برای کارشناسان و تحلیلگران، اسنپ بک مجموعه ای از بندها و تبصره هاست؛ برای مردم، یک اثر است: نوسانِ بیشتر، دسترسیِ کمتر، و بی ثباتیِ طولانی تر.

به گزارش اقتصادنیوز، مکانیسم ماشه این روزها نه فقط در خبرها که در زمزمه ها و واگویه های مردم نیز به کرات شنیده می شود، بعضی ها می گویند اسنپ بک فعال شده، بعضی دیگر هنوز دنبال معنی اش می گردند. اما در خیابان و پشت ویترین ها، زندگی همان ریتم آشنای سال های گذشته را دارد؛ یک نگرانی اقتصادی و نااطمینانی سیاسی - اقتصادی.

برخی می گویند در نتیجه جنگ اقتصادی این سال ها علیه ایران، در وضعیتی ترس و نگرانی زندگی می کنند و جنگ اسراییل با ایران، برایشان افزوده ای بر اضطراب و بی اعتمادی اقتصادی همه این سال ها بوده، نه یک نقطه آغاز.

عده ای هم بر استقلال تأکید می کنند و می گویند نجیب ایم و باید بایستیم ایران است دیگر. با این حال روایت غالب، روایتی است از احتیاط، صرفه جویی، و امیدی که خیلی ها می گویند آب رفته است و نمی دانند دیگر باید از کدام بخش سفره شان بزنند تا دخل و خرج با هم بخواند.

حسین، صاحب مغازه طلافروشی در مرکز شهر است و 45 ساله، او می گوید: ما دیگر نمی دانیم باید خوشحال باشیم یا ناراحت؛ مدام سرمایه مان با این تصمیم گیری ها بالا و پایین می شود. حسین از پشت میز شیشه ای که پر از النگو و انگشتر است، با یک جمله تکلیف بازار خودش را روشن می کند: از بعد جنگ، خرید کم شده اما فروش بیشتر. مردم می فروشند برای شهریه، جراحی، خرج های واجب. خواهش می کنند تا جایی که می توانیم بالاتر برداریم. خریدها اگر هم هست، چند گرم است و در حد مشتری های قدیمیِ سرمایه گذار، زور مردم نمی رسد، جیب مردم خالی شده.

او می گوید بازار دیگر آن جایی نیست که آدم ها بیایند طلا اضافه کنند ، بیشتر می آیند تا از سرمایه شان خرج زندگی کنند . اینجا، اسنپ بک یعنی سنگین تر شدن کفه فروش ویترین نسبت به خرید؛ یعنی تبدیل اندوخته به پول نقدِ امروز.

نیما 32ساله که چند سال است وارد بازارِ فروش اجناس سوپرمارکتی شده است، مشکل را ساده صورت بندی می کند: وقتی عموم چیزها با دلار است، شوک اقتصادی بعد از اسنپ بک هم حتمی است؛ خوش بینانه اش فروش کمی پایین می آید، بدبینانه اش بدبخت می شویم!

او درباره وضعیت فروش در سه چهار ماه گذشته می گوید خوب بوده، چرخیده اما بلافاصله از کاهش قدرت خرید و گران شدن ضروریات حرف می زند: درآمدها کم است، و اگر گرانی در پی این تحریم ها پیش بیاید؛ مردم می روند روی حالت سیوینگ. به جای خرج فقط ذخیره می کنند سبد خرید همه تغییر می کند.

او از مهاجرت هم می گوید؛ از این که 32 سالگی دوباره بسازی یعنی هویت را از نو تعریف کنی: سخت و اغلب ناممکن است. در واژگان نیما، اسنپ بک یک اصطلاح حقوقی نیست؛ اسمِ دیگر همان احتیاط اجباری است که انگار برای او ماه هاست اوضاع بر همین منوال است.

ژیلا، فروشنده اکسسوری، 36ساله روایت مفصل تری دارد؛ روایت یک دهه شصتی که پیشرفتی ندیده و هنرِ بزرگش را سرپا ماندن در زیر فشار می داند: اقتصادی نداریم که بگویم خراب است؛ می دانید، ماشین اقتصاد نداریم که بگوییم چرخش خراب شده. بازار سال ها است رو به پس رفته. برای جنس اورجینال باید هزینه سنگین داد و چون هر روز ارزش پول کمتر می شود، کیفیت ها هم افت کرده تا مردم توان خرید داشته باشند. مشتری ها می آیند، دلشان می خواهد ، اما می گویند بگذار ببینیم چه می شود . او هم این حالت را سیوینگ جمعی می نامد.

بعد از جنگ، خیلی ها به گفته ی او پس اندازها را خرج سفر و ترمیم روزمره کردند و حالا سفارش ها کم و توان خرید کمتر است: قبلاً سه قلم می خرید، الان برای یک قلم هم کلی فکر می کند. ژیلا، روزهای سخت این کشور را زیاد دیده: ما هر روزمون جنگ بود. اسراییل خیلی ما رو نترسوند چون به این جنگ عادت داریم… صبح بیدار می شی می بینی با پس اندازی که داشتی دیگر نمی توانی لپ تاپی که دیروز میخواستی را بخری؛ این خودش جنگ نیست؟ جنگ روانی است

او از قیاس های تحقیرآمیز هم خسته است: چرا باید خودمان را با بدترین ها مقایسه کنیم؟ تمدن ایران، الانش هم شبیه هیچ کشوری در خاورمیانه نیست. سیاست برای او انتخابی نبوده: مجبوریم دلار و خبرها را چک کنیم.

او کاپیتان فرهاد است، یک بازنشسته شرکت دریایی، فرهاد از منظری دیگر نگاه می کند: اسراییل به ما زور می گوید. از NPT حرف می زند، از حق غنی سازی و نیازهای دارویی و صنعتی. انتقادش متوجه استاندارد دوگانه است و بعد، چنان که نسلی عادت دارد، از تاریخ می گوید و نجابت مردم: ملت ما مهربان است؛ یکی زمین می خورد همه کمک می کنند. ما جنگ طلب نیستیم. دنبال استقلالیم.

او از دغدغه همگانی مردم می گوید که گرانی است و نرخ ها ثابت نیست، اما با معیاری که خودش تجربه کرده، تحریم ها 40 و چندساله است و جامعه با آن زیسته. این همان اقلیتِ پرصدایی است که استقلال را مهم تر از عقب نشینی می دانند.

آرش، تدوین گر و فریلنسر، 33ساله است؛ آرش کارش به دلار گره خورده و برای او تفاوت ها ملموس تر است: وقتی درآمد وهزینه های دلاری داری و این خبرها را می شنوی فقط فکر میکنی به زودی بدبخت می شی! او از تجربه ی بلاک شدن 3 هزار دلارش می گوید و سخت تر شدن دریافت ها: تتر کیف های مرتبط با تراکنش های ایران را بسته؛ یه رَدِ ایرانی بودن کافی است. تا اگر درآمد غیر ریالی داشته باشیم دیگر نتوانیم نقد کنیم.

آرش خطی مستقیم می کشد از محدودیت های مالی به فرسایش روانی: وقتی چرخه من نچرخه، معلومه که چرخ طبقه کارگر در این روزها شکسته.

برای آرش، اسنپ بک یعنی سفت تر شدن گره هایی که همین حالا هم کورند؛ یعنی ناممکن شدن دریافت های بین المللی، محدودیت های رمزارزی، و بی ثباتی ای که درآمد 100 میلیونی ماهانه را هم بی معنا می کند: عددی که نمی تونی روش برنامه ریزی کنی، پول نیست؛ اضطرابه.

مجتبی، کارمند وزارت نفت است، مجتبی 44ساله، سرراست، چیزی شبیه به اعتراف را می گوید: اسنپ بک در زندگی ما فرقی نمی ذاره. تحریم بود، تحریم تر می شود. شاید دارو هم سخت تر پیدا شود. دلار هم که بازی خودش را می کند. مهم این است ما عادت کردیم به کوچک تر شدن سفره ها! پولدارها فشار کمتر می بینند و طبقه متوسط و کارگر هم که وضعشان معلوم است!

چیزی که در روایت های مختلف تکرار می شود، بی اعتمادی است؛ به ثبات قیمت، به قیمت دلار و طلا، و به سرکشی تورم. طلافروش می گوید بیشتر می خرند تا بفروشند ، فروشنده خُرد می گوید همه روی حالت ذخیره ایم و توی مغازه هم جنس کمتر می آوریم چون فروش کمتر شده ، فروشنده اکسسوری می گوید یک قلم هم با تردید می خرند ، فریلنسر می گوید پول می رسد یا بلوکه می شود؟ و کارمند نفت می گوید اوضاع تحریمی تر میشه … .

این ها تکه هایی از یک پازل واحدند: جامعه ای که، خریدهای بزرگ را به تعویق می اندازد و سرمایه سیالش را به نقدِ امروز تبدیل می کند و کمتر می تواند برنامه بلند مدتی بچیند.

در این میان، گروهی هم هستند که با زبان استقلال حرف می زنند. بازنشسته ی دریانوردی مصداق روشن این گروه است: باور دارد حقِ توسعه ی فناوری و ایستادن ارزش رنج امروز را دارد؛ اسنپ بک را نه یک شوک تازه که ادامه مسیر می بیند.

برای کارشناسان، اسنپ بک مجموعه ای از بندها و تبصره هاست؛ برای مردم، یک اثر است: نوسانِ بیشتر، دسترسیِ کمتر، و بی ثباتیِ طولانی تر. حسین با آمارِ غیررسمیِ ویترینش آن را گزارش می کند، رامین با برخوردهای مشتری، آرش با شناسه ی تراکنش های بسته شده، و… این ها داده های خردِ یک اقتصاد هستند؛ داده هایی که شاید در نمودارهای رسمی دیده نشوند، اما احوال شهروندان شهر را دقیق تر روایت می کنند.

آن چه در این میدان کوچک دیدیم، یک جامعه ی باوقارِ خسته است. نجیب —به تعبیر فرهاد—اما در عین نجابت، سرشار از دل آزردگی و بی اعتمادی.

شهر به کار خود ادامه می دهد: ویترین هایی که حالا رونق ندارند، مغازه هایی که چراغشان هنوز روشن است، فریلنسرهایی که با هر پیامک بانکی نفس شان در سینه حبس می شود، و کارمندانی که حساب وکتابِ دخل وخرج را هر شب بازنویسی می کنند.

اسنپ بک اگر هم معنای حقوقی روشنی داشته باشد، برای مردم معنایش سال هاست تجربه شده: زندگی زیر سایه نااطمینانی .