در 5ماه نخست سال، سهم هر خانوار ایرانی از تسهیلات بانکی 28 میلیون تومان بوده است. طبق اعلام بانک مرکزی، یک چهارم کل تسهیلات پرداختی بانک ها به خانوارها اختصاص یافته است. کل تسهیلات پرداختی از نظر مبلغ 37درصد رشد داشته که 13واحد درصد از رشد سال قبل بیشتر بوده است. البته این رقم، با در نظر گرفتن تورم، با کاهش روبه رو شده است. کارشناسان معتقدند به این ترتیب تسهیلات پرداختی نتوانسته قدرت واقعی خرید خانوارها را افزایش دهد.

به گزارش دنیای اقتصاد، طبق اعلام بانک مرکزی، 25 درصد از تسهیلات پرداخت شده طی 5 ماه نخست سال جاری، معادل 792 هزار میلیارد تومان به خانوار تعلق گرفته است. اگر تعداد خانوار ایرانی 28 میلیون فرض شود، تقریبا طی 5 ماه نخست سال 1404، سرانه هر خانوار از تسهیلات شبکه بانکی 28 میلیون تومان بوده است. سهم خانوار از تسهیلات بانکی در 5 ماهه نخست سال گذشته 24.4 درصد گزارش شده بود.

بر این اساس، تغییر خاصی در ترکیب تسهیلات دهی نسبت به سال گذشته رخ نداده است. با این حال رشد تسهیلات تغییر قابل توجهی داشته است. به طوری که تسهیلات پرداختی در 5 ماهه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته 37 درصد افزایش یافته است. درحالی که این رقم برای مدت مشابه در سال گذشته 24 درصد بود. به عقیده کارشناسان بخش عمده رشد رقم تسهیلات در سال جاری متاثر از افزایش سطح قیمت ها است. با توجه به ثابت بودن سهم خانوار از تسهیلات، رشد اسمی تسهیلات پرداختی نتوانسته اثر ملموسی در قدرت خرید خانوارها ایجاد کند.

بانک مرکزی جزییات تسهیلات دهی طی 5 ماه ابتدایی سال را منتشر کرد. بر اساس آمار منتشرشده از سوی بانک مرکزی، مجموع تسهیلات پرداختی شبکه بانکی در پنج ماهه نخست سال 1404 به سه هزار و 234 هزار میلیارد تومان رسید. این رقم در مقایسه با دوره مشابه سال قبل که پس از تعدیلات، دو هزار و 358 هزار میلیارد تومان(همت) گزارش شده بود، معادل 875.6 همت افزایش یافته و رشد 37.1 درصدی را نشان می دهد.

این در حالی است که رشد تسهیلات در پنج ماهه نخست سال 1403 معادل 24 درصد بود. افزایش پرداخت وام نشان دهنده شتاب بیشتر در اعطای تسهیلات در سال جاری است، که بخش مهمی از این رشد به دلیل افزایش سطح عمومی قیمت ها و رشد نقدینگی در اقتصاد ارزیابی می شود. از یک طرف، رشد نقدینگی موجب افزایش توان تسهیلات دهی بانک ها می شود، چرا که افزایش سپرده ها منابع بیشتری در اختیار شبکه بانکی قرار می دهد. از طرف دیگر، افزایش نقدینگی در اقتصاد با ایجاد تورم، ارزش واقعی تسهیلات را کاهش می دهد.

در صورتی که رشد نقدینگی در اقتصاد بالا باشد، در عمل، بخش زیادی از رشد اسمی تسهیلات دهی بانک ها ناشی از افزایش سطح عمومی قیمت ها قلمداد می شود. رشد نقطه به نقطه نقدینگی در انتهای بهار سال جاری به بیش از 32 درصد رسید. به عقیده کارشناسان، هرچند رشد نقدینگی به ظاهر ظرفیت اعطای وام شبکه بانکی را بالا می برد، اما اگر این افزایش مدیریت نشود، افزایش تسهیلات به جای حمایت از تولید و رفاه خانوار، می تواند عامل تشدید تورم باشد.

از کل تسهیلات پرداختی در 5 ماه نخست امسال، دو هزار و 442 هزار میلیارد تومان معادل 75.5 درصد به صاحبان کسب وکار (حقوقی و غیرحقوقی) اختصاص یافته و 792 هزار میلیارد تومان معادل 24.5 درصد به خانوارها پرداخت شده است. با احتساب تسهیلات کارت های اعتباری به ارزش 34.9 هزار میلیارد تومان، سهم خانوار از کل تسهیلات پرداختی به 25.3 درصد رسیده است.

با در نظر گرفتن جمعیت حدود 28 میلیونی خانوار، سرانه تسهیلات دریافتی هر خانوار در پنج ماهه نخست سال 1404 برابر با 28 میلیون تومان بوده است. نکته قابل توجه در خصوص تسهیلات پرداختی به خانوار آن است که بخش عمده این تسهیلات در قالب وام های خرد و خرید کالای شخصی اعطا شده است. بر اساس گزارش بانک مرکزی، از کل تسهیلات خانوار، 311.8هزار میلیارد تومان معادل 39.4 درصد به خرید کالا اختصاص داشته است.

هدف بیشتر تسهیلات پرداخت شده در 5 ماه نخست سال، تامین سرمایه در گردش بوده است. سهم تسهیلات پرداختی در قالب سرمایه در گردش در کلیه بخش های اقتصادی طی 5 ماهه ابتدای سال 1404 مبلغ 2 هزار و 24 هزار میلیارد تومان معادل 82.9 درصد کل تسهیلات پرداختی به صاحبان کسب و کار و 62.6 درصد از کل تسهیلات است.

سهم تامین سرمایه در گردش از کل تسهیلات در مدت مشابه سال گذشته 57 درصد بود. به نظر می رسد افزایش سهم تامین سرمایه از گردش از کل تسهیلات پرداختی نشانه ای از تشدید نیاز جاری بنگاه ها به نقدینگی در شرایط تورمی و تمرکز سیاست بانکی بر پایداری فعالیت موجود به جای گسترش ظرفیت های جدید تولید است.

سهم تسهیلات پرداختی بابت تامین سرمایه در گردش بخش صنعت و معدن در 5 ماهه ابتدایی سال 1404 معادل 977 هزار میلیارد تومان بوده که حاکی از تخصیص 48.3 درصد از منابع تخصیص یافته به سرمایه درگردش کلیه بخش های اقتصادی است.

همچنین اطلاعات منتشر شده نشان می دهد، یک هزار و 67 هزار میلیارد تومان از تسهیلات پرداختی در بخش صنعت و معدن معادل 91.5 درصد آن (مبلغ 977 هزار میلیارد تومان) در تامین سرمایه در گردش پرداخت شده است.