از اواخر دهه 1800 میلادی، هر 10 تا 50 سال یک بار، سویه های جدیدی از آنفلوآنزا در جهان شیوع پیدا می کنند یا به دیگر سخن، پاندمی رخ می دهد. از سال 1900 تاکنون، پنج پاندمی رخ داده است.

به گزارش اطلاعات، بعد از شیوع آنفلوآنزای اسپانیایی از 1918 تا 1920، آنفلوآنزای آسیایی 1957، آنفلوآنزای هنگ کنگ 1968 و آنفلوآنزای خوکی 2009، در سال 2019 دانشمندان منتظر ظهور سویه جدیدی از آنفلوآنزا بودند که با پدیده نوظهور و مرگبار کووید 19 مواجه شدند.

پس از فروکش کردن تب کرونا بار دیگر آنفلوآنزا با جهشی تازه از راه رسید. از آنجایی که این سویه جهش یافته، قدرت انتقال بالایی دارد بیم آن می رود که جهان با پاندمی دیگری روبه رو شود.

مینو محرز، متخصص بیماری های عفونی می گوید: پاییز و زمستان، فصل هایی هستند که در آن ها عفونت های ویروسی از راه تنفس با احتمال بیشتری انتقال می یابند. با بازشدن مدارس و دانشگاه ها و تشکیل تجمعات، امکان شیوع بیماری های ویروسی افزایش می یابد. در حال حاضر کووید در جامعه شیوع دارد اما آنچه موجب نگرانی می شود، شیوع نوع جدید آنفلوآنزای A در استرالیا و کشورهایی است که فصل سرد خود را می گذرانند.

این ویروس جهش یافته، حتی کسانی را که واکسینه شده اند بیمار می کند و از آنجایی که این سویه، قدرت انتقال بسیار بالایی دارد پاندمی تازه ای ایجاد کرده و بهترین راه پیشگیری از آن واکسیناسیون است.

همه باید واکسن بزنند، به خصوص کسانی که تاکنون واکسینه نشده اند، خانم های باردار، کسانی که بیماری های زمینه ای دارند، مانند بیماران قلبی و عروقی، بیماران سرطانی، کسانی که شیمی درمانی می کنند و…

دریافت واکسن آنفلوآنزا برای دانش آموزان نیز ضروری است، به ویژه اگر قبلا آنفلوآنزا نگرفته باشند. واکسن ایرانی برای کودکان زیر 15 سال و خانم های باردار توصیه نمی شود.

واکسن های آنفلوآنزا چگونه عمل می کنند و چرا افراد واکسینه شده دچار بیماری می شوند؟

محرز در این باره می گوید: جهش ویروس آنفلوآنزا هر 10 تا 11 سال یک بار صورت می گیرد. ما منتظر سویه جدید آنفلوآنزا بودیم که کووید آمد و قریب به چهار سال درگیر آن شدیم اما ویروسی که ما منتظرش بودیم همین نوع آنفلوآنزا A است، البته با چهار سال تأخیر.

اگر خاطرتان باشد پاندمی سال 2009 مرگ و میر بسیاری داشت. ویروس کشته شده همان پاندمی، واکسنی است که اکنون تزریق آن توصیه می شود. البته این واکسن، ویروس جهش یافته نوع A را پوشش نمی دهد اما می تواند از شدت بیماری بکاهد و خطر مرگ را کاهش دهد. هر سویه تازه ای که می آید ویروس کشته شده آن برای سال بعد به صورت واکسن تولید می شود. واکسن نوع A برای سال آینده آماده تزریق شده و تا اپیدمی بعدی ویروس را پوشش می دهد.

از آنجایی که پاندمی تازه می تواند تلفات بسیاری در پی داشته باشد، آیا مسئولان سلامت کشور تدبیری در این زمینه اندیشیده اند، یعنی همانند پاندمی کرونا امکان دریافت رایگان واکسن را برای مردم فراهم می کنند؟ بهترین زمان تزریق واکسن چه زمانی است؟

محرز در پاسخ به این پرسش ها می گوید: متأسفانه قیمت واکسن نسبت به سال های قبل چند برابر شده و خیلی گران تمام می شود، خانواده ها باید خودشان شخصا واکسن ها را از داروخانه های معتبر، تهیه و تزریق کنند.

توصیه ما این است که پس از دریافت واکسن به مدت 15 تا 20 دقیقه در محل بمانند و بعد از آن محل را ترک کنند. البته با توجه به قیمت بالای واکسن، انتظار می رود کسانی که سالانه به تزریق واکسن عادت کرده بودند این بار نتوانند واکسن موردنیاز خود را تهیه کنند.

این متخصص بیماری های عفونی خاطرنشان می کند: اوایل پاییز با خنک شدن هوا از آنجایی که پنجره ها بسته می شوند و تهویه هوا به خوبی انجام نمی گیرد، می تواند بهترین زمان دریافت واکسن باشد. پیش از این زمان هم فایده ای ندارد، زیرا ما آنفلوآنزا را تا اردیبهشت ماه سال آینده خواهیم داشت و هرچه زمان بگذرد از مصونیت واکسن کاسته خواهد شد.

اگر در اوایل پاییز موفق به دریافت واکسن نشدید، هر زمانی که توانستید آن را تهیه کنید می تواند برای شما بهترین زمان باشد و مصونیت لازم را ایجاد کند. افزون بر آن، بهترین راه پیشگیری از بیماری، استفاده از ماسک، پرهیز از حضور در تجمعات، شستن مرتب دست ها و نفرستادن کودک بیمار به مدرسه است؛ چرا که با سرفه کودک بیمار، ویروس در هوا چرخ می زند و همه بچه های کلاس را آلوده می کند.

آنفلوآنزا شباهت بسیاری به سرماخوردگی دارد، چگونه بفهمیم به سرماخوردگی مبتلا شده ایم یا آنفلوآنزا گرفته ایم؟

محرز در پاسخ به این سؤال می گوید: آنفلوآنزا به طور ناگهانی با تب بالا، دردهای عضلانی، بدن درد و خستگی شدید شروع می شود، در حالی که سرماخوردگی علائمی ملایم تر مانند آبریزش بینی، گلودرد و عطسه دارد. آنفلوآنزا آبریزش بینی چندانی ندارد اما بدن درد بسیار شدید و سردردهای طولانی، شخص را از پا می اندازد و بیمار نمی تواند حتی از جایش حرکت کند. در ویروس جهش یافته نوع A این علائم بسیار شدیدتر است و می تواند به اندازه کووید 19 خطرناک باشد اما برخلاف کووید، آنفلوآنزا دارو و درمان دارد.

خوشبختانه کووید دیگر خطر چندانی ایجاد نمی کند و با آن که شیوع زیادی در جامعه پیدا کرده است، در حد یک سرماخوردگی ساده ظاهر می شود. مراجعانی با بیماری های زمینه ای داریم که تست کوویدشان مثبت است اما خطری از بابت کووید آن ها را تهدید نمی کند.

محرز می گوید: من به عنوان متخصص بیماری های عفونی به هموطنان عزیز توصیه می کنم برای تمامی بیماری هایی که واکسن مؤثر دارند حتما واکسن آن را دریافت کنید. خودم هم این کار را می کنم، یعنی هر سال واکسن آنفلوآنزا را تزریق می کنم؛ زیرا بیماری عفونی اگر کنترل نشود می تواند مرگبار باشد.

وقتی راهکار پیشگیری از طریق دریافت واکسن وجود دارد چرا آن را انجام ندهیم؟ انتخاب بین مرگ و زندگی به نظر من، زندگی است.

توصیه ای برای دریافت واکسن کووید ندارم، چون هیچ فایده ای ندارد. کووید آن قدر خفیف شده است که دیگر نیازی به واکسن ندارد. اگر کسی دریافت آن را به شما پیشنهاد کرد نپذیرید.

اما توصیه اکید دارم که واکسن آنفلوآنزا را حتما دریافت کنید. حتی اگر در آغاز فصل پاییز موفق به دریافت آن نشدید، هر زمان برایتان مقدور بود حتما آن را دریافت کنید.

این متخصص بیماری های عفونی می گوید: آنچه موجب نگرانی من و همکارانم می شود جنبش فراگیر ضد واکسن در شبکه های اجتماعی است. فضای مجازی با تبلیغات سوء و اطلاعات غلط، سلامت مردم را به بازی می گیرد. برای خنثی کردن این تبلیغات و اطلاعات نادرستی که فضای جامعه را مسموم کرده است، رسانه های رسمی از جمله نشریات کثیرالانتشار باید اطلاعات درست را در اختیار مردم قرار دهند، واقعیت ها را برای مردم بازگو کنند و بارها و بارها یادآور شوند که تزریق و دریافت واکسن برای سلامتی یک باید است.

تبلیغات سوء، واکسن کووید 19 را عامل ایجاد بسیاری از بیماری ها معرفی می کند؛ درصورتی که واکسن کووید 19 جان میلیون ها نفر را در جهان نجات داد.

از میان واکسن های کرونا آسترازینکا با ایجاد لخته تا حدودی عوارض داشت اما در مقابل میلیون ها نفری که در اروپا و استرالیا با تزریق این واکسن زنده ماندند، عارضه ایجادشده از نظر علمی قابل اغماض است.

خیلی ها هم عوارض بیماری هایشان را به واکسن سینوفارم ربط می دهند که اتفاقا از میان تمامی واکسن ها بی اثرترین بود و حتی ماده مؤثره کافی هم نداشت.

متأسفانه روز به روز بر تعداد افراد ضدواکسن افزوده می شود. این افراد به خودشان اجازه می دهند تا فرزندان معصوم خود را از دریافت واکسن های مؤثر محروم کنند، غافل از آن که سلامتی فرزندانشان را به خطر می اندازند و آن ها را در مقابل بیماری ها بی دفاع رها می کنند.