جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در رایزنی ها و گفت وگوهای اخیر خود به توافقی درباره ادامه همکاری ها دست یافتند.

به گزارش ایسنا، این مذاکرات به میزبانی قاهره برگزار شد و سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان، ضمن قدردانی از همتای مصری خود، اظهار داشت: امروز شاهد برداشتن گامی مهم در مسیر تداوم حسن نیت جمهوری اسلامی ایران برای حل وفصل مسائل مرتبط با برنامه هسته ای صرفاً صلح آمیز خود از طریق دیپلماسی و گفت وگو هستیم. ایران با وجود قرار گرفتن در معرض حملات غیرقانونی و جنایتکارانه، همچنان بر استیفای حقوق مسلم خود در بهره برداری صلح آمیز از انرژی هسته ای طبق معاهده عدم اشاعه سلاح های هسته ای (NPT) پایدار مانده و آمادگی خود را برای مشارکت در گفت وگوی واقعی و معنادار جهت اجرای تعهدات مربوطه اعلام کرده است.

در همین رابطه، رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، یک روز پس از توافق با ایران درباره احیای بازرسی ها، گفت: دیروز در قاهره گامی مهم در مسیر درست برداشته شد؛ توافقی درباره ترتیبات عملی اجرای پادمان ها در ایران که میان من و وزیر امور خارجه ایران امضا شد. این سند اجرایی پادمانی است و در دسترس عموم قرار نمی گیرد.

عبدالرضا فرجی راد استاد ژئوپلیتیک دانشگاه، اظهار کرد: توافق انجام شده، توافقی نسبتاً خوب بوده است. اگر شرایط امروز را با هفته گذشته مقایسه کنیم، می توان گفت که در این لحظه به سمت جلو حرکت کرده ایم، تنش ها کاهش یافته و شرایط بازار نیز این موضوع را تأیید می کند.

وی با تأکید بر کاهش نسبی تنش ها افزود: بر اساس توافقات صورت گرفته، فعالیت و بازرسی آژانس در ایران مشروط است؛ به طوری که اگر غرب یا آمریکا بخواهند به ایران حمله کنند، این توافق لغو خواهد شد. همچنین در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی اروپا، توافق منتفی می شود.

این دیپلمات پیشین کشورمان ادامه داد: در واقع ایران با این اقدام، نوعی همراهی با اروپا نشان داده است. سه شرطی که اروپایی ها مطرح کرده اند شامل تعیین تکلیف 408 کیلوگرم اورانیوم، گفت وگوهای ایران و آمریکا، و بررسی امکان همکاری پیش از فعال شدن مکانیسم ماشه است. ایران آمادگی خود را اعلام کرده، اما اجرای یکی از این شروط در اختیار آمریکاست. حال باید دید آیا اروپا از فعال سازی مکانیسم ماشه منصرف می شود و به دنبال تعویق شش ماهه خواهد رفت یا خیر.

وی افزود: در این زمینه، نه طرف ایرانی و نه اروپایی ها به صورت رسمی اظهار نظر نکرده اند و تنها بیانیه ای از سوی سه کشور اروپایی منتشر شده که در راستای توافق میان آقای عراقچی و گروسی است. این کشورها به جای استقبال، شروطی را مطرح کرده اند و باید دید ایران چه واکنشی نشان خواهد داد.

فرجی راد با انتقاد از رفتار اروپایی ها گفت: در رفتار آن ها نوعی طلبکاری دیده می شود. وقتی توافقی صورت می گیرد، نباید انتظار داشت که بلافاصله کارشناسان آژانس به هر نقطه ای دسترسی داشته باشند. همکاری ها باید به صورت متوازن و هم زمان پیش برود.

وی با اشاره به زمان باقی مانده تا پایان سپتامبر گفت: در دو تا سه هفته آینده باید دید آیا طرفین قادر به اجرای توافق هستند یا خیر. ایران وقتی تعهدی می دهد، آن را اجرا می کند؛ طرف مقابل نیز باید به شروط پایبند باشد.

فرجی راد همچنین درباره نشست شورای حکام آژانس گفت: بعید می دانم پس از توافق قاهره، شورای حکام قطعنامه ای صادر کند. اروپایی ها شاید علاقه ای به فعال شدن مکانیسم ماشه نداشته باشند، اما همواره با رویکردی طلبکارانه برخورد می کنند.

در پاسخ به این پرسش که آیا می توان به آژانس اعتماد کرد، وی گفت: هیچ چیز صد درصد نیست. نمی توان تضمین کرد که آژانس کاملاً قابل اعتماد است. دستگاه های اطلاعاتی غربی بر روی کارشناسان آژانس کار می کنند و ایران نیز مراقبت های لازم را انجام می دهد. در گذشته نیز بازرسانی که مرتکب تخلف شدند، از فعالیت منع شدند و سپس بازگشتند. بنابراین نظارت ایران برقرار است، اما تضمین کامل ممکن نیست.

فرجی راد در پایان تصریح کرد: توافق انجام شده در راستای مدیریت مکانیسم ماشه است. این گونه نیست که بازرسان فردا وارد ایران شوند و به هر چیزی دسترسی داشته باشند. این توافق نوعی بده بستان است؛ اگر امتیازاتی که ایران خواسته محقق شود، همکاری ها فعال خواهد شد. در غیر این صورت، ایران نیز متناسب با شرایط اقدام خواهد کرد. موضوع اعتمادسازی و امنیت بازرسی ها به بعد از سپتامبر موکول می شود.