فرزاد نعمتی در هم میهن نوشت: ژاکلین دردریان خواننده، ترانه سرا و آهنگساز ارمنی تبار ایرانی و دختر بزرگ ویگن، سلطان جاز ایران 16 شهریورماه 1404، در 72 سالگی و پس از مبارزه ای چندساله با بیماری سرطان در لس آنجلس آمریکا درگذشت. او که در 28 آذرماه 1332 در تهران به دنیا آمده بود، از کودکی تحت تاثیر پدر و نیز عموی شاعرش کار و فعالیت هنری را در دهه 1340 آغاز کرد. ژاکلین به خوانندگی علاقه داشت و آنطور که خودش روایت کرده است نخست سراغ واروژان رفته بود تا آهنگی برایش بسازد. پاسخ واروژان شاید هنرمندی او را به راهی دیگر کشاند.

او طلب 100 هزار تومان از ژاکلین کرده بود. بعد از نومیدی از دریافت آهنگ، این بار ژاکلین سراغ کوروش یغمایی رفته و از او پرسیده بود، چطور گل یخ را ساختی؟ پاسخ شنیده بود که یک گیتار خریدم، آنقدر زدم و زدم تا گیتاریست شدم و گل یخ را برای خودم ساختم. ژاکلین جوان نیز همین مسیر را برگزید. یک گیتار اکو خریده بود و آنقدر زده بود تا پرنده را ساخته بود؛ آهنگی با شعری از سعید دبیری. بعد نیز به استودیو پاپ رفته بود تا با اریک ارکانت، آهنگساز فرانسوی که در سال های پیش از انقلاب 57 در ایران زندگی می کرد، این ترانه را ضبط کند.

باز دست سرنوشت اما پشت سر او در حرکت بود. هنگام خواندن، کامران راد، مدیربرنامه گوگوش نیز در استودیو حضور داشت و به ژاکلین پیشنهاد داد این آهنگ را به گوگوش بدهد برای خواندن. چنین نیز شد و همان وقت که راه خوانندگی بسته شد، راهی دیگر باز شد پیش روی دختر جوان؛ راه سازندگی و آهنگسازی.

بدین ترتیب او در همان سال ها با آهنگسازی برای پدرش و خوانندگانی چون مرتضی، به سلک آهنگسازان ایرانی درآمد و طی چندین دهه فعالیت، آثاری فراوان و درخور توجه، که در اغلب آنها کلام و آهنگ به دست او پرورده شده بودند، برای خوانندگان مطرح موسیقی پاپ همچون ستار، ابی، معین، مهستی، سیاوش قمیشی، سیاوش شمس، شهره، شهرام صولتی، شکیلا، لیلا فروهر، اندی، کوروس، شهرام شب پره، مارتیک، نوش آفرین، هلن و... ساخت و نام خود را به عنوان نخستین آهنگساز زن ایرانی در میدان موسیقی پاپ ماندگار کرد. بااین همه سودای خوانندگی نیز هیچ گاه از او جدا نشد و بعد از انقلاب و مهاجرت به آمریکا، آلبوم هایی همچون غصه جنگ ، بوسه ، شازده پسر ، مافیا ، تکرارنشدنی ، خاطره من ، شکوفه های پنهانی و اشک پنهانی نیز با صدای او به بازار عرضه شد.

مضمون غالب در ترانه های ژاکلین را می توان احساسات نوستالژیک نسبت به وطن، که خود خانه اش می نامید، دانست. در حاشیه همین حس سرایی های آمیخته با مرثیه سرایی برای دوری از ایران، نگاه نه چندان مثبت او به غربت غرب و زندگی ماشینی در آن محیط نیز به چشم می خورد؛ چنانکه بارها در ترانه هایش با این مضمون مواجه می شویم که برای ایرانی های خانه به دوش ، شهر آهن لس آنجلس، نمی تواند خانه باشد.

نگاه ژاکلین به ایران در آثارش، البته فراتر از نزاع های سیاسی، به عینیت زندگی مسالمت آمیز و آکنده از مهر و محبت میان مردم ارجاع می داد و او، ایران را مادری می دید که هم نمی توان از آن جدا ماند و هم نمی تواند برای فرزندانش با هر مرام و مسلکی بدی بخواهد. اینگونه بود که او وقتی به ایران می اندیشید، آن را در تمام وجوهش می دید و بنا به گشودگی ذهنی و قلبی که نسبت به دیگران متفاوت از خودش داشت، این زمینه را داشت که به عنوان زنی مسیحی، برای علی بن ابی طالب و علی بن موسی الرضا نیز ترانه بسراید و خواندن این دو ترانه را نیز به شهره و شهرام صولتی بسپارد.

خودش شرحی از این علاقه به دست داده است که نشان می دهد، چگونه اعتبار ساختن پرنده برای گوگوش را به امام رضا داده است: بیشتر هنرمندانی که با من بودند، مشروب می خوردند. خواستم که با من بیایند و برویم به صحن مشهد. گفتند که نه ما نمی توانیم، مشروب خورده ایم. من سوار تاکسی شدم و تنها رفتم. وقتی رفتم آنجا و ضریح را گرفتم دستم، از امام رضا خواستم به من یاری بدهد که بتوانم به آرزوهایم برسم و یکی از آرزوهایم این بود که خودم آهنگساز و شاعر خودم باشم. همه چیز سرخود باشم. درنهایت اگر شدم و اگر امام رضا مرا به آرزویی که دارم، رساند، امام رضا را برای او می نویسم. بعد امام رضا را نوشتم. بعد برای قوم یهود شب شبات را نوشتم و برای خودم من مسیحی را نوشتم.

ایران و جهانی که ژاکلین همیشه دلتنگ آن بود و هیچ گاه آن را فراموش نکرد، ایران و جهانی بود که در آن صلح، صفا و انسانیت حاکم باشد. همین بود که ضمن رواداری مذهبی، هیچ گاه نیز از یاد فقرا غافل نماند و در بسیاری از آثارش، جهانی را طلب کرد که در آن نشانی از فقر و فاقه نباشد. دراین زمینه شاید بتوان ترانه رویا را که با صدای معین به گوش ما رسیده است، مانیفست جهان بینی ژاکلین قلمداد کرد: من از این دنیا چی میخوام دو تا صندلی چوبی/ که منو تو رو بشونن واسه گفتن خوبی/ من از این دنیا چی میخوام یه وجب زمین خالی/ همونقدر که یک اطاقک بشه خونه خیالی/ من از این دنیا چی میخوام یه جعبه مداد رنگی/ بکشم رو تن دنیا رنگ خوبی و قشنگی/ آدم های دست و دلباز از توی قلک طاقچه/ بردارن بذر محبت واسه بارداری باغچه/ من از این دنیا چی میخوام دو تا بال برای پرواز/ برم تا روز تولد برسم به فصل آغاز/ برم پیش بچه هایی که یه لقمه نون ندارن/ که یک شب با یک دل سیر چشاشونو هم بذارن/ بگم غصه ها سر اومد گریه بس که بهتر اومد .

جهان اما آنگونه نمی چرخید که ژاکلین دوست داشت بر مدار انصاف، مهر و صداقت بچرخد. روحیه حساس او نیز همیشه از این اختلاف میان آرزوها و واقعیت ها در رنج و عذاب بود و او شاید با ترانه می کوشید مرهمی بر این زخم التیام ناپذیر بگذارد و به دیگران ندا دردهد که باور کنند، می توان جهانی بهتر داشت و ساخت: رگبار تلخ دورنگی دشنه زد به تار و پودم/ از غم نامردمی ها مرده ذرات وجودم/ دیگه باورم نمیشه که هنوزم زنده هستم/ گرچه میدونم که پاکی شده باعث شکستم.