فرارو- پژوهش های تازه نشان می دهد بی توجهی به ساعت خواب و بیداری، به ویژه عادت به شب زنده داری، می تواند تأثیر مستقیمی بر سلامت روان داشته باشد و زمینه بروز افسردگی را فراهم کند.

به نقل از منز ژورنال، پایبندی به یک ساعت خواب منظم همیشه آسان نیست. شب هایی که با دوستان سپری می شوند یا برنامه های تلویزیونی جذابی که نمی توان از تماشای آن ها دست کشید، اغلب به قیمت از دست دادن چند ساعت خواب تمام می شوند. اما اگر این بی نظمی در خواب به یک عادت تبدیل شود، ممکن است بیش از آنچه تصور می کنید بر سلامت روان شما اثر بگذارد. پژوهش های تازه نشان می دهد شب زنده داری مداوم می تواند آسیب های جدی بر ذهن و روان وارد کند.

مطالعه ای که در دانشگاه ساری بریتانیا انجام شده، نشان می دهد افرادی که به طور طبیعی شب ها فعال تر هستند بیشتر از کسانی که صبح ها زود بیدار می شوند در معرض علائم افسردگی قرار دارند. در مقابل، سحرخیزان، کمتر با این مشکلات روانی روبه رو می شوند. دکتر سایمون ایوانز، پژوهشگر اصلی این تحقیق و مدرس علوم اعصاب شناختی، توضیح داد: تمایل زیستی به فعالیت در ساعات پایانی شب و دیر خوابیدن و دیر بیدار شدن، یک ویژگی طبیعی است که اصطلاحاً به آن “کرونوتایپ شبانه” گفته می شود. این ویژگی ریشه ژنتیکی دارد، بنابراین بسیاری از افراد ذاتاً شب زنده دار هستند.

این نخستین بار نیست که شب زنده داری به افزایش خطر افسردگی پیوند داده می شود. در سال 2012، مطالعه ای به سرپرستی یک زیست شناس از دانشگاه جان هاپکینز در آمریکا به نتایجی مشابه دست یافت. در آن تحقیق مشخص شد دیر خوابیدن می تواند هم به افسردگی و هم به مشکلات یادگیری منجر شود.

پژوهشگران توضیح دادند که قرار گرفتن در معرض نور شدید در شب، چه نور صفحه نمایش ها و چه نور مصنوعی محیط، چرخه خواب طبیعی را مختل کرده و تأثیر منفی بر سلامت روان می گذارد. دکتر سامر حتار، پژوهشگر بخش زیست شناسی دانشگاه جان هاپکینز، در بیانیه ای اعلام کرد: آنچه ما دریافتیم این است که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور شدید سطح هورمون های استرس را در بدن افزایش می دهد. این تغییرات می تواند زمینه ساز افسردگی شود و عملکرد شناختی را کاهش دهد.

از نظر علمی، چرخه خواب و بیداری بدن توسط ریتم شبانه روزی کنترل می شود. این ریتم تحت تأثیر نور و تاریکی محیط قرار دارد. هنگامی که فرد شب ها در معرض نور شدید قرار می گیرد یا ساعت خوابش دائماً تغییر می کند، این ریتم دچار اختلال شده و بر ترشح هورمون ها، از جمله ملاتونین و کورتیزول، تأثیر می گذارد. تغییر در سطح این هورمون ها می تواند به بروز اختلالات خواب، افزایش اضطراب و در نهایت افسردگی منجر شود.

متخصصان معتقدند افراد می توانند با تغییر در سبک زندگی خود، اثرات منفی شب زنده داری را کاهش دهند. دکتر ایوانز توصیه می کند تمرکز اصلی بر بهبود کیفیت خواب باشد. او راهکارهایی همچون کاهش نور محیط پیش از خواب، مدیتیشن یا رعایت یک برنامه خواب منظم در طول هفته را پیشنهاد می دهد.

این اقدامات ساده می تواند به تنظیم ریتم شبانه روزی کمک کرده و احتمال بروز افسردگی را کاهش دهد. به عنوان مثال، خاموش کردن وسایل الکترونیکی یک ساعت پیش از خواب، استفاده از نور کم یا چراغ های زرد به جای نور سفید و ایجاد محیطی آرام در اتاق خواب می تواند کیفیت خواب را بهبود بخشد.

شب زنده داری، هرچند برای بسیاری از افراد جذاب یا حتی اجتناب ناپذیر است، اما پیامدهای پنهانی برای سلامت روان دارد. پژوهش ها نشان می دهد کسانی که الگوی خواب شبانه دارند، در مقایسه با سحرخیزان بیشتر با خطر افسردگی روبه رو می شوند. قرار گرفتن در معرض نور مصنوعی در شب، اختلال در ریتم طبیعی بدن و کاهش کیفیت خواب از عوامل کلیدی این رابطه هستند.

متخصصان تأکید می کنند که اصلاح عادت های خواب، پایبندی به برنامه ای منظم و کاهش استفاده از نور و وسایل دیجیتال در شب می تواند به بهبود کیفیت خواب و در نتیجه ارتقای سلامت روان کمک کند. به بیان دیگر، انتخاب بین بیدار ماندن تا نیمه شب یا خوابیدن به موقع، تنها مسئله ای مربوط به انرژی فردا نیست؛ بلکه تصمیمی است که می تواند در درازمدت بر سلامت روان و کیفیت زندگی اثرگذار باشد.