تحولات منطقه ای و نوسانات نرخ ارز باعث شد بازار خودرو بار دیگر در موقعیتی قرار بگیرد که در آن فروشنده زیاد است، اما خریدار نیست. نشانه های این وضعیت را می توان در سکوت پلتفرم های خریدوفروش و بی رمقی نمایندگی ها مشاهده کرد؛ حتی باوجود رشد نرخ ارز، خودرو دیگر نتوانسته جایگاه پیشین خود را به عنوان کالایی سرمایه ای حفظ کند.

به گزارش ایران، در سال های گذشته، بازار خودرو همواره یکی از پناهگاه های سرمایه در دوران تورمی بوده؛ اما حالا این نقش بیش ازپیش به بازارهایی مانند ارز و طلا واگذار شده است. کارشناسان معتقدند سرمایه گذاران اکنون ترجیح می دهند دارایی خود را به شکل هایی نگه دارند که نقدشوندگی بالاتری دارند و واکنش آنها به نوسانات، سریع تر است.

عماد جعفری، کارشناس بازار خودرو، می گوید: بازار خودرو دیگر نه رونق سابق را دارد و نه جایگاه گذشته خود را حفظ کرده است. امروز مردم به دنبال دارایی هایی هستند که نقدشوندگی سریع و بازدهی لحظه ای دارند؛ مثل طلا و دلار. خودرو نه چنین ویژگی ای دارد و نه در شرایط فعلی، قابل پیش بینی است که بازده سرمایه گذاری در آن به چه شکلی باشد. در واقع خودرو از مسیر کالای سرمایه ای، به سمت کالای مصرفی در حال حرکت است.

مشاهدات میدانی و تحلیل کارشناسان نشان می دهد حتی افزایش نرخ دلار آزاد به بالای 100 هزار تومان نیز تأثیر فوری بر معاملات بازار خودرو نداشته است. جعفری تأکید می کند: افزایش قیمت خودرو در برخی پلتفرم ها و فضای مجازی، بیش از آنکه حاصل تقاضای واقعی باشد، نتیجه تلاش برخی مالکان برای جبران اختلاف نرخ خرید خودرو با نرخ فعلی دلار است. اما واقعیت این است که خریداری در بازار وجود ندارد و قیمت ها صرفاً در سطح اسمی رشد کرده اند.

جعفری یکی از مهم ترین دلایل وضعیت فعلی بازار را تحولات منطقه ای و شرایط روز می داند و می گوید: انتشار اخبار ضدونقیض درباره تحولات منطقه ای، قیمت ارز را تحت تأثیر قرار می دهد و همین مسأله بازارهایی مانند خودرو را دچار نوسان می کند. در چنین شرایطی، طبیعی است که مردم مثل گذشته از طرح های فروش خودرو استقبال نکنند.

به گفته او اگر هم خریدی انجام شود، به صورت نقدی است؛ چرا که متقاضیان تمایل ندارند ریسک ثبت نام بلندمدت را بپذیرند. بی تعهدی شرکت ها در تحویل به موقع خودرو نیز در این تصمیم بی تأثیر نیست. شرکت ها شرایط فروش اعلام می کنند، اما هنوز خودروهایی را که سال ها پیش ثبت نام شده، تحویل نداده اند. در چنین فضایی، تردید مردم برای ورود به طرح های فروش جدید کاملاً منطقی است.

این کارشناس بازار خودرو تأکید می کند که بازار در شرایطی است که همه فروشنده اند، اما خریدار نیست، برای همین خیلی از مالکان خودرو حاضرند حتی زیر قیمت بازار بفروشند تا سرمایه شان را نقد کرده و وارد بازارهایی مانند طلا یا ارز شوند. چون می بینند درحالی که سایر بازارها هر روز در حال تغییر است، قیمت خودروهایشان در رکود باقی مانده است.

به گفته جعفری، خودرو نه رشد قیمت متناسب با دلار دارد و نه قابلیت نقدشوندگی سریع. بنابراین ترجیح بسیاری از افراد، خروج از بازار خودرو و ورود به بازارهایی با بازدهی بالاتر است. او می گوید: در شرایط فعلی، خودرو نه یک گزینه مطمئن برای سرمایه گذاری است و نه بازاری دارد که بتوان به آن تکیه کرد. اگر قرار است خودرو جایگاهی داشته باشد، آن جایگاه در سبد کالای مصرفی است؛ نه سرمایه ای. البته حتی به عنوان کالای مصرفی نیز تا زمانی که ثبات به سیاست های اقتصادی بازنگردد، بازار همچنان سرد و بی رمق خواهد ماند.

باوجود رشد قیمت خودرو در برخی پلتفرم های خریدوفروش، عملاً خبر چندانی از معاملات نیست. شرایط بازار به گونه ای است که همه فروشنده اند، اما خریداران عملاً عقب نشینی کرده اند. عبدالله بابایی، کارشناس بازار خودرو، نیز معتقد است نوسانات قیمتی اخیر، مستقیماً ناشی از نوسانات نرخ ارز است؛ اما رشد قیمت به معنای رونق بازار نیست. تعداد معاملات به شدت کاهش یافته و عملاً بازار در مرحله ای از بی ثباتی قرار دارد که تصمیم گیری را برای هر دو طرف دشوار کرده است.

درحالی که برخی خودروها در سایت های خریدوفروش با قیمت های افزایشی درج شده اند، واقعیت کف بازار متفاوت است. تنها چیزی که دیده می شود، آگهی هایی با قیمت های غیرواقعی و فروشندگانی است که بیشتر به دنبال حفظ ارزش دارایی خود هستند تا انجام معامله. سعید مؤتمنی، رییس سابق اتحادیه نمایشگاه داران خودرو، می گوید: خرید و فروشی انجام نمی شود، چون خریدار نیست. نوسانات نرخ ارز، ریسک معامله را بالا برده و همه را به انتظار واداشته است.

مؤتمنی تأکید می کند که تفاوت قیمت های درج شده در پلتفرم ها با واقعیت بازار چشمگیر است. فروشنده ها حتی حاضرند پایین تر از آن قیمت ها بفروشند تا نقدینگی داشته باشند؛ اما باز هم خریداری وجود ندارد. محدودیت عرضه برخی خودروهای داخلی نیز از جمله دلایل رشد قیمتی آن هاست. او هشدار می دهد که اگر نرخ ارز همچنان صعودی بماند و هم زمان تعرفه واردات به 100 درصد برسد، بازار خودروهای وارداتی نیز با موج جدیدی از افزایش قیمت مواجه خواهد شد.

چالش مهم دیگر بازار خودرو، بی اعتمادی مردم به شرکت های عرضه کننده است: بسیاری از شرکت هایی که طرح های فروش اجرا کرده اند، خودروها را تحویل نداده اند. شکایاتی در این زمینه وجود دارد که حتی به چند سال گذشته بازمی گردد، و هنوز بسیاری از مشتریان در بلاتکلیفی کامل قرار دارند.