سروش زادعلی، یکی از ریشه دارترین و در عین حال کم گفته شده ترین بحران های امروز کشور فساد ساختاری در حوزه پیمانکاری است. در حال حاضر بخش عمده ای از بودجه عمرانی و اجرایی کشور از طریق قراردادهایی به شرکت های پیمانکار واگذار می شود اما این واگذاری ها به جای آن که موجب تسریع پروژه ها یا استفاده از ظرفیت بخش خصوصی شود در عمل به مجرایی برای هدررفت منابع عمومی کاهش کیفیت و گسترش فساد تبدیل شده است.

تخمین هایی که از سوی برخی کارشناسان مطرح می شود حاکی از آن است که گاهی تا 70 درصد بودجه ها در این مسیر ناپدید می شود و تنها بخشی از پروژه ها آن هم با کیفیتی نامناسب به اجرا می رسند. در کنار این وضعیت نگران کننده نهادهای نظارتی یا به کلی تضعیف شده اند یا در مواردی خود بخشی از همین شبکه فساد هستند.

چرخه فساد در پیمانکاری چگونه عمل می کند؟ شرکت های خاص با استفاده از نفوذ و ارتباطات پروژه ها را می گیرند بدون آن که صلاحیت فنی و اجرایی کافی داشته باشند. سپس با چند مرحله واگذاری به زیرپیمانکاران عملاً پروژه از مسیر واقعی خود منحرف می شود. کیفیت پایین تأخیرهای طولانی هزینه های سربه فلک کشیده و نارضایتی عمومی محصول مستقیم این چرخه معیوب است.

پیمانکاری در کشور ما به جای آن که به بازوی توسعه تبدیل شود به یکی از بزرگ ترین چاله های فساد تبدیل شده است. تا زمانی که قراردادها شفاف نباشد ارزیابی صلاحیت پیمانکاران واقعی نشود و نظارت مؤثر و مستقل اعمال نگردد این روند ادامه خواهد داشت و بودجه عمومی که باید صرف رفاه مردم شود در حلقه رانت و فساد گم خواهد شد.

اصلاح ساختار پیمان سپاری، اجرای سامانه های شفاف مناقصه، ممنوعیت حضور شرکت های متخلف در پروژه های بعدی و حمایت از نهادهای نظارتی مستقل تنها بخشی از الزامات جدی در این مسیر است.

تا کی باید فساد را نادیده گرفت و زیر فرش پنهان کرد؟ وقت آن رسیده که با این غده چرکین قاطعانه و شفاف برخورد شود چرا که ادامه این وضعیت توسعه کشور را به گروگان گرفته است.