فرارو- یک پژوهش علمی تازه نشان می دهد حتی اگر انسان بتواند از بیماری های مرگبار در دوران سالمندی جان سالم به در ببرد، باز هم سقف طبیعی عمر او بیش از 150 سال نخواهد بود.

به نقل از پاپلر مکانیکز، حتی اگر فردی بتواند دهه های پیری را بدون ابتلا به بیماری هایی مانند سرطان، بیماری های قلبی یا دیابت پشت سر بگذارد، باز هم به گفته دانشمندان سقفی برای عمر انسان وجود دارد. این نتیجه، در واقع آب سردی است بر آرزوهای جاه طلبانه شرکت های فناوری در سیلیکون ولی که به دنبال فریب دادن مرگ و دستیابی به نوعی جاودانگی هستند.

با این حال، آنچه مانع جاودانگی بدن انسان می شود، برخلاف تصور عمومی، مسئله ای پیچیده یا خارق العاده نیست؛ بلکه پدیده ای ساده و تدریجی است: بدن به مرور زمان انعطاف پذیری فیزیولوژیک خود را از دست می دهد. همان توانایی ای که در سال های جوانی امکان بازگشت سریع تر به وضعیت سلامت پس از بیماری یا آسیب را فراهم می کرد.

پژوهشی که نتایج آن در نشریه معتبر Nature Communications منتشر شده است، نشان می دهد همین کاهش تدریجی کافی است تا طول عمر انسان نهایتاً در محدوده 120 تا 150 سال محدود بماند.

تیموتی پیرکوف، سرپرست این مطالعه، از اعضای شرکت زیست فناوری Gero در سنگاپور است. نام این شرکت از واژه ای با ریشه یونانی به معنای پیری گرفته شده و مأموریت خود را هک کردن بیماری های پیچیده و روند پیری معرفی کرده است. در این پژوهش، شرکت Gero با مرکز جامع سرطان رزول پارک در بوفالو، ایالت نیویورک همکاری داشت و داده های گسترده ای را از هزاران نفر در ایالات متحده، بریتانیا و روسیه گردآوری و تحلیل کرد.

پژوهشگران گروه های سنی را به سه دسته تقسیم کردند: اوایل بزرگسالی (16 تا 35 سال)، میانسالی (35 تا 65 سال) و سالمندی (بیش از 65 سال). سپس تغییرات شمار سلول های خونی و تعداد گام های روزانه را در این گروه ها بررسی کردند. این دو شاخص به عنوان نشانه های کلیدی پیری در نظر گرفته شدند تا میزان پیشرفت یا پسرفت سلامت افراد در دوره های چندماهه مشخص شود.

نتایج نشان داد شمار سلول های خونی و میزان تحرک می توانست برای مدتی پایدار بماند، اما این تعادل همواره با ضربه های سلامتی مانند بیماری یا آسیب بدنی دچار وقفه می شد. به بیان دیگر، کاهش سلامت نه به شکل خطی و تدریجی، بلکه به صورت یک الگوی پله ای رخ می داد؛ به گونه ای که بدن پس از هر بحران دیگر توان بازگشت کامل به سطح قبلی سلامت را نداشت.

برای مثال، در جوانی بدن می تواند پس از یک سرماخوردگی شدید یا آسیب پوستی، خود را به طور کامل ترمیم کند. اما در سنین بالاتر، این توانایی ممکن است تنها تا 95 درصد سطح پیشین بازگردد. با گذشت زمان و تکرار چنین بحران هایی، میزان انعطاف پذیری باز هم کمتر می شود.

با ترسیم زمان بازیابی سلامت سه گروه سنی در طول دهه ها، پژوهشگران توانستند نقطه ای را مشخص کنند که بدن در آن به دلیل کاهش انعطاف پذیری دیگر توان بازگشت ندارد و عملاً به سمت فروپاشی پیش می رود. آن ها برای توضیح این وضعیت مثالی ساده ارائه کردند: هر سال زندگی را می توان به پرتاب یک سکه تشبیه کرد که احتمال بروز بیماری هایی مانند سرطان را نشان می دهد.

هرچه عمر بیشتر شود، تعداد پرتاب ها بیشتر خواهد شد و در نهایت، یک بار نتیجه به زیان فرد خواهد بود. محققان می گویند این نقطه در جایی میان 120 تا 150 سال قرار دارد؛ همان جایی که به نظر می رسد حد زیستی نهایی انسان باشد. به گفته نویسندگان مقاله: به این نتیجه رسیدیم که پایان زندگی، ناشی از ویژگی ذاتی زیستی موجود زنده است؛ ویژگی ای که مستقل از عوامل بیرونی عمل می کند و نشان دهنده محدودیتی بنیادی و مطلق برای طول عمر انسان است.

یکی از دلایل انتخاب شمار سلول های خونی این است که محدوده طبیعی آن بر اساس سن و جنسیت مشخص است. بر اساس داده های مرکز پزشکی دانشگاه پیتسبورگ، میزان طبیعی گلبول های قرمز در مردان بین 4/5 تا 5/5 میلیون سلول در هر میلی متر مکعب و در زنان بین 4 تا 5 میلیون سلول است.

برای گلبول های سفید، محدوده طبیعی 5 هزار تا 10 هزار سلول در هر میلی متر مکعب است. همچنین، پلاکت ها معمولاً باید بین 140 هزار تا 400 هزار سلول در هر میلی متر مکعب باشند. خروج از این محدوده ها می تواند نشانه بیماری باشد. به طور مثال، شمار پایین گلبول های قرمز می تواند علامت کم خونی باشد، در حالی که شمار پایین گلبول های سفید ممکن است به بیماری نوتروپنی اشاره داشته باشد؛ اختلالی که مغز استخوان را آسیب می زند و خطر عفونت را بالا می برد.

در مقابل، شمار گام های روزانه شاخصی انعطاف پذیرتر و شخصی تر است. توصیه عمومی، از جمله توسط مراکز کنترل و پیشگیری بیماری های ایالات متحده (CDC)، رسیدن به حدود 10 هزار گام در روز است. اما مطالعات نشان داده اند که میزان گام های مفید با افزایش سن کاهش می یابد.

پژوهشی در سال 2019 نشان داد هرچه تعداد گام ها بیشتر باشد، احتمال مرگ کمتر است، اما این اثر پس از حدود 7500 گام در روز به سطح ثابتی می رسد. تفاوت میان این دو متغیر سبب شد یافته های تیم پژوهشی جالب تر شود. پیتر فدیشف، یکی از نویسندگان مقاله گفت: اگرچه بسیاری از زیست شناسان شمار سلول های خونی و تعداد گام ها را کاملاً متفاوت می دانند، اما اینکه هر دو تصویری یکسان از آینده نشان می دهند، گویای واقعی بودن کاهش تدریجی انعطاف پذیری بدن است.

اما معنای وجود چنین مرزی چیست؟ به گفته دانشمندان، اگر فناوری هایی مانند جایگزینی اندام یا روش های مکمل پزشکی وجود نداشته باشد، حتی علاقه مندان سرسخت افزایش طول عمر نیز نمی توانند از این حد فراتر بروند. در حالی که 120 تا 150 سال ممکن است چندان خارق العاده به نظر نرسد، اما تقریباً دو برابر امید به زندگی فعلی در ایالات متحده است که حدود 77 سال برآورد می شود.

تاریخ نیز مؤید این یافته هاست. ژان لوییز کالمَن، زن فرانسوی که رکورد طولانی ترین عمر ثبت شده در جهان را دارد، در سن 122 سال و 164 روز درگذشت. این رکورد به خوبی نشان می دهد که یافته های جدید علمی در مسیر درستی قرار دارند و محدوده نهایی عمر بشر واقعاً در همین بازه قرار دارد.

پژوهش جدید پاسخی علمی به پرسشی دیرینه ارائه می دهد: آیا انسان می تواند جاودانه شود؟ یافته ها نشان می دهد که بدن انسان محدودیت های زیستی غیرقابل گریزی دارد که حتی در بهترین شرایط، مانعی در برابر عمر بی پایان خواهد بود. فناوری های نوین ممکن است کیفیت زندگی را ارتقا دهند و برخی بیماری ها را درمان کنند، اما به نظر می رسد سقف عمر انسان، دست کم با دانش امروز، بین 120 تا 150 سال باقی خواهد ماند.

این نتیجه گیری نه تنها رویاهای فناوران سیلیکون ولی را به چالش می کشد، بلکه یادآور نکته ای مهم است: ارزش واقعی زندگی در طول بی پایان آن نیست، بلکه در کیفیت سال هایی است که سپری می کنیم.