روزنامه هم میهن در آستانه سفر مسعود پزشکیان به نیویورک، در مقاله ای به یادآوری اثرات تحریم ها بر سلامت جامعه پرداخت.

این روزنامه نوشت: اکنون که آقای رییس جمهور عازم نیویورک هستند، بد نیست به همین مناسبت قدری درباره تحریم و اثرات آن بر سلامت مردم بنویسیم.

گرچه آقای پزشکیان به صفت حرفه خود و سابقه وزارت بهداشت داشتن، با این مسأله به خوبی آشنا هستند؛ ولی آنان که روزی و روزگاری تحریم را مسخره می کردند که تحریم نمنه دی! اکنون می توانند نتیجه تمسخرهای خود را ببینند. هرچند متاسفانه هنوز هم دنبال همان خط مشی هستند؛ چون نان و بقای آن ها در سفت شدن کمربند تحریم ها علیه مردم ایران است.

مقایسه و پیشرفت کشورها از طریق ترکیب سه شاخص کلی انجام می شود. اول؛ متوسط سال هایی که مردم آموزش می بینند. دوم؛ امید به زندگی و متوسط طول عمر. سوم؛ درآمد سرانه اقتصادی. البته، این سه شاخص به شدت روی هم اثر می گذارند.

از سال1390 و آغاز تحریم های اصلی تاکنون 16درصد به جمعیت ایران اضافه شده است. ولی درآمد سرانه در این فاصله 20درصد هم کمتر شده است. در حوزه آموزش به طور قطع، کیفیت آموزش چه در ابتدایی و متوسطه و چه در آموزش عالی کاهش یافته است. ولی این ها موضوع این سرمقاله نیستند؛ بلکه مسأله ما سلامت و بهداشت و درمان است.

سلامت تنها بخشی است که با تمام مردم ایران سر و کار مستقیم دارد و پیشرفت های خوبی را در این بخش در سال های پس از انقلاب شاهد بوده ایم؛ ولی اکنون از چند جهت تحت فشار روزافزون است. اول، از سوی طرفداران شبه علم و مخالفان علم که عملاً با افزایش غیرمنطقی ظرفیت های پزشکی و پر کردن آنها با سهمیه ها در حال زدن تیشه به ریشه بخش بهداشت و سلامت هستند.

از طرف دیگر، مهاجرت نخبگان این حوزه و عدم رغبت ورود نیروهای جدید به این رشته و کاهش درآمدهای آنان به نحو دیگری در حال خشکاندن طراوت و پویایی این بخش است. همچنین کمبود بودجه های تخصیصی به این بخش، زیرساخت های آن را در معرض استهلاک قرار داده است. ولی شاید بتوان گفت که تحریم بیش از همه این عوامل، وضعیت منفی را تشدید کرده است.

لنست معتبرترین نشریه پزشکی جهان در آخرین شماره خود نتایج مطالعه ای را منتشر کرده که درباره دو دهه تحولات بیماری های غیرواگیر مثل سرطان، قلبی، دیابت، فشار خون و... در کشورهای جهان از جمله ایران است. دو نکته مهم این گزارش درباره ایران این است که؛ کاهش این بیماری ها در ایران و در مقایسه با کشورهای همسایه بسیار اندک در حد هیچ بوده است.

نکته دوم اینکه دهه اول که مترادف با دوران پیش از تحریم است، کاهش مذکور خوب و چشمگیر بوده ولی در دهه دوم که هم زمان با تحریم ها است این روند، کاملاً متوقف و معکوس شده است. این گزارش را می توانید در صفحات اجتماعی امروز هم میهن ببینید.

ولی خبر بدتر اینکه روند منفی مذکور در سال های اخیر تشدید شده است. مطابق اهداف مندرج در سند پیشگیری از بیماری های غیر واگیر مقرر شده بود که در دهه 1394 تا 1404 درصد افراد چاق اضافه نشود؛ ولی طی فقط 5سال اول شاخص مذکور 10درصد بدتر شده است. قرار بوده که فشار خون 25درصد کاهش یابد.

در همین 5سال اول 21درصد بیشتر شده است. دیابت و قند خون ناشتا با هدف ثابت نگه داشتن برنامه ریزی شده که 30درصد افزایش داشته است. شیوع پیش دیابت در این 5سال 37درصد بیشتر شده است.

درمان موثر دیابت از 36درصد به 27درصد کاهش یافته است. همه اینها تا پایان سال برنامه که امسال باشد، همچنان افزایشی و منفی است. این وضعیت ناتوانی بخش را در شرایط تحریمی برای تحقق اهداف خود نشان می دهد.

در نهایت، موجب بار سنگین بر دوش بخش بهداشت و تنزل کیفیت خدمات و مرگ زودرس و کاهش امید به زندگی می شود.