بازار خودروی ایران این روزها در شرایطی قرار دارد که نه خریدار به میدان می آید و نه فروشنده رغبت به معامله دارد. نمایشگاه های خودرو یکی پس از دیگری تعطیل می شوند و فضای حاکم بر بازار، سکوتی سنگین و نشانه ای از بحرانی پنهان را به تصویر می کشد. بی ثباتی در سیاست های وارداتی و تعرفه ای موجب شده بازار در وضعیت تعلیق به سر ببرد و همزمان، افزایش تدریجی قیمت خودروهای وارداتی و مونتاژی، زنگ خطری جدی برای نیمه دوم سال باشد.

به گزارش ایران، کارشناسان معتقدند حتی خودروهای تولید داخل نیز به دلیل وابستگی به مواد اولیه وارداتی، از نوسانات نرخ ارز مصون نیستند. افزایش قیمت ارز مستقیماً بر هزینه فلزات و مواد پلیمری اثر می گذارد و قیمت کارخانه ای خودرو را بالا می برد. در نتیجه، هرچند بازار خرید و فروش در رکود کامل است، اما قیمت ها آرام و خزنده در حال افزایش اند. بخشی از این نوسانات، به گفته تحلیلگران، هیجانی است اما اگر نرخ ارز و سطح تولید کنترل نشود، افزایش پایدار و واقعی قیمت ها اجتناب ناپذیر خواهد بود.

یکی از مهم ترین پیامدهای شرایط فعلی، خروج تدریجی خودرو از سبد خرید خانوارهاست. کف قیمت خودروهای کارخانه ای به مرز 500 میلیون تومان رسیده؛ رقمی که برای بسیاری از خانوارها حتی با سال ها پس انداز هم قابل تأمین نیست. کارشناسان هشدار می دهند که با ادامه این روند، نیمه دوم سال با موج جدیدی از گرانی همراه خواهد شد و اقشار با درآمد ثابت عملاً توان ورود به بازار خودرو را از دست خواهند داد.

نابسامانی در برخی نمایندگی های فروش نیز بر شدت بحران افزوده است. گزارش ها از فروش حواله های بدون موجودی واقعی و بستن قراردادهای یک طرفه حکایت دارد. در مواردی حتی صدها خودرو پیش فروش شده، در حالی که هیچ موجودی برای تحویل وجود نداشته است. این وضعیت به رشد شکایات مردمی و سردرگمی خریداران دامن زده است. مسئولان صنفی هشدار می دهند تنها پرداخت به حساب های رسمی شرکت ها می تواند تضمینی برای تحویل خودرو باشد، چرا که پرداخت به حساب های شخصی اغلب به پرونده های حقوقی پیچیده منتهی می شود.

تعطیلی پیاپی نمایشگاه های خودرو در تهران و شهرستان ها اکنون به واقعیتی انکارناپذیر تبدیل شده است. بسیاری از فعالان این صنف به دلیل ناتوانی در پرداخت اجاره ها یا انجام تعهدات، مجبور به تعطیلی یا تغییر شغل شده اند. در همین حال، قیمت ها در بازار همچنان روندی صعودی دارد، اما خریدار واقعی وجود ندارد و بازار به شکلی بی سابقه در رکود فرو رفته است.

جمع بندی تحلیل ها و مشاهدات میدانی نشان می دهد که نیمه دوم سال برای بازار خودرو می تواند سرنوشت ساز باشد. اگر سیاست تعرفه گذاری پلکانی برای واردات حفظ شود و در کنار آن تولید داخلی تقویت گردد، امید به بازگشت تعادل وجود دارد. در غیر این صورت، با ادامه جهش ارزی و کمبود عرضه، بازار خودرو بیش از پیش از دسترس اقشار متوسط و ضعیف خارج خواهد شد.