در پی افزایش نوسانات را بازارهای ارز و طلا و افزایش تقاضای خرید از سوی مردم، بانک مرکزی پیش فروش سکه را در پیش گرفته که کارشناسان در این زمینه نظرات مختلفی دارند؛ به عقیده یک کارشناس اقتصادی، پیش فروش و فروش سکه وظیقه ذاتی بانک های مرکزی نیست و رسالت آنها حفظ ارزش پول ملی و مهار تورم است اما امروز موضوع اصلی در اقتصاد ایران، وجود تورم است که باعث می شود که مردم برای حفظ ارزش دارایی های خود به بازار طلا و ارز روی آورند.

به گزارش ایسنا، طی هفته های اخیر بازار ارز و طلا به علت افزایش ریسک های سیاسی بین المللی و همچنین فشار ناشی از انتظارات تورمی، وضعیت نوسانی و افزایشی را تجربه می کند و همین موضوع باعث شده خریدها در بازار به ویژه بازار سفته بازی و معاملات در بازار آزاد به صورت هیجانی باشد.

یکی دیگر از عواملی که در افزایش قیمت طلا و متعاقب آن افزایش قیمت ارز در بازار آزاد اثرگذار بوده نیز به افزایش جهانی انس طلا مربوط است؛ به طوری که امروز قیمت جهانی انس طلا از مرز 3724 دلار عبور کرده که بالاترین نرخ طلا طی سال های اخیر در بازار جهانی است و در طرف دیگر دلار در بازار آزاد نیز در محدوده 105 هزار تومان قرار دارد.

البته افزایش قیمت انس طلا در بازار جهانی را می توان ناشی از عوامال متعددی از جمله، بالارفتن ریسک های ژئوپلیتیکی در سطح جهانی، کاهش نرخ بهره از سوی فدرال رزور، تداوم تنش های نظامی در جهان از جمله ادامه جنگ اوکراین و غزه و همچنین افزایش خرید طلا از سوی بانک های مرکزی در کشورهای جهان، دانست.

در ایران نیز، علاوه بر عوامل جهانی فوق که به صورت خارجی بر بازار ارز و طلا اثر گذار است، مسائلی مانند بازگشت تحریم های سازمان ملل و فعال شدن مکانیزم ماشه از سوی اروپا بر انتظارات تورمی دامن زده و همین موضوع نیز در ادامه مولفه های فوق در جهش قیمت ها اثر خود را بر جای گذاشته است.

در این میان طی یک سال اخیر، بانک مرکزی (طبق گفته و اعلام بانک مرکزی) با هدف کاهش جهش نرخ طلا و پاسخگویی به تقاضاها اقدام به چند مرحله پیش فروش سکه طلا کرد که البته در میان تحلیلگران اقتصادی با دو واکنش منفی و مثبت روبرو بوده است.

برای مثال برخی اعتقاد دارند که این اقدام باعث کاهش فشار بر بازار آزاد و پاسخگویی به تقاضاها می شود و از افزایش جهت و هیجانی قیمت طلا جلوگیری می کند و در نهایت تا حدودی به تعادلی شدن قیمت ها نیز کمک می کند و علاوه بر آن نیز مردم می توانند با قیمتی کمتر از بازار آزاد در بخش طلا سرمایه گذاری کنند و حتی به گفته رییس کل بانک مرکزی پیش فروش سکه نه با هدف فروش طلا، بلکه برای ارسال علامت به جامعه انجام شده و این سیاست تا زمانی که مردم متقاضی باشند ادامه خواهد داشت.

با این حال در طرف دیگر، برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند که اقدام بانک مرکزی برای پیش فروش سکه طلا، جریان نقدینگی را از بخش های مولد دور و به خانه ها و بخش های غیر مولد منتقل می کند که همین موضوع شاید در کوتاه مدت مشهود نباشد اما در بلند مدت ممکن است بر کاهش رشد اقتصادی اثرگذار باشد.

در این رابطه، آلبرت بغرزیان اقتصاددان با اشاره به عوامل و دلایل تمایل مردم برای خرید طلا و ارز و سرمایه گذاری در این بخش می گوید در ابتدا باید این موضوع را در بعد خانوار و جامعه بررسی کنیم. هر فردی به عنوان سرپرست خانوار، مسئول کیفیت زندگی خانواده خود است و تلاش می کند تا درآمد خود را تا حد ممکن در شرایط اقتصادی حفظ کند و از ارزش خرید دارایی خود محافظت کند و روی آوردن آنها به بازار طلا و ارز در شرایط امروز اقتصاد کشور، امری منطقی است.

وی افزود: براین اساس، مردم تلاش می کنند تا خود را در برابر تورم موجود و تورم پیش رو، محافظت کنند و اینکه بانک مرکزی با این کار منابع را به سمت سوداگری و محل غیر مولد سوق دهد یا خیر موضوع دیگری است؛ افراد و مردم مسئول این موضوع نیستند و هر کس تلاش می کند تا از کاهش ارزش سرمایه و دارایی خود تا حد ممکن جلوگیری کند.

این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: در طرف دیگر هیجانات و انتظارات تورمی بر افزایش قیمت ها و کاهش ارزش پول ملی دامن می زند و این موضوع باعث می شود تا افراد سعی کنند برای حفظ ارزش دارایی خود به بازارهایی که افت ارزش ندارند، روی آورند.

بغزیان گفت: در طرف دیگر نباید انتظار داشت، که مردم وظیفه ای برای حرکت نقدینگی و سرمایه خود به بخش مولد داشته باشند چراکه این موضوع رسالت دولت ها و بانک های مرکزی است تا به نحوی سیاستگذاری و برنامه ریزی شود که جریان نقدینگی به بخش مولد حرکت و تولید افزایش پیدا کند .

وی در ادامه تصریح کرد: امروز موضوع اصلی وجود تورم است و همین موضوع باعث می شود که سرمایه ها در محل هایی مانند طلا و ارز سرمایه گذاری شود. شرایط تورم باعث شده که اجاره خانه ها افزایشی و قیمت محصولات و کالاها با افزایش روبرو شود و در این شرایط مردم به هر میزانی که پس انداز داشته باشند، تلاش می کنند تا از کاهش ارزش آن جلوگیری کنند .

این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: البته این اقدام بانک مرکزی از یک جهت می تواند صحیح و مناسب باشد، چراکه از طرفی فشار تقاضاها بر بازار را تا حدودی کاهش داده و در شرایطی که کشور با چالش تحریم مواجهه و در واردات ارز به ویژه دلار با محدودیت روبرو است، اقدام به واردات طلا کرده و درآمدهای خود را با منابع طلا تامین کرده است.

بغزیان گفت: همچنین، این اقدام باعث می شود که نقدینگی نیز به بانک مرکزی و متعاقب آن به بانک ها وارد شود و در مقابل نیز توان تامین مالی از سوی شبکه بانکی بیشتر شود.

وی در پایان گفت: با این حال، این یک واقعیت است که وظیفه بانک های مرکزی فروش طلا و سکه نیست و بانک های مرکزی رسالتی مانند حفظ ارزش پول ملی و تورم را بر عهده دارند. اما در این شرایط مجبور می شود که به بازار طلا تزریق کند تا بتواند تا حدودی از فشار هیجانی به بازار آزاد کاسته شود.