کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی در حال بررسی طرحی است که بر اساس آن سن ورود کودکان به مدارس از شش سال به پنج سال تغییر می کند. در حال حاضر سن ورود کودکان به اول دبستان شش سال تمام است، یعنی دانش آموزان برای ورود به پایه اول باید تا اول مهرماه که سال تحصیلی آغاز می شود، به شش سال تمام رسیده باشند.

به گزارش ایران، با تصویب این طرح کودکان باید یک سال زودتر به کلاس اول بروند با اینکه طرح هنوز به تصویب نهایی نرسیده، اما اظهارنظرها و حواشی آن در جامعه مطرح شده است. احسان عظیمی راد، سخنگوی کمیسیون آموزش مجلس در گفت و گویی از این طرح و ابعاد مختلف آن گفت.

احسان عظیمی راد در پاسخ به این سؤال که اخیراً در مرکز پژوهش های مجلس و کمیسیون تحقیقات مجلس طرحی ارائه شده تا سن ورود به مدرسه کاهش پیدا کند می گوید: این طرح با عنوان تقویت نظام آموزش و پرورش در کمیسیون آموزش مطرح شده است. طرح به دنبال این است که ناهماهنگی در عرصه های سیاست گذاری و اجرایی کشور را در حوزه تعلیم و تربیت برطرف کند. بنابراین دارای مفاد مختلفی به منظور تقویت نظام آموزش و پرورش است.

یکی از موارد مطرح شده در آن کاهش سن ورود به پایه اول دبستان به پنج سال تمام است که این موضوع در حال حاضر بین صاحبنظران آموزش محل بحث و گفت وگوست. البته موضوع در صحن کمیسیون مطرح شده، مواردی از آن مورد تصویب قرار گرفته و به برخی از موارد هم ایراداتی گرفته شده است.

سخنگوی کمیسیون آموزش در پاسخ به اینکه تصویب این طرح به معنای اجباری شدن پیش دبستانی است و آیا ساختارهای لازم برای اجباری شدن پیش دبستانی در کشور وجود دارد، می گوید: برخی معتقدند برای اجرای این طرح نیازمند تغییرات ساختاری در آموزش و پرورش هستیم.

عظیمی راد با تأکید بر اینکه در حال حاضر سن ورود به مدرسه 6 سال تمام است، توضیح می دهد: البته مسأله سن ورود به دبستان از 5 سالگی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش هم مطرح شده است. در این سند سن لازم التعلیم بودن کودکان 5 سال تعیین شده است. اما فعلاً سن ورود به مدرسه 6 سالگی است.

او با بیان اینکه در ماده ای از طرح، این پیشنهاد مطرح شده است که سن ورود از 6 سالگی به 5 سالگی تغییر پیدا کند، می گوید: مراحل بررسی این طرح تا دو یا سه ماه آینده در کمیسیون به اتمام می رسد و برای تصویب نهایی به صحن می رود. البته در صورت تصویب طرح، مبنای اجرای آن سه یا چهار سال آینده خواهد بود.

سخنگوی کمیسیون آموزش با بیان اینکه کمیسیون آماده شنیدن نظر همه دلسوزان تعلیم و تربیت است، تأکید می کند: هر چند در جلسات مختلف کمیسیون اعضای کمیته آموزش و پرورش، شورای عالی آموزش و پرورش و صاحبنظران این حوزه حضور دارند، اما کمیسیون آماده شنیدن و استفاده از نظرات کارشناسان و متخصصان حوزه تعلیم و تربیت است.

حمیدرضا شیخ الاسلام، معاون وزیر آموزش و پرورش و رییس سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک نیز با تأکید بر اینکه تاکنون هیچ برنامه ای مبنی بر اجباری شدن دوره پیش دبستانی مصوب نشده است و تغییری در ترکیب مقاطع تحصیلی اعمال نمی شود می گوید: تغییر ترکیب مقاطع تحصیلی و اجباری شدن دوره پیش دبستانی نادرست است، تاکنون هیچ برنامه و مصوبه ای مبنی بر اجباری شدن دوره پیش دبستانی یا تغییر در ترکیب دوره های آموزش رسمی اعلام نشده است.

شیخ الاسلام با تکذیب خبر بازگشت مدارس به شرایط 5.3، 4 - پنج سال ابتدایی، سه سال راهنمایی و چهار سال دبیرستان - و اجباری شدن دوره پیش دبستانی، می گوید: با توجه به اهمیت دوره اوان کودکی در موفقیت تحصیلی و نقش مهم این دوره در شکل گیری شخصیت افراد، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی درصدد است طرحی را برای اعتباربخشی به دوره پیش دبستانی آماده کند؛ طرحی که می تواند زمینه ساز افزایش نرخ پوشش کودکان در دو دوره پیش دبستانی 1 و 2 شود.

او تأکید می کند: تاکنون هیچ برنامه و مصوبه ای مبنی بر اجباری شدن دوره پیش دبستانی یا تغییر در ترکیب دوره های آموزش رسمی اعلام نشده و همه موضوعات مطرح شده در حد گمانه زنی رسانه ای است.

در همین رابطه موسی الرضا کفاش، معاون دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش نیز گفته با استناد بر مطالعات انجام شده، کاهش سن ورود کودکان به پایه اول دبستان به 5 سال تمام به نفع کودکان نیست. این موضوع در حال حاضر بین صاحبنظران آموزش و پرورش محل بحث و گفت وگوست، اما نظر ما این است که سن ورود به پایه اول ابتدایی که هم اکنون شش سال تمام است، به نفع دانش آموزان بوده و تسریع تحصیلی را که بخواهد با پنج سال تمام انجام شود کارشناسان به صلاح نمی دانند.

این موضوع که سن تعلیم و تربیت کودکان را می توانیم از 5 سالگی شروع کنیم از سال ها پیش در کشور مطرح بوده است. مسئولان می گویند این طرح بر اساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است؛ اما آیا واقعاً کودکان برای چنین تغییری آماده اند؟

فاطمه علایی، روانشناس نیز با بیان اینکه کودک روبات نیست به روانشناسی رشد اشاره می کند: کودک در هر مرحله از زندگی اش توانایی خاصی برای یادگیری دارد و نمی توانیم مانند روبات، مفاهیم را به ذهن او تزریق کنیم.

او توضیح می دهد: متأسفانه هنوز تعریف دقیق و روشنی از سن کودکی در کشورمان نداریم. هنوز نمی دانیم چه سنی برای آموزش مستقیم به کودکان مناسب است، هنوز جزییات دقیقی از این طرح را هم نمی دانیم. در بسیاری از کشورها کودکان از 5 سالگی به مدرسه می روند، اما ورود آن ها به مدرسه به معنای این نیست که پشت میز بنشینند و فقط یک سری محفوظات به آن ها دیکته شود. در آن کشورها سیستم های آموزشی مهارت محورند. اما سیستم آموزشی کشورمان سال هاست که با مهارت محوری فاصله دارد. با این ساختارهای موجود یک سال زودتر به مدرسه رفتن نه به کودک و نه به سیستم آموزشی کمکی نخواهد کرد.

این روانشناس در پاسخ به این سؤال که برخی کودکان نسل جدید را باهوش می دانند و معتقدند می توانند به راحتی جذب سیستم آموزشی شوند، می گوید: ممکن است که امروز یک کودک 4 یا 5ساله باهوش تر از کودکان همین سن در 10 سال قبل به نظر بیاید، اما نگرانی جدی این است که این کودک ممکن است از نظر روانی و عاطفی هنوز توانایی ارتباط با همسالان یا نشستن سر کلاس و پیروی از قوانین مدرسه را نداشته باشد.

به عبارتی ممکن است نتواند با محیط مدرسه کنار بیاید. بنابراین احتمال دارد با ورود زودهنگام به سیستم آموزشی شوق و اشتیاق یادگیری را از دست بدهد، کما اینکه همین حالا هم اشتیاق چندانی در میان دهه نودی ها برای درس و مدرسه نمی بینیم.

علایی با تأکید بر اینکه باید بازی محوری و مهارت محوری در رأس برنامه های آموزشی برای کودکان قرار گیرد توضیح می دهد: مدارس باید تبدیل به فضایی شاد و مفرح برای کودکان شوند، بازی محور بودن عنصر اصلی این دوره است. کودک باید بتواند با آزادی عمل، تجربیاتی به دست بیاورد، دست ورزی و کشف کند و ناظر بر این موارد فرآیند رشد و تربیت و یادگیری هم اتفاق بیفتد.

این ذهنیت رایج که مرکز پیش دبستانی یا کودکستان یک ساختمان یا مجموعه فضاهایی شبیه مدرسه است، باید شکسته شود. البته قرار هم نیست که از فضاهای غیر استاندارد استفاده کنیم، اما برخی قالب های رایج از نظر مکانی و ظاهری باید تغییر پیدا کنند. هر چند به مربیان توانمند هم نیاز است که بتوانند راهبری این مدل را انجام دهند. وقتی این گونه نگاه کنیم خود به خود آموزش هم اتفاق می افتد.

این روانشناس با تأکید بر لزوم آموزش مهارت زندگی به کودکان زیر 6 سال می گوید: کودکان ما باید تحمل شکست را داشته باشند و بدانند همیشه در بازی ها برنده نیستند. وقتی کودکی از سن پایین این موارد را یاد بگیرد، آمادگی موفقیت در زندگی شخصی را هم کسب می کند و اگر به هر دلیلی به پیروزی مورد نظرش نرسید، دچار بحران روحی نمی شود.

از این گذشته امروز در دنیا با انواع مختلف واژه هایی مثل سواد، سواد عاطفی، مالی و… روبه رو هستیم، دیگر سواد، فقط خواندن و نوشتن نیست. متأسفانه امروز در جامعه این نکته که بچه من قبل از ورود به مدرسه می تواند بخواند و بنویسد مایه فخر و مباهات والدین شده است در حالی که کودکان ما در زمینه سواد عاطفی، مالی و… بی سواد هستند، چون به آن ها نیاموخته ایم، اگر به مشکلی برخورد کردند چگونه باید آن را مدیریت کنند.

تصور کنید همین کودکان بزرگ می شوند و ما در جامعه با بزرگسالان بی سواد مواجه خواهیم شد، در جامعه نگاه کنید چه تعداد افراد تحصیلکرده ای داریم که در زندگی شخصی شکست خورده اند یا با کوچک ترین بحرانی فرو می ریزند، چون مهارتهای زندگی را یاد نگرفته اند. بنابراین همه این موارد ریشه درعدم آموزش دارد، پس بهتر است اگر قرار است سن ورود بچه ها به مدارس تغییر کند قبل از آن به فکر آموزش مهارت های اولیه به آن ها باشیم تا از آسیب های بعدی آن ها در آینده جلوگیری شود.