قیمت اجاره خانه طی سال های گذشته افزایش شدیدی داشته و فشار بسیاری را بر مستاجران وارد کرده است. وضعیت تا حدی اسفناک شده که مبالغ پیشنهادی برای اجاره بها، از درآمد اکثر خانوارهای ایرانی پیشی گرفته است. این در حالی است که مسئولان و نمایندگان بارها بر قانون سقف افزایش 25 درصدی اجاره خانه تاکید کرده و آن را یکی از راهکارهای مشکلات بازار اجاره ملک دانسته اند.

به گزارش تجارت نیوز، در ماه های اخیر نیز دولتمردان و نمایندگان مجلس تاکید کرده اند که قانون افزایش حداکثر 25 درصدی اجاره بها در شهرهای بزرگ رعایت شده است. کیانوش گودرزی، رییس اتحادیه مشاوران املاک نیز در نشست خبری با اصحاب رسانه نیز به این موضوع تاکید کرده بود. با این حال، بررسی های میدانی و روایت مستاجران، تصویری کاملا متفاوت ارائه می دهد.

بررسی ها نشان می دهد، در تهران افزایش قیمت اجاره خانه به طور متوسط حدود 50 درصد بوده و در بسیاری از موارد، این رشد حتی از دو برابر نرخ اجاره قبلی هم عبور کرده است. حمیدرضا نثاری، رییس کمیته مسکن کمیسیون عمران مجلس نیز پیشتر در گفت ‎وگو با تجارت نیوز تاکید کرده بود که مالکان، سقف افزایش 25 درصدی اجاره خانه را رعایت نمی کنند.

اما آنچه شرایط را برای مستاجران دشوارتر کرده است، فقط میزان افزایش اجاره بها نیست. بسیاری از خانوارها می گویند، حتی با پرداخت هزینه بیشتر برای اجاره، نمی توانند خانه مناسبی پیدا کنند.

به طور مثال، محمد-الف، مستاجری که 12 سال است یک خانه در شرق تهران را اجاره کرده، به تجارت نیوز می گوید: سه فرزند دارم و با وجود افزایش دو برابری اجاره خانه، مجبور به تمدید قرارداد با همین مالک شدم. متاسفانه خانه ای با شرایط و قیمت مناسب پیدا نمی کنیم؛ بیشتر مالکان حاضر نیستند به خانواده های دارای سه فرزند، خانه اجاره دهند.

این روایت در حالی است که طی سال های اخیر مسئولان بارها خانواده ها را به افزایش جمعیت و فرزندآوری تشویق کرده اند؛ با این حال، نبود سیاست های حمایتی مناسب و کارآمد در حوزه مسکن باعث شده خانواده های پرجمعیت بیشترین فشار را متحمل شوند.

گزارش ها نشان می دهد که مبلغ افزایش اجاره خانه در تهران بسته به هر منطقه متفاوت است، با این وجود، به طور میانگین مبلغ اجاره بها رشدی بالغ بر 50 درصد داشته و در مناطقی مانند منطقه 1 و 2 افزایش اجاره بها بیش از 100 درصد بوده است.

این موضوع باعث شده بسیاری از مستاجران برای یافتن خانه ای با اجاره کمتر، ناچار به نقل مکان اجباری به مناطق حاشیه ای یا حتی مهاجرت به شهرهای اطراف شوند. رقیه-ب دارای یک فرزند، در این باره از تجربه خود گفته و اینکه به دلیل افزایش قیمت اجاره خانه مجبور شده حتی از جنوبی ترین مناطق تهران نیز نقل مکان و به یکی از شهرهای حاشیه ای پایتخت کوچ کند. حالا او به دلیل دوری خانه جدید از محل کار، با مشکل رفت و آمد هم روبروست که بر هزینه های زندگی او می افزاید.

در حالی شهروندان در متن قصه اجاره خانه متحمل بار سنگین هزینه هستند که برخی نمایندگان مجلس، نسخه ها جالبی برای آنها می پیچند؛ از جمله اینکه مستاجران می توانند از طریق مسیر قانونی با افزایش های غیرقانونی مقابله کنند یا حتی خانه را تخلیه نکنند! با این حال، واقعیت این است که راهکارهایی مانند خودداری از تخلیه یا پیگیری از مراجع قانونی که مسئولان پیشنهاد می دهند، در عمل بی فایده است.

باید توجه داشت که مالک می تواند قرارداد خود با مستاجر را تمدید نکند، ملک را خالی نگه دارد یا آن را با نرخ بالاتر به مستاجر جدیدی اجاره دهد. به این ترتیب، عملا قانون به راحتی دور زده می شود و بار سنگین آن تنها بر دوش مستاجر باقی می ماند.

وضعیتی که مستاجران با آن دست و پنجه نرم می کنند، دست پخت قانون گذارانی است که بدون توجه به تورم افسارگسیخته و چالش های بخش مسکن، از پشت میزهای خود، قوانینی وضع می کنند که نه کارآمد هستند و نه ضمانت اجرایی دارند. در شرایطی که هزینه های زندگی هر روز افزایش پیدا می کند، طبیعی است که مالکان نیز قیمت اجاره خانه را متناسب با تورم بالا ببرند.

با این حال، به نظر می رسد، مسئولان به جای پذیرش واقعیت های اقتصادی و اصلاح سیاست های ناکارآمد، ترجیح می دهند توپ را به زمین مالکان بیندازند. این در حالی است که واقعیت ها و تجربه بازار ملک و مسکن نشان داده، بدون مهار تورم و وضع سیاست های حمایتی مناسب، قانون سقف افزایش 25 درصدی اجاره خانه تنها در حد یک شعار روی کاغذ باقی خواهد ماند.