کاهش میزان کشفیات و خلوص تریاک موردنیاز وزارت بهداشت برای تولید دارو، مسئولان را به گزینه کِشت کنترل شده و بدون نَشتی داخل کشور رسانده است اما در همین وضعیت، در برخی استان ها کشاورزان و سودجویان مشغول کِشت غیرقانونی مخدر هستند.

به گزارش ایرنا، در ماه های اخیر و طبق اظهارات مسئولان مختلف کشور، به دلیل کاهش کشفیات تریاک از یک سو و همچنین کاهش قابل توجه خلوص این مخدر، گزینه کِشت کنترل شده در دستور کار قرار گرفته است.

به گفته ذوالفقاری دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور، طبق گزارش های رسمی ارائه شده به این ستاد، کشفیات پلیس مبارزه با مواد مخدر و وزارت اطلاعات در سال گذشته نشان می دهد که میزان کشفیات تریاک نسبت به سال های گذشته به حدود یک چهارم کاهش یافته، در حالی که کشفیات مواد مخدر صنعتی، به ویژه روان گردان هایی همچون شیشه، افزایش چشمگیری داشته است.

او با اشاره به تبعات این تغییر در الگوی عرضه مواد گفت: تریاک یکی از مواد اولیه مورد استفاده در تولید برخی داروهای ضروری است و کاهش منابع تأمین آن می تواند تأثیر مستقیم بر توان شرکت های دارویی بگذارد، ضمن اینکه خلوص مواد نیز به شدت کاهش یافته است و مواد عرضه شده در بازارهای غیرقانونی، حاوی ترکیبات آلوده و مضر است.

دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به اینکه در هفت تا هشت سال گذشته، میزان خلوص مواد مخدر کاهش قابل توجهی یافته است، اظهار داشت: بر اساس گزارش های رسمی، خلوص مواد از 26 درصد به اعداد بسیار پایین تری رسیده و این مسئله، تهدیدی مضاعف برای سلامت عمومی کشور است.

او همچنین در گفت وگویی دیگر با بیان اینکه میزان مجوز واردات تریاک ما سالانه 50تُن است، حالا اگر فرض کنیم 150 تُن کشفیات داشته باشیم، در مجموع 200 تن تریاک خواهد شد. ، گفت: وزارت بهداشت برای تأمین نیازهای دارویی بیمارستانی، اتاق عمل ها و مانند آن، سالانه حدود یک هزار تُن ماده مخدر تریاک نیاز دارد، البته بعضی سال ها 800 تُن، برخی سال ها 900 و برخی سال ها نیز 700 تُن نیاز وزارت بهداشت بوده است، اگر ما امسال حدود 200 تُن از محل کشفیات و واردات داشته باشیم، مابقی نیاز برای تولید داروی کشور را چه باید کرد؟

ذوالفقاری ادامه داد: موضوع دیگری که وجود دارد این است که برای همین کلینیک ها و مراکز درمانی معتادان هم باید ماده مخدر داشته باشیم، در واقع این ها را هم باید مدیریت کرد تا سیر درمان را طی کنند و در حقیقت مدیریت مصرف کنیم.

این اظهارات دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره نیاز و ضرورت تصمیم گیری سریع درباره کِشت کنترل شده داخل کشور یا تصویب مجوز واردات بیشتر مواد مخدر برای مصارف دارویی و درمانی، در حالی است که رضا سپهوند یکی از نمایندگان استان لرستان در مجلس شورای اسلامی پیش از این و در اردیبهشت ماه در یک برنامه اعلام کرده بود که وزارت بهداشت سالانه به 600 تن تریاک برای تولیدات دارویی خود نیاز دارد.

او که درباره ضرورت کِشت کنترل شده مخدر در کشور صحبت می کرد، گفته بود: اگر در هر هکتار، 25کیلو تریاک تولید شود، برای تولید تریاک موردنیاز وزارت بهداشت به 80هزار هکتار زمین احتیاج داریم و باید از این فرصت استفاده کنیم و اجازه ندهیم به جای آن، هزینه های زیادی برای به دست آوردن تریاک ناخالصی کنیم که از افغانستان وارد می شود.

آقای سپهوند در اعلام اراضی موردنیاز برای تولید این میزان از تریاک اشتباهی مرتکب شد و از عدد 80هزار هکتار استفاده کرد، در حالی که برای تولید 600 تن تریاک، با فرض صحت عدد تولید تریاک در هر هکتار، به 24هزار هکتار زمین کشاورزی نیاز است نه 80 هزار هکتار.

اما نکته قابل تأمل در این زمینه، آماری است که درباره میزان کِشت محصولات ممنوعه در استان لرستان اعلام شده است.

در حالی که کِشت این گیاهان به یکی از دغدغه های اصلی در لرستان و سایر استان ها تبدیل شده است، گسترش تبلیغات مرتبط با کِشت برخی اقلام مخدرها در فضای مجازی (از معرفی بذرهای سازگار با جغرافیای استان تا آموزش کِشت و حتی تبلیغ محصول تولیدشده و جذب نیروی کار) به مرحله ای رسیده است که بسیاری از مردم تصور می کنند کشت گیاهان ممنوعه آزاد است و نظارتی بر آن وجود ندارد.

کنار نگرانی از افزایش شیوع مصرف مواد مخدر میان دانش آموزان، به کارگیری نوجوانان در مزارع کشت مواد ممنوعه، معضل و نگرانی جدیدی را در استان لرستان برای مسئولان ایجاد کرده است که نیازمند تدبیری عاجل در این زمینه است.

اما نکته مهم در این زمینه این است که مسئولان مبارزه با مواد مخدر استان لرستان در جریان اقدامات خود و با بهره گیری از ظرفیت نظارت با پهپاد، 15 هزار هکتار از اراضی تحت کشت گیاهان ممنوعه در لرستان امحا شده است و این روند همچنان ادامه دارد.

اگر میزان تریاک موردنیاز وزارت بهداشت برای تولید دارو را عددی بین 600تُن اعلامی سپهوند و 1000 تُن اعلامی دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر درنظر بگیریم به عدد 800 تُن خواهیم رسید، برای تولید این 800 تُن نیز اگر عدد 25کیلو در هر هکتار صحیح باشد، به 32هزار هکتار زمین کشاورزی نیاز است.

نگاهی دوباره به آمار امحای مزارع کشت محصولات ممنوعه (که عمده محصولات ممنوعه کشت شده در ایران مربوط به خشخاش است) در استان لرستان نشان می دهد که فقط در این استان، معادل حدود 48 درصد تریاک موردنیاز وزارت بهداشت برای تولید دارو، زیر کشت رفته بود که به گفته مسئولان امحا شده است.

هرچند ممکن است بخشی از این 15هکتار که محصولات آن امحا شده، مربوط به کشت خشخاش نبوده باشد، اما قطعاً احتساب اراضی زیر کِشت خشخاش در سایر استان ها، هم این آمار را به واقعیت نزدیک می کند و هم حتی ممکن است نرخ را به بالاتر از 50درصد هم برساند.

به هرحال خروجی اراضی تحت کِشت این محصولات موفق باشد یا در صورت کشف به سرنوشت امحا دچار شود، مصداقی است برای ردّ تأکیدات مکرر مسئولان مربوطه مبنی بر اینکه کِشت موادی مانند خشخاش اگر هم به تصویب برسد و عملی شود، قطعاً کنترل شده و بدون نَشت خواهد بود.