گزارش مرکز پژوهش های مجلس از بودجه 1404 نشان می دهد کسری احتمالی بودجه امسال حدود 555 هزار میلیارد تومان است. علت اصلی بروز این کسری، تحقق نیافتن درآمدهای نفتی، گمرکی و واگذاری شرکت ها عنوان شده است. وابستگی به نفت، خوش بینی در برآورد منابع و اتکای شدید به اوراق بدهی، سه چالش اصلی بودجه 1404 محسوب می شوند.

به گزارش دنیای اقتصاد، قانون بودجه 1404 با سقف منابع 11279 هزار میلیارد تومان در مجلس تصویب شده که از این میزان، منابع بودجه عمومی دولت 5384 هزار میلیارد تومان است. منابع عمومی دولت در بودجه 1404 به سه بخش درآمدها، واگذاری دارایی های سرمایه ای و واگذاری دارایی های مالی تقسیم می شود.

درآمدهای مالیاتی و گمرکی در مجموع 2446 هزار میلیارد تومان برآورد شده و نسبت به سال قبل 49 درصد رشد دارد. پیش بینی درآمد مالیاتی معادل 1820 هزار میلیارد تومان است و احتمال تحقق کامل آن وجود دارد. در بخش گمرکی نیز منابع 264 هزار میلیارد تومانی با رشد 85 درصدی پیش بینی شده است، اما ریسک های ارزی و سیاست های وارداتی می تواند مانع تحقق آن شود.

در بخش واگذاری دارایی های سرمایه ای، دولت رقم 930 هزار میلیارد تومان را پیش بینی کرده که بخش عمده آن از محل نفت است. این پیش بینی بر اساس صادرات روزانه 1.3 میلیون بشکه نفت با قیمت 63 دلار انجام شده، اما سناریوهای بدبینانه حاکی از امکان کاهش صادرات و قیمت وصولی هستند. در چنین شرایطی، تحقق درآمدهای نفتی با تردید جدی مواجه است.

واگذاری دارایی های مالی با رقم 1580 هزار میلیارد تومان و رشد 395 درصدی نسبت به سال قبل درج شده که بخش اعظم آن از انتشار اوراق مالی اسلامی تأمین می شود. هرچند این ابزار در کوتاه مدت راهی برای پوشش کسری است، اما در صورت تداوم، می تواند بحران بدهی های دولت را تشدید کند.

برآوردها نشان می دهد با وجود رشد اسمی بالا در منابع عمومی، حدود 450 تا 550 هزار میلیارد تومان از منابع پیش بینی شده محقق نخواهد شد. مرکز پژوهش ها تأکید کرده است که وابستگی بودجه به نفت و گاز، خوش بینی نسبت به واگذاری شرکت ها و رشد شدید اتکا به اوراق مالی از مهم ترین عوامل کسری محسوب می شوند.

در جمع بندی، گزارش بر ضرورت واقع بینی در برآورد منابع، تقویت پایه های مالیاتی و کاهش اتکا به درآمدهای ناپایدار تأکید دارد. به زعم کارشناسان، موفقیت بودجه 1404 منوط به انضباط مالی، شفافیت و اصلاح ساختاری در نظام درآمدی دولت است؛ در غیر این صورت، چالش های مزمن کسری بودجه همچنان پابرجا خواهد ماند.