روزگذشته فیلم سینمایی علت مرگ نامعلوم از میان پنج نامزد نهایی، با اکثریت آرا به عنوان نماینده سینمای ایران به آکادمی اسکار 2026 معرفی شد.

در این میان این انتخاب حاشیه های بسیاری به دنبال داشت. روزنامه اصولگرای جوان در گزارشی با انتقاد از این انتخاب نوشت: عصر روز دوشنبه، چند ساعت مانده به معرفی رسمی نماینده سینمای کشورمان برای معرفی به آکادمی اسکار جلسه شورای عالی سینما به ریاست محمدرضا عارف معاون اول رییس جمهور و با حضور سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و نایب رییس شورا، حسین سیمایی صراف وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، فرزانه صادق مالواجرد وزیر راه و شهرسازی، حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و پیمان جبلی رییس سازمان صدا و سیما به عنوان اعضای اصلی این شورا برگزار شد.

در حالی که هنوز اعلام نشده بود که فیلم علت مرگ: نامعلوم به عنوان نماینده سینمای کشورمان قرار است به آکادمی اسکار معرفی شود، جبلی به عنوان یکی از اعضای اصلی شورای عالی سینما در قالب پیشنهاد و توصیه خطاب به دیگر اعضای شورا می گوید: فیلمی که قرار است به یک عرصه رقابت بزرگ بین المللی هنری به نام اسکار معرفی شود، خیلی مهم است که ما یک نماینده واقعی فرهنگ و تمدن و سبک زندگی ایرانی اسلامی را معرفی بکنیم. من خواهش می کنم یک دقت نظر مجددی بشود حالا احترام وافر من به همه عزیزان {کمیته انتخاب اثر} بر قرار است-، اما اینکه فیلمی معرفی بشود که خدای ناکرده این عناصر فرهنگی جامعه ایرانی و خانواده ایرانی را نادیده بگیرد به نظر ظلم به سینمای ایران و به فرهنگ و تمدن ایرانی است. من خواهش می کنم که در این فرصت باقی مانده…

در حالی که هنوز صحبت های این عضور شورای عالی سینما به پایان نرسیده بود، همایون اسعدیان، رییس خانه سینما که اتفاقاً اعضای کمیته انتخاب اسکار را هم آن ها انتخاب و به سازمان سینمایی و بنیاد فارابی معرفی کرده اند، با قطع کلام جبلی می گوید: شما دارید به گونه ای می گویید که شما تعیین بکنید{نماینده سینمای ایران در اسکار را} ببینید شما دارید خط می دهید که فیلمی نرود که این باشد و آن باشد. اجازه بدهید اعضای کمیته انتخاب خودشان اثر مورد نظر را انتخاب و معرفی کنند. این کار شما به نوعی دخالت مسئولان در سینماست!

البته جبلی در ادامه می گوید: من اسم هیچ فیلمی را نبردم؛ اجازه بدهید، من به عنوان یکی از اعضای شورای عالی سینما وظیفه دارم که در راستای اهداف شورای عالی سینما اگر نکته ای به نظرم می رسد، عرض بکنم. من به انتخاب خانه سینما و فارابی احترام می گذارم، ولی فیلمی که انتخاب می شود به عنوان نماینده فرهنگ و تمدن ایرانی در اسکار حضور پیدا می کند و باید آن را نمایندگی کند.

در حالی که همایون اسعدیان به عنوان رییس خانه سینما و یکی از اعضای شورای عالی سینما حتی تحمل شنیدن اظهارنظر یک عضو دیگر شورای مربوط را ندارد، سعی می کند با رویکردی تحکم آمیز که یادآور دوران خفقان تاریخی مک کارتیسم در سینمای امریکاست، اجازه اظهارنظر را که حق قانونی همه اعضای شورای عالی سینما است، از جبلی بگیرد! اگر چه همین دوستان در موارد متعدد و متنوع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خودشان را مجاز به اظهارنظر و حتی قضاوت و صدور رأی می دانند.

البته این رویکرد دگماتیک و عصبیت گونه در بین اعضای خانه سینما حتی نسبت به دیگر اعضای آن مسبوق به سابقه است تا جایی که رییس اسبق خانه سینما را مجبور به استعفا کردند، آن هم به این خاطر که مرضیه برومند حدود دو سال پیش در مراسم تشییع پیکر داریوش مهرجویی و همسرش گفته بود: ما اینجا ماندیم در مملکت خودمان باشیم. با ما خوب باشید آن وقت با اسراییل و رژیم صهیونیستی هم می جنگیم.

همین دوستانی که امروز تحمل شنیدن یک پیشنهاد معمولی را ندارند که حق قانونی اعضای شورای عالی سینما است، همواره با گرفتن پز روشنفکری از آزادی بیان و اظهار عقیده و تحمل نظر مخالف سخنرانی ها می کنند، ولی در ورطه عمل به دیکتاتورهای شیک و اتو کشیده ای تبدیل می شوند که کسی اجازه مخالفت با نظر و خواسته شان را ندارد.

اگر چه روز گذشته فیلم علت مرگ نامعلوم به عنوان نماینده سینمای کشورمان در مراسم اسکار معرفی شد، ولی توقع فرستادن اثری که با فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی تناسبی داشته باشد، حرف اشتباهی نیست، چه اینکه همین فیلم ها و آثار هنری هستند که در جشنواره های بین المللی قضاوت و دیدگاه دیگران در مورد ملت و کشورمان را شکل می دهند.