رییس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه ایران تسلیم فشارها نخواهد شد، از اعضا خواست که حملات به تأسیسات هسته ای ایران را محکوم و نگرانی های امنیتی مشروع ایران را برطرف و تمامیت و بی طرفی را به آژانس برگردانند.

به گزارش ایسنا، محمد اسلامی رییس سازمان انرژی اتمی ایران روز دوشنبه و طی سخنرانی در کنفرانس عمومی آژانس بین المللی انرژی اتمی، حملات اخیر رژیم صهیونیستی و آمریکا به تأسیسات هسته ای ایران را نقض آشکار حقوق بین الملل، منشور سازمان ملل و اساسنامه آژانس دانست تأکید کرد این اقدامات بی سابقه، هم علیه ایران و هم علیه اعتبار آژانس و نظام پادمان است.

اسلامی گفت آژانس و شورای امنیت به دلیل فشار آمریکا نتوانستند واکنش قاطع نشان دهند و این امر پرسش هایی جدی درباره اعتبار پادمان ایجاد می کند.

او با اشاره به همکاری گسترده ایران با آژانس و نبود هیچ مدرکی درباره انحراف هسته ای، از سکوت آژانس در محکومیت حملات ابراز انتقاد کرد و تعلیق بازرسی ها را ناشی از تجاوزات نظامی دانست.

رییس سازمان انرژی اتمی ایران توضیح داد که ایران همچنان عضو ان پی تی است و تعامل با آژانس را در قالب ترتیبات جدید و با رفع نگرانی های امنیتی ادامه خواهد داد.

اسلامی در ادامه، بدعهدی طرف های غربی در برجام را یادآور شد و مخالفت شدید ایران با فعال سازی مکانیسم ماشه از سوی سه کشور اروپایی را اعلام کرد و خواستار پایان یافتن قطعنامه 2231 طبق زمان بندی مقرر در 18 اکتبر 2025 شد.

رییس سازمان انرژی اتمی تأکید کرد ایران تحت فشارها تسلیم نخواهد شد و حقوق هسته ای خود را حفظ می کند.

او از کشورهایی که در دفاع از منشور ملل متحد و اصول بین المللی در کنار ایران ایستاده اند قدردانی کرد و خواستار محکومیت رسمی حملات به تأسیسات هسته ای ایران شد.

اسلامی با اعلام اینکه ایران پیش نویس قطعنامه ای را برای محکومیت حمله به تاسیسات هسته ای ارائه کرده است، گفت: این پیش نویس کاملاً مبتنی بر حفاظت از مأموریت آژانس، در انطباق کامل با اساسنامه آن و پایبندی به اصول اساسی حقوق بین الملل و منشور سازمان ملل متحد است. با توجه به مواضع حرفه ای و اصولی اتخاذ شده توسط بسیاری از کشورهای مستقل عضو آژانس، ما انتظار داریم که کنفرانس عمومی آژانس، که نماینده اراده جمعی همه کشورهای عضو است، اقدامات مناسبی را در پاسخ به این حملات غیرقانونی به تأسیسات هسته ای اتخاذ کند.

او تاکید کرد که این مسئولیت کنفرانس است که در برابر هرگونه تلاش برای عادی سازی یا حتی مشروعیت بخشیدن به چنین حملات غیرقانونی مقاومت کند و قاطعانه از اصول مشترک و اساسی جامعه بین المللی و همچنین مأموریت اساسنامه ای آژانس حمایت کند.

متن سخنرانی اسلامی به شرح زیر است:

جناب رییس، حضار گرامی؛ آژانس بین المللی انرژی اتمی در یک مقطع بسیار حساس تاریخی قرار گرفته است. معاهده عدم اشاعه هسته ای (NPT) و تمامیت حقوق بین الملل در نتیجه اقدامات تجاوزگرانه رژیم اسراییل و ایالات متحده آمریکا در معرض خطر جدی قرار گرفته است.

بامداد روز جمعه 13 ژوئن 2025، رژیم اسراییل مرتکب جنایتی بزرگ شد و به کشور من حمله نظامی نمود. این حمله—که تنها ساعاتی پس از تصویب قطعنامه شورای حکام صورت گرفت—تاسیسات هسته ای تحت پادمان آژانس در ایران را هدف قرار داد، و با ترور دانشمندان هسته ای و فرماندهان عالی رتبه نظامی به همراه خانواده هایشان، و شهید و مجروح کردن هزاران نفر از شهروندان عادی ایران باعث تحمیل صدمات مالی فراوانی به ملت شریف ایران شد. در تاریخ 22 ژوئن 2025، ایالات متحده آمریکا که عضو دائم شورای امنیت و امین معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای (NPT) است نیز در عملی غیرقانونی به این تجاوز پیوست و در اقدامی در تناقض آشکار با حقوق بین الملل، منشور سازمان ملل متحد و اساسنامه آژانس به تأسیسات هسته ای تحت پادمان ایران حمله و به صنعت هسته ای ایران خسارات سنگینی وارد کرد.

البته همه جهانیان شاهد بودند که نیروهای سرافراز مسلح جمهوری اسلامی ایران هیبت و هیمنه این جنایتکاران را درهم شکستند و مقتدرانه پاسخ های کوبنده و فراموش نشدنی به رژیم اسراییل و آمریکا دادند و بسیار مبرهن است چنانچه بار دیگر مرتکب چنین خطایی شوند پاسخ های کوبنده تر دریافت خواهند کرد.

دشمنان ایران باید بدانند علم و فناوری، دانش و صنعت هسته ای در ایران ریشه دار است و با عملیات نظامی و ترور و تجاوز از بین نمی رود. هدف اقدامات تبهکارانه رژیم نسل کش و کودک کش صهیونیستی تنها تخریب تأسیسات هسته ای ایران نیست بلکه همواره به دنبال تخریب مسیر دیپلماسی و صلح بوده است. این در حالی است که این رژیم به معاهده ان پی تی نپیوسته، مانع از تحقق خاورمیانه عاری از سلاح هسته ای شده و در حال توسعه هرچه بیشتر تسلیحات هسته ای خود نیز می باشد. متأسفانه این اقدامات مغایر با حقوق بین الملل تحت حمایت و یا حداقل سکوت برخی کشورهای غربی انجام می شود.

این اقدام تجاوزکارانه که در تاریخ آژانس بین المللی انرژی اتمی بی سابقه است در تناقض آشکار با ماده 2 (4) منشور سازمان ملل، ممنوعیت تجاوز به موجب قطعنامه 3314 (1974) مجمع عمومی و اصول عدم دخالت و احترام به حاکمیت کشورها بود—اصولی که زیربنای نظم بین المللی پس از 1945 را تشکیل می دادند. همچنین اقدام تجاوزکارانه آمریکا و رژیم اسراییل، تعداد زیادی از قطعنامه های این کنفرانس عمومی از جمله قطعنامه 443.444، 533 و تصمیم 13 (2009) و بند های 1.3، 4 و 10 قطعنامه 381 (1981) و قطعنامه 409 آژانس نقض کرد. شورای امنیت هم در قطعنامه 487 (1981) خود غیرقانونی بودن حملات به تأسیسات هسته ای تحت پادمان را به رسمیت شناخته است.

آنچه که ما شاهد آن بودیم نه تنها یک اقدام جنایتکارانه و بزدلانه علیه ایران بود بلکه تجاوزی مستقیم علیه اعتبار آژانس و تمامیت نظام پادمانی آن به حساب می آید. با این وجود، شورای حکام و شورای امنیت سازمان ملل هر یک دو نشست فوق العاده برگزار کردند اما در نتیجه فشار سیاسی ایالات متحده، نتوانستند موضع قاطعی علیه مرتکبین این جنایت اتخاذ کنند. بنابراین، می توان این سوال را مطرح کرد که پس ارزش پادمان هنگامی که تأسیسات هسته ای تحت پادمان را می توان با بی کیفرمانی مورد حمله قرار داد چیست؟ اگر همکاری صادقانه و با حسن نیت را با ترور دانشمندان و خانواده های بی گناه آن ها، انجام حملات نظامی کورکورانه به مناطق مسکونی و نیز تأسیسات هسته ای تحت پادمان پاسخ می دهند، پس شفافیت چه ارزشی دارد؟

همکاری ایران با آژانس گسترده و منسجم بوده است. آخرین گزارش مدیر کل قبل از تجاوز (GOV/2025/25) - علیرغم ملاحظات جدی ما در مورد محتوای آن - هیچ نقض تعهدات پادمانی ایران و انحرافی در مواد هسته ای را نیز اثبات نمی کند. گزارش آژانس به صراحت تأیید کرد که هیچ مدرکی دال بر برنامه توسعه سلاح های هسته ای در ایران وجود ندارد. متأسفانه، مدیرکل در گزارش به اصطلاح جامع خود، حتی یک اشاره هم به ارزیابی نهایی سال 2015 و قطعنامه شورای حکام GOV/2015/72 که در آن شورا به طور قانونی و صریح تمام موضوعات گذشته را مختومه اعلام کرد، ننموده است. گویی آژانس چنین قطعنامه ای را کاملاً نادیده گرفته است. از قضا، آژانس در نامه ای به ایران در مورد فعالیت های راستی آزمایی به این قطعنامه استناد کرد. اگر این رویکرد غیرحرفه ای و جانبدارانه نیست، پس چه نام دارد؟

به رغم مکاتبات رسمی ما و ثبت تقاضا مبنی بر محکومیت قاطعانه حملات به تأسیسات هسته ای تحت پادمان ایران که در قالب INFCIRC/1301 آمده، آژانس این اقدامات غیرقانونی را محکوم نکرد و نتوانست از تمامیت نظام پادمانی خود حفاظت و به مأموریت اساسنامه ای خود عمل کند. این سکوت و بی عملی، به عنوان لکه ننگی در تاریخ آژانس باقی خواهد ماند.

گزارش اخیر مدیرکل تأیید می کند که در نتیجه مستقیم اقدامات تجاوزکارانه انجام شده توسط ایالات متحده و رژیم اسراییل علیه تأسیسات هسته ای تحت پادمان، بازرسی ها و فعالیت های راستی آزمایی به حالت تعلیق درآمده است. بنابراین باید تأکید کرد که علت اصلی تعلیق بازرسی ها و فعالیت های راستی آزمایی آژانس، استفاده غیرقانونی از زور علیه تأسیسات هسته ای ایران توسط ایالات متحده و رژیم اسراییل است. مجلس ما به دلیل ملاحظات امنیت ملی و در پاسخ به تغییر چشمگیر فضای امنیتی بوجود آمده به واسطه این تجاوزات نظامی، تعلیق فعالیت های مرتبط با پادمان آژانس را تصویب کرد. این موضوع به معنای خروج از ان پی تی نیست. ایران هنوز کشور عضو این معاهده است و لیکن تداوم همکاری با آژانس پس از رفع نگرانی های امنیتی ملت و تأسیسات هسته ای از طریق ترتیبات جدید دنبال خواهد شد.

باید این حقیقت را پذیرفت که آنچه برای کشور من رخ داد در تاریخ پادمان بی سابقه بوده است. در موافقتنامه پادمانی نحوه ادامه تعاملات در شرایط بسیار بحرانی متعاقب تجاوز و تداوم تهدیدها نسبت به تاسیسات و سایت های هسته ای پیش بینی نشده است. لذا تعریف جدیدی از چگونگی اجرای پادمان در این شرایط می بایست بویژه در ارتباط با اطیمنان از ایمنی و امنیت تاسیسات هسته ای و کارکنان مورد پیش بینی و توافق قرار گیرد. تفاهم اخیر حاصل شده بین آژانس و ایران به طور خاص برای رسیدگی به شرایط استثنایی و بی سابقه ناشی از تجاوزات فوق الذکر در نظر گرفته شده است.

برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) می توانست مصداقی از موفقیت دیپلماسی بویژه برای جامعه بین المللی باشد. ایران به مدت یک سال، و حتی پس از خروج یکجانبه ایالات متحده از برجام و بازگرداندن غیرقانونی تحریم ها، این توافق را، همانگونه که در 15 گزارش متوالی مدیرکل مورد تایید قرار گرفته است، به طور کامل اجرا نمود. طرف های غربی هیچگاه به تعهدات خود عمل نکرده اند. بر اساس حقوق بین الملل طرفی که تعهدات خود را اجرا نکرده است نمی تواند مطالبه گر اجرای تعهدات طرف مقابل در همان توافق یا معاهده باشد. اما امروز و با نزدیک شدن به موعد روز خاتمه برجام یعنی 18 اکتبر 2025، ما دوباره شاهد تلاش هایی شامل فعال کردن غیرقانونی و بی پایه سازوکار به اصطلاح ماشه توسط سه کشور اروپایی—هستیم. این سوءاستفاده محتوایی و رویه ای از سازوکارهای چندجانبه نه تنها غیرقانونی است بلکه تمسخر حاکمیت قانون و متن قطعنامه 2231 و برجام نیز محسوب می شود. سه کشور اروپایی که هیچ گاه به تعهدات برجامی خودشان عمل نکرده و بدهکار ملت ایران هستند اجازه ندارند خودشان را از جایگاه متهم رها کرده و از ایران طلبکاری نمایند. آن ها به بدعهدی و شرآفرینی شهره هستند. هرگونه تلاشی از سوی سه کشور اروپایی برای بازگرداندن مفاد قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل که طبق قطعنامه 2231 لغو شده اند، باطل و فاقد اثر قانونی است. قطعنامه 2231 باید دقیقاً مطابق با زمانبندی تعیین شده در 18 اکتبر 2025 منقضی شود.

ایران تسلیم فشارها نخواهد شد و از حقوق ذاتی و مسلم خود ذیل ان پی تی و حقوق بین الملل کوتاه نخواهد آمد. ما از جامعه بین الملل می خواهیم با این تناقضات فاحش مخالفت نموده و از اصول حاکمیت، عدم به کارگیری زور، و حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات حمایت کند. ما از جامعه بین الملل می خواهیم نشان دهد که هیچ کس بالاتر از قانون نیست. در عین حال هرچند که ایران به راه حل های دیپلماتیک و سیاسی معتقد است لیکن به فشارهای سیاسی، روانی و نظامی تن در نخواهد داد. ملت شریف ایران در احقاق حقوق خود مصمم و یکپارچه هستند.

ما از اعضایی که با دفاع از اصول منشور سازمان ملل، علیه این چالش بی سابقه به پاخواستند و در سمت درست تاریخ ایستادند صمیمانه تشکر می کنیم. ما نمی توانیم اقدامات تجاوزکارانه برخی از اعضای شورای امنیت را که ضربه ای سهمگین به اعتبار رژیم عدم اشاعه وارد آورده و سایه سنگینی بر آینده آژانس انداخته است را نادیده بگیریم.

ایران در این بحران، در جایگاه یک قربانی طلبکار و نه یک جنایتکار بدهکار است. مسیر جلو مشخص است: حملات به تأسیسات هسته ای تحت پادمان ایران را محکوم و احترام را به حقوق بین الملل برگردانید. نگرانی های امنیتی مشروع ایران را برطرف نموده و تمامیت و بی طرفی را به آژانس برگردانید. هر اقدامی غیر از این، نه تنها خیانت به منشور سازمان ملل و اساسنامه آژانس محسوب می شود بلکه سابقه خطرناکی بوجود می آورد و خطر عادی سازی بی قانونی و فرسایش پایه هایی را که نظم بین المللی بر آن ها بنا شده است، به همراه دارد.

در این زمینه، ایران پیش نویس قطعنامه ای را با هدف خدمت به جامعه بین الملل ارائه داده است. این پیش نویس کاملاً مبتنی بر حفاظت از مأموریت آژانس، در انطباق کامل با اساسنامه آن و پایبندی به اصول اساسی حقوق بین الملل و منشور سازمان ملل متحد است. با توجه به مواضع حرفه ای و اصولی اتخاذ شده توسط بسیاری از کشورهای مستقل عضو آژانس، ما انتظار داریم که کنفرانس عمومی آژانس، که نماینده اراده جمعی همه کشورهای عضو است، اقدامات مناسبی را در پاسخ به این حملات غیرقانونی به تأسیسات هسته ای اتخاذ کند. این مسئولیت کنفرانس است که در برابر هرگونه تلاش برای عادی سازی یا حتی مشروعیت بخشیدن به چنین حملات غیرقانونی مقاومت کند و قاطعانه از اصول مشترک و اساسی جامعه بین المللی و همچنین مأموریت اساسنامه ای آژانس حمایت نماید. تهدیدات اخیر آمریکا در این خصوص، فشار سیاسی بر کشورها و استفاده ابزاری از آژانس از طرق مختلف من جمله فشار بر بودجه آژانس می بایست توسط کشورهای عضو مورد مخالفت قرار گرفته و محکوم گردد.