در ماه های اخیر کمبود و نوسان شدید قیمت نهاده های دامی به یکی از معضلات اصلی بازار مواد پروتیینی در ایران تبدیل شده است؛ موضوعی که هم سفره خانوارها را هدف گرفته و هم زنگ هشداری برای سیاست گذاران است.

به گزارش تسنیم، آمارهای رسمی و گزارش های رسانه ای نشان می دهد که ترکیبِ وابستگی بالای وارداتی، تمرکز واردات در اختیار چند بازیگر بزرگ و نواقص در سیاست گذاری و نظارت، مهم ترین دلایل این وضعیت هستند.

مطابق برآورد فعالان صنفی و کارشناسان، تقاضای داخلی برای نهاده های دامی نزدیک به 17میلیون تن در سال است که بخش عمده ای از آن مربوط به ذرت است؛ از این مقدار تنها حدود 900 هزار تن ذرت در داخل تولید می شود و بنابراین ضریب وابستگی ذرت به واردات بیش از 90 درصد برآورد می شود.

در مجموع نیز ارقام دیگر نهاده ها (مانند کنجاله سویا و جو) نشانگر سهم قابل توجه واردات از سبد تأمین کشور است. در این راستا، گزارش های خبری از رشد محسوس قیمت گوشت و مرغ در یک سال گذشته خبر می دهند و فعالان صنفی از دشواری تأمین نهاده ها و افزایش هزینه تولید شکایت دارند.

افزایش بهای نهاده ها به سرعت به قیمت تمام شده محصولات دام و طیور منتقل شده و قدرت خرید خانوارها را کاهش داده است. از طرفی انحصار گسترده در حوزه واردات نهاده های دامی، پرسش های جدی درباره شفافیت تخصیص ارز و مسیر توزیع ایجاد کرده است.

همچنین دولت برای کنترل بازار و حمایت از تولیدکننده و مصرف کننده، هر سال مبالغ هنگفتی ارز ترجیحی برای واردات نهاده های دامی صرف می کند. به طوری که از حدود 10 میلیارد دلار ارز واردات نزدیک به 8 میلیارد آن صرف واردات نهاده های دامی می شود تا تولید و مصرف محصولات پروتیینی در فضایی آرام و متعادل صورت بگیرد اما آنچه در نهایت مشاهده می شود قربانی شدن هم تولیدکننده و هم مصرف کننده است و عدم شفافیت در این حوزه که چه اتفاقی در حوزه واردات نهاده های دامی؛ عرضه و توزیع آن در جریان است؟

طی سالهای اخیر حذف گوشت قرمز و لبنیات از سفره غذایی بسیاری از خانوار نگرانی های زیادی را در حوزه سرانه مصرف پروتیین کشور ایجاد کرده و این روند منجر به جایگزینی مرغ و تخم مرغ در سبد خانوار شد تا جبران کننده کمبود پروتیین باشد.

بنابراین اتفاقی که هم اکنون رخ داده و افزایش عجیب قیمت مرغ و تخم مرغ هشدار دهنده بحرانی بزرگ در تامین امنیت غذایی کشور و فشار سنگین بر خانوار است و انتظار می رود که مسئولان بیش از این سکوت و اقدامات منفعلانه را جایز ندانسته و اقدامی جدی در پیش گیرند.