روزنامه هم میهن در سرمقاله امروز خود به ریشه تحریم ها و وضعیت امروز آن پرداخت.

در این یادداشتت آمده است: طی 16سال گذشته دو دولت اصولگرا (احمدی نژاد و رییسی 7سال) و دو دولت نزدیک به اصلاح طلبان (روحانی و پزشکیان 9سال) در مصدر کار بوده اند. همچنین در 20سال پیش از آن هم یک دولت اصولگرا (احمدی نژاد 4سال) و یک اصلاح طلب (خاتمی 8سال) و یک دولت میانه (هاشمی 8سال) مدیریت امور دولت را عهده دار بوده اند.

از 88 تاکنون همه مجالس با اکثریت اصولگرایان بوده و اصولگرایان حاکم کمتر کسی جز خودشان را تایید می کردند و راه می دادند. دستگاه قضایی و امنیتی و انتظامی هم نزدیک به آنان بوده اند. مهم تر از همه شورای نگهبان بود که به کلی در جناح مقابل اصلاحات طبقه بندی می شود.

در دوره اول 68 تا 88 شاهد یک روند آرام و حتی قابل توجه در رشد اقتصادی و بهبود زندگی مردم هستیم. رتبه ایران در این دوره از دو کشور اصلی منطقه یعنی ترکیه و عربستان پیشی می گیرد.

همچنین، رشد حداقل دستمزد از رشد کلی اقتصاد هم بیشتر است. این روند در دوره اصلاحات چشمگیرتر هم هست. این رشد با شیب کمتری در دوره اول احمدی نژاد هم تداوم می یابد. ولی از سال88 به بعد دو اتفاق بسیار مهم در ایران رخ داد که روند اقتصادی را به کلی تغییر داد. اولین آن، اعتراضات 88 بود.

فعلاً نمی خواهیم مقصریابی کنیم؛ ولی هر چه بود، خسارت بزرگی برای کشور بود و جامعه را به سوی شکافی جبران ناپذیر وارد کرد. مورد دوم صدور قطعنامه ها و سپس آغاز تحریم های شورای امنیت بود. نطفه این قطعنامه ها در سیاست خارجی غیرمسئولانه دوره اول احمدی نژاد بسته شده بود؛ ولی از سال88 تشدید شد و در نهایت در سال90 وارد فاز بسیار مهمی گردید.

این سنگی بود که احمدی نژاد داخل چاه انداخت و در سال94 و در زمان روحانی با توافق برجام از چاه خارج شد. ولی در لب چاه باقی بود و آن را از چاه دور نکردند، دو سال بعد که ترامپ آمد آن را با ضربه کوچکی دوباره داخل چاه انداخت و ایران همچنان با فرازوفرودهایی درگیر سنگی است که در دوره احمدی نژاد داخل چاه انداخته شد.

می گفتند تحریم ها کاغذپاره است و حتی به طور رسمی از تحریم استقبال هم کردند. تاکنون نیز برای حل مشکلات ناشی از اعتراضات88 و شکاف ایجادشده هم کاری جدی انجام نشده؛ به طوری که حصر به عنوان نمادی از آن اعتراضات باقی مانده و همچنان پابرجا است. متاسفانه در این فاصله شاهد حوادث دیگری هم بودیم که خاطره88 را به تاریخ سپرده است که مهم ترین آن اعتراضات1401 است که دیروز سالگرد آغاز آن بود.

قدرت خرید و برابری حداقل دستمزد کارگران در برابر چهار کالا و سنجه مهم یعنی طلا، ارز، خودرو و مسکن به شدت کاهش یافته است.

این کاهش در 16سال گذشته یک روند ثابت بود و برخلاف دو دهه پیش از آن، همواره وجود داشته و تنها استثنا دوره دوساله 94 تا 96 است که مسیر روبه بهبودی بوده است. در واقع، این دوره کوتاه مقارن با رفع نسبی تحریم ها است. البته، شاید بگوییم که مقایسه با این چهار کالا و سنجه دقیق نیست؛ ولی مقایسه با شاخص تورم هم نشان می دهد که در این 16سال حتی به قیمت ثابت هم مبلغ حداقل دستمزد کاهش زیادی داشته است. در واقع، طبقات ضعیف در پایان این دوره نسبت به ابتدای آن وضع اقتصادی و معیشتی بدتری پیدا کرده اند.

نکته بسیار مهم این است که تحریم های آمریکا پیش از سال 88 و 90 هم بود؛ ولی تحریم شورای امنیت ماهیت دیگری داشت. گرچه ابعاد آن از تحریم های آمریکا بسیار کمتر است، ولی به لحاظ الزامی و حقوقی بودن و نیز آثار سیاسی و حقوقی آن ها آثار بسیار منفی تری دارد. به عبارت دیگر، گزارش هایی که اکنون می خواهند این برداشت را القا کنند که اگر اسنپ بک هم عملی شود، تاثیر چندانی بر آثار تحریم ها نمی افزاید؛ قطعاً نادرست است. زیرا به ابعاد سیاسی و حقوقی تحریم های شورای امنیت سازمان ملل توجه کافی ندارند.

متاسفانه نظام سیاسی ما با فرافکنی و انداختن تقصیر به عهده دیگران دنبال حل این دو مسئله اصلی نیست و شواهدی هم که مثل انتخابات سال گذشته از خود نشان داد را ابتر کرده است.

روند آینده چیزی جز ادامه 16سال گذشته نخواهد بود؛ اگر بدتر نشود. تنها راه ایجاد تحولات مثبت در هر دو عامل گفته شده است. عبور از 88 و 1401 و… و همسویی با آن بخش از قواعد حقوقی است که تحریم ها را بلاموضوع کند. راه دیگری نیست.