرب در برابر اسراییل تبدیل شود. هم چنین تصور می کردند این جنگ قادر است معادلات سیاسی منطقه را دگرگون کند و فرصتی برای بازتعریف موقعیت مکانی در سطح بین الملل فراهم آورد.

وی افزود: اما واقعیت های میدانی و تحولات پس از آن نشان داد که این نگاه ها خوش بینانه و تا حدی متأثر از هیجان های مقطعی بود. با گذشت زمان، روشن شد که پیامدهای آغاز این جنگ به مراتب سنگین تر از عدم آغاز آن بوده است. فجایع انسانی در نوار غزه همراه با فشارهای طاقت فرسایی که بر غیرنظامیان تحمیل می شود در کنار عوامل امنیتی ناشی از ادامه درگیری ها، همگی اثبات می کنند که این جنگ بیش از آن چیزی که حماس تصور می کرد پیامد داشته است.

این تحلیلگر ارشد سیاست خارجی در ادامه گفت: محاسبات حماس در ابتدای کار نیز، دست کم در برخی جهات اشتباهاتی را به همراه داشت. تصور اولیه این بود که آغاز یک جنگ خونبار می تواند به تغییر فوری معادلات قدرت یا حمایت و بی قید و شرط جهان عرب بیانجامد، اما در عمل این فرض، درست از آب درنیامد. با این حال نباید از رفتار اسراییل چشم پوشی کرد. اسراییل با شدت عمل خارج از قاعده در پاسخ دهی و تداوم حملات مرگبار، به گسترش بحران دامن زد و هزینه های انسانی آن را چند برابر کرد. بیانیه اخیر حماس، که در آن بر توقف تجاوز و جنگ ویرانگر تاکید شده است، نشانه ای روشن از تغییر نگاه این گروه نسبت به واقعیت های میدانی است. جمله هایی مانند مطابق با مسئولیت ملی و به منظور حفظ اصول، حقوق و استفاده عالی از مردممان بیانگر آن است که حتی خود حماس نیز ادامه درگیری را به صلاح نمی داند و درک کرده که ادامه این وضعیت، نه تنها به هدفش کمکی نمی کند، بلکه فرسایش داخلی و فشار مضاعفی بر مردم غزه وارد خواهد کرد. در واقع، این موضع گیری بیانگر یک چرخش سیاسی مهم است.

وی افزود: در طول این جنگ چند موضوع اساسی مورد توجه قرار گرفت. نخست، واکنش های متفاوت کشورهای عربی بود. برخی از دولت ها کوشیدند با میانجی گری دست کم، طرح هایی را برای کاهش تنش ارائه و نقش برقرار کننده صلح را ایفا کنند. این تلاش ها به نتیجه ای فوری و ملموس تبدیل نشد، اما از منظر دیپلماسی منطقه ای تا حدودی قابل قبول بود. در نقطه مقابل، برخی دیگر از دولت های عربی و نیز برخی از کشورهای اروپایی با بی اعتنایی آشکار، نسبت به فجایع انسانی غزه، تصویری متناقض از سیاست خارجی خود را به نمایش گذاشتند. این دوگانگی، بار دیگر این پرسش را پیش کشید که چرا اصول حقوق بشری و انسانی با معیار های سیاسی و کنترلگری قدرت های بزرگ سنجیده می شود؟ از سوی دیگر، آنچه پس از اعلام آتش بس یا توافق احتمالی در غزه دیده می شود شامل شادی و پایکوبی مردم و بازگشت آرامش به خیابان های غزه است و این تصویر گویای این حقیقت است که افکار عمومی منطقه بیش از هر چیز تشنه ثبات، امنیت و پایان جنگ است. این نیاز عمومی به صلح و آرامش، پیامی جدی برای سیاستمداران منطقه دارد: ادامه جنگ ها و درگیری های بی پایان، صرفنظر از هر توجیه یا ایدئولوژیک، در نهایت زیان اساسی را متوجه مردم عادی می کند.

دیپلمات با سابقه ایران در ادامه گفت: در چنین فضایی، ایران نیز می تواند نقشی کلیدی ایفا کند. تجربه های گذشته نشان داده است که دیپلماسی فعال و عقلانی قادر است حتی در شرایط پیچیده، مسیرهایی تازه را برای کاهش فشارها و باز کردن کانال های گفت وگو ایجاد کند. بهره گیری از اصول کلاسیک دیپلماسی، از جمله گفت وگو، اعتمادسازی و یافتن نقاط مشترک، می تواند برای ایران هم در سطح منطقه ای و هم در سطح بین المللی فرصتی تازه بیافریند. بدیهی است که سکوت یا انفعال در برابر تحولات به سود ایران نخواهد بود. برعکس، باز گذاشتن مسیرهای ارتباطی با جهان، حتی در شرایط اختلاف، می تواند برای کاهش فشارها و جلوگیری از انزوای بیشتر موثرباشد.

وی افزود: آمریکا و اسراییل به عنوان متحدان دیرینه، سال هاست در پی گسترش نفوذ خود در خاورمیانه هستند. آنها می خواهند با استفاده از هر ابزار ممکن، از تحریم های اقتصادی تا فشارهای سیاسی استفاده کرده و جایگاه خود را تحکیم کنند. اگر ایران در راه دیپلماسی متوقف شود یا در دام تحریم ها گرفتار شود، عملاً مسیر پیشبرد اهداف آنها هموارتر خواهد شد. اما اگر ایران با نگاهی واقع گرایانه و بر پایه منافع ملی، از فرصت ها برای گفت وگو استفاده کند، می تواند برخی از تهدیدها را خنثی کند. تجربه های تاریخی به خوبی نشان دادند که جنگ و خشونت هیچ گاه راه حل پایدار برای بحران های منطقه نبوده اند.