در حالی که قوانین کار صراحت نسبتاً مشخصی درباره ضوابط عقد قراردادهای کار دارند، اما برخی رویه های نادرست و تخلفات گسترده از سوی برخی کارفرمایان، موجب شده است امنیت شغلی و حقوق قانونی کارگران در معرض تهدید قرار گیرد؛ از جمله این تخلفات، دریافت چک و سفته بدون ضابطه از کارگران در زمان استخدام است.

به گزارش تسنیم، حمیدرضا امام قلی تبار، نماینده کارگران در شورای عالی کار، با اشاره به اینکه دریافت چک و سفته از کارگر توسط کارفرمایان، بدون رعایت ضوابط قانونی، می تواند مشکلات جدی برای نیروی کار ایجاد کند، گفت:مطابق قانون، اگر کارفرمایی قصد دریافت چک یا سفته از کارگر را دارد، باید روی آن صراحتاً عبارت حسن انجام کار درج شود. در غیر این صورت، استفاده از آن سند می تواند مصداق سوءاستفاده و فشار غیرقانونی بر کارگر باشد.

امام قلی تبار با اشاره به خلأهای قانونی و ضعف در اجرای درست مقررات کار افزود:برخی کارفرمایان با تنظیم قراردادهای محرمانه یا توافق های پشت پرده، سفته و چک هایی را از نیروی کار دریافت می کنند و در ادامه، در صورت بروز اختلاف یا قطع همکاری، این اسناد را علیه کارگر به کار می گیرند.به گفته وی، این در حالی است که کارفرما موظف است تمامی روابط کاری را بر اساس قرارداد رسمی کار و در چارچوب قانون کار تنظیم کند.

فعال کارگری با تأکید بر اهمیت وجود قرارداد مکتوب میان کارگر و کارفرما گفت:بسیاری از کارگران به دلیل نیاز مالی یا ناآگاهی از حقوق خود، بدون مطالعه دقیق یا حتی بدون وجود قرارداد رسمی، مشغول به کار می شوند. این مسئله به کارفرما اجازه می دهد تا در مواقع لزوم از چک و سفته هایی که به عنوان ضمانت گرفته شده، سوءاستفاده کند.

وی افزود: در بسیاری از موارد، کارفرما برای آموزش نیرو یا پرداخت هزینه های اولیه استخدام، سفته دریافت می کند و در صورت قطع همکاری زودهنگام، آن را به اجرا می گذارد؛ حتی اگر قرارداد مشخصی در این باره وجود نداشته باشد.

یکی از نکات کلیدی که در این تخلفات نقش مهمی دارد، ناآگاهی بسیاری از کارگران از حقوق قانونی شان است. امام قلی تبار تصریح کرد:بخشی از مشکل به ضعف قانون باز می گردد، اما بخش مهم تر، نبود آموزش و آگاهی رسانی کافی به جامعه کارگری است. وقتی کارگر نمی داند چه چیزی را باید امضا کند یا چه شرایطی را باید در قرارداد بگنجاند، عملاً امنیت شغلی او در خطر است.

وی با اشاره به لزوم ورود جدی تر نهادهای نظارتی به این تخلفات گفت: وزارت کار، ادارات کل کار و بازرسان کار باید نظارت مؤثرتری بر روند عقد قراردادها و دریافت ضمانت ها از کارگران داشته باشند. همچنین لازم است سامانه ای جهت ثبت و پیگیری تخلفات مرتبط با چک و سفته در محیط کار ایجاد شود تا کارگر بتواند از حقوق خود دفاع کند.

دریافت چک و سفته بدون ضابطه، قراردادهای غیررسمی و نبود آگاهی حقوقی در بین کارگران، سه ضلع اصلی سوءاستفاده های کارفرمایی در بازار کار امروز ایران است. برای حفاظت از حقوق کارگران، علاوه بر اصلاح برخی مواد قانونی، باید آموزش، شفافیت قراردادها و نظارت ها به صورت مؤثرتر پیگیری شود.