داریوش مختاری با بیان اینکه موضوع انتقال پایتخت ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، تاریخی، اقتصادی و زیست محیطی دارد، گفت: هرگونه تصمیم در این زمینه باید بر اساس مطالعات دقیق و گزارش های کارشناسی باشد. یک تصمیم درست زمانی اتخاذ می شود که در قالب گزارش های مبسوط، اجماع کارشناسان و تحلیل هزینه فایده به دست آید.

به گزارش ایسنا، وی ادامه داد: انتقال پایتخت یک اقدام پیچیده است که نباید صرفاً از منظر سیاسی یا اداری به آن نگاه کرد. برای رسیدن به نتیجه درست، باید مراکز پژوهشی و شرکت های مهندسی مشاور مطالعات دقیق و کمی انجام دهند و در همان حال، نمی باید صرفاً به گزارش های توصیفی بسنده کرد.

این کارشناس مدیریت منابع آبی با بیان اینکه بارگذاری ها در جغرافیای تهران سال هاست از ظرفیت بوم شناختی آن فراتر رفته است، اظهار کرد: مساحت تهران اکنون حدود 950 کیلومتر مربع است در حالی که این شهر باید حداکثر 200 کیلومتر مربع وسعت می داشت تا با توان اکولوژیک دشت سازگارتر باشد.

وی افزود: توسعه بی رویه کاربری شهری، رشد صنایع، کشاورزی و حفر حدود 14 هزار حلقه چاه مجاز و 14 هزار چاه غیرمجاز، فشار سنگینی بر منابع آب این دشت وارد کرده است. برای مقایسه، دشت مرودشت در فارس با وجود وسعت و منابع اکولوژیک بیشتر، چنین بارگذاری ندارد.

به گفته مختاری، حدود 30 درصد از یک میلیارد و 100 میلیون متر مکعب آب مصرفی تهران از چاه ها تأمین می شود و علاوه بر آن، ده ها چاه برای فضای سبز و آبیاری شهری نیز وجود دارد که مجموعا به فرونشست دشت تهران انجامیده است.

مختاری با اشاره به اینکه تهران سال هاست از حوزه های آبریز اطراف خود مانند سدهای لار، طالقان و دیگر سدهای استان های همجوار آب قرض می گیرد، توضیح داد: اکنون حتی بحث انتقال آب از خلیج فارس یا مازندران هم مطرح است. اینها همه راه حل های پرهزینه و مخرب زیست محیطی اند که به دلیل تداوم بارگذاری، نمی توانند مشکل را برطرف کنند.

وی تأکید کرد: هر بار ظرفیت جدیدی برای عرضه آب فراهم شود، تقاضا باز هم جلوتر حرکت می کند و بارگذاری بیشتر می شود. بنابراین، انتقال آب از دریا یا دیگر حوضه ها فقط تأخیر در بحران است و نه راه حل.

این کارشناس مدیریت منابع آبی با بیان اینکه تهران هم اکنون با انبوه بحران های زیست محیطی و زمین شناختی بسیلری مواجه است، افزود: فرونشست زمین، کاهش منابع آب زیرزمینی، تشدید آلودگی ها و فشار بر حوزه های آبریز دیگر از جمله پیامدهای ادامه بارگذاری در تهران است.

وی خاطرنشان کرد: در نهایت، این روند به جایی می رسد که حدود 70 درصد تهران ناچار به تخلیه خواهد شد. چرا که منابع آبی پایدار حتی در صورت انتقال های پرهزینه نیز توان تأمین جمعیت کنونی و آینده این کلانشهر را ندارند.

مختاری در پاسخ به این پرسش که آیا انتقال پایتخت می تواند بحران تهران را کاهش دهد، گفت: تأثیر انتقال پایتخت بر کاهش مخاطرات زیست محیطی بسیار ناچیز و حدود پنج درصد است. دلیل آن این است که بخش عمده مشکلات تهران ناشی از ماهیت تجاری و توسعه بی وقفه آن است، نه صرفاً پایتخت بودنش.

وی با بیان اینکه رفت و آمدهای اداری و جمعیت غیرساکن بخش کوچکی از بارگذاری های جغرافیای تهران را تشکیل می دهند، ادامه داد: حتی اگر وزارتخانه ها، سفارتخانه ها و نهادهای حکومتی جابه جا شوند، تأثیر چندانی بر بحران های اصلی زمین شناختی تهران نخواهد داشت.

این کارشناس با بیان اینکه انتقال پایتخت صرفاً معضلات را از تهران به نقطه ای دیگر منتقل می کند، گفت: تجربه شهرهایی مانند شیراز، مشهد، اصفهان و تبریز نشان داده که توسعه بی برنامه و شهرک سازی های گسترده، به سرعت بحران های محیط زیستی و اجتماعی را در آن ها تشدید کرده است. اگر پایتخت جدیدی ایجاد شود، همان مشکلات بارگذاری، تغییر کاربری و رانت های زمین در مقیاسی تازه و بزرگتر تکرار خواهد شد.

وی افزود: مثلاً در شیراز، توسعه شهری از 20 هزار هکتار کاربری اراضی شهری فعلی به بیش از 41 هزار هکتار حوضه شهری رسیده و وزارت مسکن و شهرسازی، برنامه توسعه 100 هزار هکتاری را برای محدوده اراضی شهری شیراز دنبال می کند در حالی که منابع آب کافی وجود ندارد. همین وضعیت می تواند در پایتخت جدید هم رخ دهد و بحرانی تازه بیافریند.

مختاری با بیان اینکه بهتر است به جای انتقال پایتخت، سیاست گذاری ها اصلاح شود، تاکید کرد: بودن پایتخت در تهران حتی می تواند مزیت باشد؛ چرا که مشکلات در برابر دید سیاستمداران قرار دارد و فشار بیشتری برای اصلاح تصمیمات ایجاد می شود.

وی تصریح کرد: راهکار درست، توسعه صنایع دانش بنیان و کم آب بر، جلوگیری از تغییر کاربری اراضی، توقف تراکم فروشی و اصلاح مدیریت شهری است. تنها با چنین اقداماتی می توان بارگذاری تهران را کاهش داد و از فروپاشی زیست محیطی جلوگیری کرد.