محسن صالحی خواه در هم میهن نوشت: این روزها بازار هل من مبارز طلبیدن و دعوت به مناظره داغ است. روحانی که سال1403 سعید جلیلی را به مناظره دعوت کرده بود، فیلم این دعوت را چند روز پیش بار دیگر از طریق رسانه هایش منتشر کرد.

سعید جلیلی هم که طرف دیگر ماجراست، به سخنرانی هایش ادامه می دهد، صداوسیما را در قبضه دارد، نمایندگانش در مجلس هستند و یکه تازی می کنند، در دانشگاه شیراز این مناظره را پذیرفت. دعوا بر سر چیست؟ بر سر پرونده هسته ای که تاسیساتش از تیر1404 دیگر وجود ندارد و حتی نتوانستیم از آن ها در برابر بمباران حفاظت کنیم.

مناظره روحانی و جلیلی فاقد ارزش است و ذره ای بهبود در شرایط مردم به وجود نمی آورد. در این پرونده متغیرهای غیرقابل حلی وجود داشته و دارد که بدون حل آن ها، هیچ وقت امیدی به حل مسئله وجود نداشت. بنابراین، مناظره روحانی و جلیلی چون جامع و شامل بسیاری ابعاد این پرونده نیست، عملاً چیزی جز یک جنجال رسانه ای و سیاسی چندروزه نخواهد بود.

جلیلی می خواهد به روحانی بگوید شما در سعدآباد تعلیق را پذیرفتید، با برجام دستاوردهای هسته ای این ملت را نابود کردید و کشور را عقب انداختید، سال1392 ما این تعداد سانتریفیوژ داشتیم، آن میزان مواد هسته ای داشتیم اما در نهایت بعد از کار شما، تحریم ها برگشت و الی آخر.

روحانی هم به جلیلی می گوید شماها کشور را درگیر یک پرونده امنیتی کردید و پرونده ایران را به شورای امنیت بردید که برجام هم نهایتاً توانست عواقب آن را 10 سال عقب بیاندازد و نگذارید بگوییم چه دست هایی وجود داشت که باعث تخریب برجام از داخل و جلوگیری از احیای آن در سال های بعد شد. جلیلی سرمست از مرگ توافق هسته ای، این طرف و آن طرف می گوید دیدید گفته بودم و روحانی هم هر وقت صحبت می کند، دست به دامن تکنیک بگم بگم می شود.

به جای این بحث های سطحی، به آسیب شناسی روندی بپردازید که طی 22 سال قبل در جریان مذاکرات هسته ای رخ داده. چرا در نهایت یک خط بیشتر از برجام گیر جمهوری اسلامی نیامد و همان هم در نهایت از دست رفت؟ بچه هایی که زمان آغاز این پرونده به دنیا آمدند، احتمالاً امسال مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه بگیرند. بچه هایی که زمان امضای برجام متولد شدند، امسال پشت نیمکت کلاس چهارم ابتدایی نشستند.

این پرونده و حواشی آن، زندگی چند نسل را به صورت مستقیم و غیرمستقیم تحت تاثیر قرار داده. یک بار روند مراحل مختلف این مذاکرات را که در کتاب ها و اسناد ثبت شده را مرور کنید. حسن روحانی و ظریف در سعدآباد، پاریس و بعد بروکسل همان حرفی را می زنند که علی لاریجانی در سال های 1384 تا 1387 می زند، سپس سعید جلیلی تا 1392 می گوید.

بعد هم باز ظریف و روحانی، حتی علی باقری در دوران رییسی و سپس بار دیگر عباس عراقچی از 1403 تا امروز همان ها را تکرار می کنند. همه آن ها از حق هسته ای ملت صحبت می کنند اما هیچ کدام شان به این کاری ندارند که دو دهه پافشاری بر حق هسته ای، چه حقوق دیگری را از این ملت سلب کرد. اگر این پرونده در بازه های مختلف اینقدر پیچیده نمی شد، در نهایت کار به این نقطه نمی رسید.

همانقدر که ایران در پیچیده تر شدن این وضعیت مقصر است، آمریکا، اسراییل و کشورهای اروپایی هم مقصر هستند. اما یک طرف قصه هم ما هستیم. در بازه زمانی 1384 تا 1392 نه انعطافی وجود داشت نه کاری در حوزه سیاسی پیش رفت. فقط پرونده امنیتی تر شد. به خصوص از سال 1386 که سعید جلیلی عهده دار مدیریت ماجرا شد، وضعیت به شکلی است که جز او و حواریونش، هیچ فرد و جریان سیاسی آن را گردن نمی گیرد.

تنها تفاوت این روند، در 22 سال گذشته این است که ساختار در جریان دو سال ابتدایی پرونده انعطاف هایی از خود نشان داد که بی نتیجه بود. برجام هم که سال 1394 امضا شد، در نهایت کار نکرد و مُرد اما آن وضعیت امنیتی سیاسی پیچیده را هم توانست صرفاً 10 سال به تاخیر بیاندازد. امروز را نگاه نکنید، تا قبل از امضا کردن آن توافق، چین و روسیه هم به تحریم این کشور رای موافق می دادند. چون ایران به عنوان یک تهدید علیه صلح و امنیت بین المللی شناخته می شد.

جریان ضددیپلماسی می گوید در این 10 سال فرصت های زیادی از بین رفت. دقیقاً می خواستید در این 10 سال چه کار کنید؟ سانتریفیوژهای بیشتری بسازید؟ یکی از جوان های این جریان اخیراً گفته بود اگر برجام نبود، الان چند تا راکتور مثل بوشهر داشتیم. گویا فراموش کرده بود همین نیروگاه بوشهر با چه مکافات و دست اندازهایی ساختش تمام شد. خیلی خوب است که آدمیزاد در دنیای واقعیت ها زندگی کند. این پرونده در نهایت به این نقطه رسید جای دعواهای بی حاصل بگویید بعد از این قرار است چه کنیم.