آمار تازه بانک مرکزی پرده از واقعیتی قدیمی ولی نگران کننده برداشت: پول، سپرده ها و اعتبار بانکی ایران بیش از هر نقطه دیگری در تهران متمرکز شده است؛ آن قدر که دیگر استان ها حتی به گرد پای پایتخت هم نمی رسند.

به گزارش تسنیم، طبق داده های رسمی، کل مانده تسهیلات بانکی در پایان مرداد 1404 به 11 هزار و 785 همت رسیده و مجموع سپرده ها نیز از مرز 15 هزار و 793 همت گذشته است. اما نکته مهم اینجاست که نزدیک به 60 درصد از این تسهیلات و 58 درصد از سپرده ها تنها در استان تهران گردش دارد.

نگاهی به جدول های بانک مرکزی کافی است تا شکاف عمیق میان پایتخت و دیگر استان ها را دید. تهران با 7 هزار و 331 همت مانده تسهیلات و 9 هزار و 325 همت سپرده، صدرنشین مطلق میدان است. اصفهان، با یک چهارم این میزان تسهیلات، دوم است و بعد از آن خراسان رضوی قرار دارد.

در آن سوی جدول، کهگیلویه و بویراحمد و ایلام با اعداد کمتر از نیم هزار میلیارد تومان در تسهیلات و سپرده ها، نماد مناطق کم بهره از منابع بانکی اند.

محمدرضا فرزین، رییس کل بانک مرکزی، دیروز در جمع مدیران ارشد نظام بانکی با صراحت از این عدم توازن گفت: سهم تهران از تسهیلات پرداختی 60 درصد است و 58 درصد سپرده ها هم در تهران است. استان های دیگر سهم هایی حدود 4-5 درصد دارند… سهم تهران در تولید ناخالص داخلی تنها 3.2 درصد است.

او پایتخت نشینی دفاتر شرکت های بزرگ و تأمین مالی پروژه های ملی را علت اصلی این تمرکز می داند، اما تصریح می کند حتی با حذف این موارد، فاصله تهران با دیگر استان ها همچنان زیاد است. به گفته فرزین، بانک مرکزی تصمیم گرفته با افزایش اختیارات شعب در استان ها و حتی شهرستان ها، این تعادل را برگرداند.

واقعیت این است که تمرکز این چنینی منابع بانکی، به خصوص سپرده هایی که می تواند موتور محرک اقتصاد مناطق کم برخوردار باشد، عملاً به معنای توقف جریان توسعه در بخش وسیعی از کشور است. وقتی سرمایه در دسترس استان ها نیست، پروژه های کوچک و متوسط یا نیمه تمام می مانند یا اصلاً شروع نمی شوند.

سیاست افزایش اختیارات شعب، اگر با نظارت و سخت گیری بر تخصیص صحیح اعتبارات همراه شود، می تواند بخشی از این گره را باز کند. اما تجربه نشان داده تغییر ذائقه بانک ها و مشتریان بزرگ که اغلب تهرانی اند ساده نخواهد بود.

آمار مردادماه نشان داد که اقتصاد بانکی ایران همچنان چهره ای تک قطبی دارد. پایتخت، جاذب اصلی نقدینگی است و استان ها سهم اندکی از کیک بزرگ منابع دارند. حال باید دید وعده های بانک مرکزی برای توزیع عادلانه تر اعتبارات، از جدل های خبری فراتر می رود یا در پیچ وخم ساختارهای قدیمی گم می شود.