محسن زارعی، رییس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش وپرورش به بررسی نتایج کنکور و رتبه های برتر آن قبل و بعد از اجرای مصوبه تاثیر سوابق تحصیلی و سیاست نظام آموشی در این خصوص، پرداخت.

به گزارش ایسنا، نگاهی به وضعیت نفرات برتر کنکور حاکی از نزدیک به صفر بودن سهم مدارس دولتی در بین برترین هاست که این موضوع شائبه حکمرانی نظام آموزشی در مدارس خاص و پولی را پررنگ کرده حال آنکه قرار بود با تاثیر معدل در کنکور و ایجاد سوابق تحصیلی، فاصله ها کاهش یافته و به سمت عدالت آموزشی گام برداریم؛ آیا وزارت آموزش و پرورش در این راستا توانسته موفق عمل کند یا خیر؟ که محسن زارعی در گفت وگو با ایسنا، در پاسخ به این سوال توضیحات مبسوطی ارائه کرد.

زارعی با بیان اینکه در رقابتی که داوطلبان در آن شرکت می کنند برترین استعدادها باید به عنوان نفرات برتر معرفی شوند گفت: آنچه که سازمان سنجش به عنوان 40 نفر برتر معرفی می کند، 10 نفر هر گروه آزمایشی است که اگر تمرکز را به روی گروه های اصلی داشته باشیم (علوم تجربی، ریاضی و انسانی) طبیعتا این 10 نفر باید نمونه ای از جامعه آماری نفرات برتر را نشان دهند که حاصل و برآیندش این باشد که استعدادهای برتر در چه محدوده ای قرار دارند؛ همین موضوع بیانگر این است که چرا افراد برتر صرفا در برخی از محدوده ها حضور دارند و سایر افراد نمی توانند در این رقابت جزو این دسته قرار گیرند و مشکل کجاست؟ .

وی با تاکید بر اینکه اعمال سیاست ها باید این محدوده را متعادل تر و به نوعی به عدالت آموزشی نزدیک تر کند ادامه داد: باید سراغ مقایسه رفت که وضعیت قبل از اعمال مصوبه تاثیر معدل بر کنکور و بعد از آن چگونه بوده؟ آیا وضعیت بهتر و یا بدتر شده؟ یعنی این که استعدادها در انواع مدارسی که حضور دارند شانس انتخاب دارند و یا این که حتما باید در یک محدوده تعریف شده ای باشند تا این شانس (کسب رتبه در کنکور) برای آن ها اتفاق افتد.

زارعی در ادامه به مقایسه تاثیر سوابق تحصیلی در کنکور بر خروجی نتایج کنکور از زمان اعمال آن تا کنون پرداخت و اظهار کرد: طبق آماری که از خروجی سال 1401 به عنوان مبنای قبل از مصوبه (تاثیر سوابق تحصیلی در کنکور) بین مدارس دولتی و غیردولتی حاصل شده، باید گفت که مدارس خاص همچون استعدادهای درخشان، نمونه دولتی و شاهد، جزو مدارس دولتی هستند حال آنکه برای ارائه کارهای فوق برنامه، شهریه دریافت می کنند.

وقتی بحث شهریه مطرح می شود شائبه ایجاد فاصله بین دانش آموزان ایجاد می شود چرا که مدارس دولتی نباید شهریه دریافت کنند؛ حال افرادی که جزو دهک های کم درآمد هستند شاید به دلیل عدم توانایی پرداخت شهریه نتوانند در این مدارس حضور یابند علی رغم این که جزو استعدادهای برتر هم باشند که این اشکال درستی است که به این امر وارد می شود.

وی افزود: لذا اعمال سیاست باید این مساله را حل کند نه این که بگوید استعدادهای برتر الزاما نباید در یک مکان و مدرسه جمع باشد. مدارس برخی کشورها دارای اتاق منبع و یا فوق العاده برای دانش آموزان دارای استعداد برتر هستند و برای اینها برنامه های فوق برنامه تدارک می بینند و سعی می کنند دانش آموزان را اینگونه توانمند کنند اما برخی از کشورها همچون ایران مدارس خاص را تعبیه می کنند تا افراد مذکور در کنار هم، هم آموزی داشته باشند و بتوانند نسبت به استعدادی که دارد بهتر رشد کند.

رییس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش وپرورش یکی از سیاست های اعمال شده برای رفع این مشکل را پرداخت شهریه دانش آموزان سمپادی 4 دهک اول خواند و گفت: دولت قبل این موضوع را در دستور کار قرار داد و تصویب شد تا دهک های اول تا چهارم از پرداخت شهریه معاف باشند و به همین میزان دولت منابع مالی را تامین کرد که این سیاست در دولت چهاردهم نیز دنبال می شود که رشد 3 برابری حضور دانش آموزان مستعد دهک های پایین در مدارس سمپاد موید این موضوع است که به نظر می رسد یکی از موانع حضور این دسته از دانش آموزان همان بحث تامین مالی بوده است.

وی بحث دیگر در این خصوص را اینگونه عنوان کرد: برخی تلقی می کنند افرادی شانس قبولی در آزمون ورودی مدارس خاص و یا سمپاد را دارند که در کلاس ها و موسسات آزاد شرکت می کنند که شانس آن ها را در آزمون ورودی کنکور هم افزایش می دهد؛ این آزمون ها به سمت استعداد تحمیلی رفته یعنی توانایی های ذهنی فرد را بیشتر مورد ارزیابی قرار می دهد و فردی که در این کلاس ها شرکت نمی کند طبیعتا وقتی با نوع سوال برای اولین بار برخورد می کند شاید نتواند پاسخ درستی دهد و توانایی خود را نتواند بروز دهد لذا این چنین آمادگی هایی نیاز است. برای حل این مشکل نیز برنامه هایی به صورت عام در شبکه آموزش تدارک دیده شده که باعث شده افراد با دهک های پایین درآمدی نیز جزو دایره انتخاب این آموزش ها قرار بگیرند.

رییس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش وپرورش نکته دیگر را ایجاد مدارس سمپاد و نمونه دولتی در همه مناطق کشور اعم از برخوردار، نیمه برخوردار و محروم برای حضور دانش آموزان دارای استعداد برتر خواند و عنوان کرد: ساختار مدارس نمونه دولتی برای مناطق محروم است یعنی مدرسه نمونه دولتی برای این مناطق و افرادی در نظر گرفته شده که در منطقه آن ها مدرسه استعدادهای درخشان وجود ندارد و یا تکمیل کننده این موضوع است تا افرادی که نه به عنوان استعدادهای برتر بلکه شاید یک پله پایین تر به نوعی می توان از آن ها به عنوان استعداد برتر نام برد و دوست دارند در سطحی دیگر در کنار یکدیگر قرار گیرند، امکاناتی فراهم کرده؛ مناطق محروم و روستایی برای شرکت در مدارس نمونه دولتی سهمیه دارند حتی خروجی مدارس نمونه دولتی در رتبه های برتر کنکور نشان دهنده این است که شانس این افراد برای حضور در بین رتبه های برتر وجود دارد.

زارعی در ادامه نگاهی به نفرات برتر کنکور سال 1401 داشت و گفت: در سال 1401 در مجموع از 30 نفر گروه های آزمایشی اصلی، 23 نفر از مدارس دولتی و 7 نفر از مدارس غیردولتی جزو برترین ها بودند که تفکیک مدارس دولتی آن بدین شکل است: این 23 نفر همگی از مدارس استعدادهای درخشان بودند و مدارس نمونه دولتی و عادی دولتی هیچ سهمی را قبل از اعمال مصوبه تاثیر قطعی سوابق تحصیلی در کنکور نداشتند.

وی افزود: بعد از اعمال مصوبه تاثیر قطعی سابقه تحصیلی، تغییر بدین صورت بود که اولا در مجموع سهم مدارس دولتی از 23 به 25 نفر افزایش یافت و از تعداد برترین های مدارس غیردولتی ها کمتر شد و تعداد آن ها به پنج نفر رسید. در خصوص این که این 25 نفر در چه مدارسی حضور داشتند باید گفت 22 نفر در مدارس استعدادهای درخشان، 2 نفر در مدارس نمونه دولتی و یک نفر از مدارس عادی دولتی برتر شدند یعنی مدرسه عادی دولتی که هیچ کرسی در رتبه های برتر نداشت، صاحب کرسی شد اما سهم مدارس غیردولتی همان پنج نفر بود.

رییس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش وپرورش ادامه داد: در سال 1404 نیز سهم مدارس دولتی در رتبه های برتر کنکور بیشتر شده و به 26 نفر رسیده، تعداد نفرات برتر از مدارس غیردولتی یک نفر کاهش یافته و به چهار نفر رسیده است. 22 نفر از نفرات برتر کنکور از مدارس استعداد درخشان، دو نفر از مدارس نمونه دولتی و سهم عادی دولتی به دو نفر ارتقاء یافته است، یعنی نفرات برتر مدارس دولتی از صفر به یک و سپس به 2 نفر افزایش یافته است.

2 نفر از برترین ها هم از مدارس نمونه دولتی هستند. تعداد نفرات برتر از مدارس غیردولتی هم از هفت نفر قبل از اعمال مصوبه تاثیر سوابق تحصیلی به چهار نفر بعد از اعمال مصوبه کاهش یافته که این نشان می دهد سیاست گذاری صورت گرفته درست بوده است.

زارعی با تاکید بر اینکه استدادهای برتر کشور در مدارس سمپاد در حالی حضور دارند که مانعی برای حضور دانش آموزان مناطق محروم و دهک های پایین اقتصادی در این مدارس وجود ندارد گفت: این نیز نشان می دهد امکان حضور این افراد در رتبه های برتر کنکور و این مدارس فراهم است. در مجموع می توان گفت اعمال مصوبه تاثیر سوابق تحصیلی به سمت بهتر شدن پیش رفته است. هرچند نمی توان گفت در حال حاضر وضعیت مطلوب است و کفایت می کند، باید این سیاست دنبال و مرتبا رصد شود تا تغییرات آن مشخص شود.