فرارو- سوخو 35 یکی از جدی ترین گزینه های نیروی هوایی ایران برای افزایش توان رزمی خود است. جنگنده ای چندمنظوره و نسخه برتر نسل 4 که گفته می شود می تواند وزنه نبردهوایی را به نفع ایران سنگین کند.

به گزارش فرارو، سرنوشت ورود جنگنده های سوخو 35 به ایران هنوز نامعلوم است اما این جنگنده چه مشخصاتی دارد و تاکنون در نبردهای واقعی چقدر موفق بوده است؟ در این مطلب قصد داریم میزان موفقیت جنگنده سوخو 35 را در میدان های واقعی نبرد بررسی کنیم.

جنگنده سوخو-35 (Sukhoi Su-35)، که با نام ناتو "فلانکر-ای" (Flanker-E) شناخته می شود، یک هواپیمای جنگنده چندمنظوره نسل 4.5 روسی است که توسط دفتر طراحی سوخو توسعه یافته و توسط شرکت یونایتد ایرکرفت کورپوریشن (UAC) تولید می شود. این جنگنده به عنوان نسخه پیشرفته و مدرن شده سوخو-27 طراحی شده و هدف اصلی آن دستیابی به برتری هوایی، پشتیبانی نزدیک هوایی و عملیات چندمنظوره است. توسعه Su-35 از دهه 1980 میلادی آغاز شد، زمانی که اتحاد جماهیر شوروی به دنبال بهبود Su-27 بود. اولین پرواز پروتوتایپ در سال 1988 انجام شد، اما نسخه مدرن Su-35S (که S به معنای سریال یا تولید سریالی است) در سال 2008 پرواز کرد و در فوریه 2014 وارد خدمت نیروی هوایی روسیه شد. تا سال 2025، بیش از 150 فروند Su-35S تولید شده که بیشتر آن ها در خدمت روسیه هستند، در حالی که صادرات به کشورهایی مانند چین (24 فروند تحویل شده بین 2016-2018) و الجزایر (اولین تحویل در 2025) صورت گرفته است. ایران نیز گزارش هایی از دریافت این جنگنده در سال 2025 دارد.

از نظر طراحی، Su-35 یک جنگنده تک سرنشینه با بدنه آیرودینامیک ترکیبی (blended wing-body) است که از مواد کامپوزیتی، آلیاژهای آلومینیوم-لیتیوم و تیتانیوم برای کاهش وزن و افزایش استحکام استفاده می کند. وزن خالی آن حدود 18400 کیلوگرم و حداکثر وزن برخاست 34500 کیلوگرم است. کابین خلبان مجهز به نمایشگر هدآپ (HUD)، دو صفحه نمایش چندمنظوره LCD و سیستم کنترل HOTAS است. رادار Irbis-E (PESA) آن قادر به تشخیص اهداف در فاصله 400 کیلومتری و رهگیری همزمان 30 هدف است. این جنگنده به دلیل موتورهای thrust-vectoring، قابلیت supermaneuverability دارد و می تواند مانورهای 9 جی را تحمل کند.

موتورهای دوگانه Saturn AL-41F1S (با نیروی رانش 86.3 کیلونیوتن خشک و 137.3 کیلونیوتن با پس سوز، تا 142.2 کیلونیوتن در حالت اضطراری) امکان supercruise (پرواز مافوق صوت بدون پس سوز) در سرعت بیش از ماخ 1.1 را فراهم می کنند. حداکثر سرعت Su-35 حدود 2400 کیلومتر در ساعت (ماخ 2.25) در ارتفاع بالا و 1400 کیلومتر در ساعت (ماخ 1.13) در سطح دریا است. برد عملیاتی آن 3600 کیلومتر در ارتفاع و 1580 کیلومتر در سطح دریا، با شعاع رزمی حدود 1600 کیلومتر و برد فرری 4500 کیلومتر با مخازن خارجی است. ظرفیت سوخت داخلی 11500 کیلوگرم است.

تسلیحات Su-35 شامل یک توپ 30 میلی متری GSh-30-1 با 150 گلوله و 12 نقطه اتصال خارجی برای حداکثر 8000 کیلوگرم مهمات است. این شامل موشک های هوا-به-هوا مانند R-73 (کوتاه برد)، R-27 و R-77 (میان برد تا 300 کیلومتر)، موشک های هوا-به-زمین، ضدکشتی مانند Oniks، بمب های هدایت شونده و غیرهدایت شونده می شود. این تنوع، Su-35 را به یک پلتفرم چندمنظوره تبدیل کرده که در عملیات هایی مانند جنگ سوریه (از 2015 برای پاترول و بمباران) و جنگ اوکراین (از 2022 برای برتری هوایی) نقش کلیدی ایفا کرده است.

سوخو-35 در نبردهای واقعی، به ویژه در جنگ روسیه و اوکراین از فوریه 2022 تاکنون، عملکرد قابل توجهی در نبردهای هوایی نشان داده است. بر اساس منابع رسمی روسی و تحلیلی مستقل مانند ویکی پدیا و گزارش های تأییدشده، این جنگنده حداقل 8 پیروزی هوایی تأییدشده به ثبت رسانده است. این پیروزی ها شامل 7 مورد علیه جنگنده های اوکراینی (مانند MiG-29 و Su-27) و 1 مورد علیه بالگرد دریایی Mil Mi-14 نیروی دریایی اوکراین می شود. بیشتر این پیروزی ها در مراحل اولیه جنگ (تا سپتامبر 2022) رخ داده، زمانی که نیروی هوایی روسیه برتری هوایی نسبی داشت.

برای مثال، در 6 مارس 2022، یک خلبان Su-35S در یک سورتی پرواز، دو بالگرد Mi-8 و یک Su-25 اوکراینی را در منطقه نیکولایف سرنگون کرد. ادعاهای روسی مبنی بر پیروزی های بیشتر (مانند حملات به پهپادها یا اهداف زمینی) وجود دارد، اما این ها نبردهای مستقیم هوا-به-هوا محسوب نمی شوند و فاقد تأیید مستقل هستند. در عملیات سوریه (2015-2017)، Su-35 عمدتاً برای مأموریت های پشتیبانی زمینی استفاده شد و هیچ پیروزی هوایی تأییدشده ای ثبت نشد.

تا اکتبر 2025، هیچ گزارش جدیدی از پیروزی های اضافی هوا-به-هوا در جنگ اوکراین منتشر نشده، که این می تواند به دلیل تغییر استراتژی روسیه به سمت عملیات ایمن تر و اجتناب از درگیری های نزدیک باشد. با این حال، Su-35 همچنان به عنوان یکی از معدود جنگنده های مدرن با پیروزی های واقعی در نبردهای معاصر شناخته می شود و خلبانان روسی آن را برای مانورپذیری و رادار پیشرفته اش ستایش می کنند.

علی رغم قابلیت های پیشرفته، سوخو-35 در جنگ اوکراین تلفات قابل توجهی متحمل شده است. بر اساس داده های گروه تحلیلی Oryx، که تلفات را با شواهد بصری (عکس و ویدیو) تأیید می کند، حداقل 8 فروند Su-35S تا سال 2025 سرنگون شده اند. این آمار شامل موارد تأییدشده تا ژوئن 2025 است، که یکی از آن ها در منطقه کورسک روسیه توسط پدافند اوکراینی (احتمالاً با استفاده از سامانه های S-300 یا Buk) رخ داد.

علت اصلی این سرنگونی ها پدافند هوایی زمین پایه اوکراین بوده، نه درگیری های مستقیم هوایی با جنگنده های اوکراینی. برای نمونه، در ژوئن 2025، یک Su-35 توسط نیروهای اوکراینی در خاک روسیه نابود شد، که اولین مورد تأییدشده در این منطقه بود. منابع غربی مانند Defence Blog و National Security Journal این ارقام را حدود 7-8 فروند تأیید می کنند، در حالی که وزارت دفاع روسیه این تلفات را به صورت عمومی تأیید نکرده است.

در عملیات سوریه یا سایر درگیری ها پیش از 2022، هیچ سرنگونی تأییدشده ای گزارش نشده، زیرا Su-35 در نقش های کم خطرتر عمل می کرد. با توجه به تولید مداوم (مانند تحویل دسته های جدید در اوت 2025)، روسیه توانسته تلفات را جبران کند، اما این موارد نشان دهنده چالش های جنگ مدرن، مانند پدافند پیشرفته و جنگ الکترونیک، برای حتی جنگنده های برتر مانند Su-35 است.