در پی آتش سوزی در بخش عراقی تالاب هورالعظیم، دود غلیظی به شهرهای خوزستان نفوذ کرده که مخاطرات جدی برای سلامت عمومی دارد و ضرورت دیپلماسی منطقه ای را افزایش داده است.

به گزارش مهر، در روزهایی که آسمان خوزستان خاکستری تر از همیشه است، نفس ها به شماره افتاده اند و پنجره ها دیگر پناهی نیستند. دود برخاسته از دل تالاب خشکیده هورالعظیم، بی اجازه وارد خانه ها شده و زندگی را در شهرهای اهواز، حمیدیه، دشت آزادگان و هویزه مختل کرده است. این دود نه تنها چشم ها را می سوزاند، بلکه امید را نیز در دل مردم کمرنگ کرده است. تالابی که روزی نماد حیات بود، اکنون منشأ مرگ تدریجی شده است.

در هفته های اخیر، آتش سوزی های گسترده در بخش عراقی تالاب هورالعظیم، موجب انتشار دود غلیظی شده که با وزش باد به سمت شهرهای غربی استان خوزستان حرکت کرده و کیفیت هوا را به شدت کاهش داده است. این وضعیت، زندگی روزمره هزاران شهروند را تحت تأثیر قرار داده و نگرانی های جدی زیست محیطی و بهداشتی را برانگیخته است.

محمدجواد اشرفی، مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان، ضمن تشریح ابعاد بحران، گفت: آتش سوزی ها و انتشار دودی که از سمت بخش عراقی تالاب هورالعظیم به سمت ایران و شهرهای نیمه غربی استان خوزستان وجود دارد، تأثیر بسیار چشمگیری در کاهش کیفیت شاخص هوا داشته است. این اتفاق سبب شده بسیاری از روزها در رده ناسالم و یا ناسالم برای گروه های حساس قرار گیرد.

وی ادامه داد: مراجعه افراد، خصوصاً دارای بیماری های زمینه ای و تنگی نفس، به مراکز درمانی مؤید این بوده که چنین دودی برای سلامت افراد خطرناک و آسیب رسان است.

اشرفی با تأکید بر اینکه مردم در آلودگی های ناشی از هورالعظیم اثرگذار نیستند، تصریح کرد: افراد باید خودمراقبتی داشته و حتماً از ماسک های مناسب استفاده کنند. همچنین در روزهایی که دود در سطح شهر با غلظت بالا وجود دارد، از ترددهای غیرضروری خودداری کنند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان با اشاره به نقش قابل توجه مردم در کاهش آلودگی های شهری، عنوان کرد: شهروندان باید از تردد با خودروها و وسایل نقلیه شخصی در سطح شهر خودداری کنند و دقت داشته باشند که تولید زباله را به حداقل برسانند.

وی با انتقاد از برخی رفتارهای غیرقانونی کشاورزان گفت: برخی از کشاورزان برای آماده سازی اراضی، به سوزاندن زمین ها با روش سنتی، غیرفنی و غیر استاندارد اقدام کرده اند. از کشاورزان درخواست می کنیم به هیچ وجه این کار را انجام ندهند. در غیر این صورت، حتماً مطابق قوانین مربوطه، طرح موضوع و شکایت در مراجع قضایی علیه این رفتار صورت خواهد گرفت.

اشرفی افزود: همچنین براساس تصمیمات اخذ شده، سیاست های تنبیهی یا سلبی از جمله عدم تخصیص نهاده های کشاورزی به آن دسته از کشاورزانی که چنین اقداماتی انجام دهند، از سوی سازمان جهاد کشاورزی صورت می گیرد.

وی در ادامه با اشاره به اقدامات مورد انتظار از دولت برای مهار بحران، گفت: برای خاموشی آتش سوزی های بخش عراقی تالاب هورالعظیم، از دولت چند درخواست داریم. وزارت نیرو به عنوان بخشی از بدنه دولت، حتماً حقابه تالاب ها، خصوصاً هورالعظیم را با توجه به مخاطراتی که در این محدوده ایجاد شده است، تأمین کند.

اشرفی با تأکید بر اینکه در شش ماه اخیر، در بخش ایرانی تالاب آتش سوزی های گسترده منجر به انتشار دود با سطح و غلظت وسیع نداشته ایم، بیان کرد: ریسک شرایط مشابه کشور عراق در کشور ما نیز وجود دارد. همچنین مخاطراتی برای حیات آبزیان تالاب و همه بهره مندان انسانی و حیات وحش وجود دارد.

وی ادامه داد: دیپلماسی آب از طریق ارتباط و نشست ها در سطوح عالی با کشور عراق برای تأمین آب تالاب هورالعظیم در بخش عراقی، درخواست دیگر ماست.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: در صورت نیاز، طرح دعوی در دادگاه های بین المللی برای الزام کشور عراق به کنترل آتش سوزی ها و انتشار دودی که زندگی را، خصوصاً در خوزستان، پایین آورده است، صورت گیرد.

در همین زمینه، موسی مدحجی، رییس اداره احیای تالاب های اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان، نیز در گفتگویی از درگیری 25 هزار هکتار از بخش عراقی تالاب با خودسوزی خبر داد.

مدحجی اظهار کرد: انتشار دود به سمت خوزستان به جهت باد بستگی دارد. در روزهایی که باد در چند جهت مختلف می وزد، دود رقیق تر می شود و کمتر در اهواز احساس می شود. همچنین در روزهای شرجی، دود به سمت عراق می رود.

وی افزود: تا زمانی که آب از سمت عراق به تالاب هدایت نشود یا بارندگی نداشته باشیم، این وضعیت ادامه دارد. حداقل باید رهاسازی آب در حد مرطوب شدن تالاب انجام شود.

مدحجی با بیان اینکه 99 درصد بخش عراقی تالاب خشک است، گفت: از 20 اسفندماه تاکنون، حدود 33 هزار نقطه از این بخش دچار خودسوزی شده و از نیم متر زیر خاک، دود متصاعد می شود.

وی علت این وضعیت را مجموعه ای از عوامل از جمله تنش آبی، خشکسالی، سدسازی، افزایش مصرف آب، مدیریت نادرست منابع و کشت های پرمصرف دانست و افزود: در سال 97.18 هزار هکتار از تالاب دچار آتش سوزی شد، اما اکنون این رقم به 25 هزار هکتار رسیده است.

هورالعظیم، این تالاب زخمی، همچنان در آتش می سوزد و دودش بر جان مردم سایه افکنده است. خوزستان، با همه صبوری اش، دیگر تاب ندارد. خانه هایی که پنجره هایشان به جای نسیم، دود می بلعند، کودکانی که به جای بازی، سرفه می کنند، و مردمی که چشم انتظار بارانی اند که شاید خاک را آرام کند. شاید روزی، دیپلماسی آب، صدای این خاک را بشنود و زندگی دوباره به هور بازگردد.