کارل هالگارد روز چهارشنبه طی سخنانی در نشست فصلی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین که یک نسخه آن در تارنمای اتحادیه اروپا منتشر شد، گفت: ما توافق میان ایران و آژانس در قاهره بر سر تدابیر فنی برای ازسرگیری بازرسی ها از سایت های هسته ای ایران را مد نظر قرار دادیم. همچنین سخنان مدیرکل آژانس که این توافق را گامی در مسیر درست توصیف کرد، با دید مثبت نگاه می کنیم. ما منتظر جزییات بیشتر و اجرای فوری این توافق هستیم.

به گزارش ایرنا، وی با تکرار ادعاهای سیاسی درباره برنامه صلح آمیز هسته ای کشورمان افزود: ما همواره به روشنی گفته ایم که ایران هرگز نباید به سلاح هسته ای دست یابد و باید به تعهدات الزام آور پادمانی خود ذیل معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای پایبند باشد. راستی آزمایی و نظارت آژانس بر برنامه هسته ای ایران و گزارش دهی منظم آن به شورای حکام و در صورت لزوم به شورای امنیت سازمان ملل متحد بر اساس قطعنامه های مربوطه مأموریت یافته است. ما از ایران می خواهیم فوراً شرایط ازسرگیری کامل فعالیت های میدانی آژانس برای راستی آزمایی را فراهم کند؛ فعالیتی که باید طبق رویه های استاندارد پادمان انجام شود و بنابراین غیرقابل مذاکره است.

سفیر اتحادیه اروپا در ادامه فضاسازی های سیاسی علیه برنامه صلح آمیز هسته ای کشورمان مدعی شد: خطر اشاعه همچنان عمیق و فوری است. در تاریخ 13 ژوئن 2025، ذخایر کلی اورانیوم غنی شده ایران 48 برابر سقف تعیین شده در برجام بود و ذخایر اورانیوم با غنای 60 درصد نیز به بیش از 440 (چهارصد و چهل) کیلوگرم افزایش یافته است؛ این وضعیت هیچ توجیه غیرنظامی معتبری ندارد. ما به شدت نگرانیم که موجودی اورانیوم با غنای بالا در ایران، که تنها کشور غیرهسته ای دارای چنین مواد تولیدشده است، در حال حاضر نه قابل محاسبه و نه مکان آن برای آژانس قابل تعیین است. ایران گزارش های درخواستی را به آژانس ارائه نکرده و حسابرسی و راستی آزمایی ذخایر اورانیوم غنی شده به تأخیر افتاده است. از همین رو، ازسرگیری بازرسی ها از این ذخایر فوریتی مضاعف دارد.

وی ادامه داد: اتحادیه اروپا طی سال ها در تلاش دیپلماتیک برای یافتن راه حلی مذاکره ای برای مسئله هسته ای ایران مشارکت داشته است، از جمله به عنوان هماهنگ کننده مذاکراتی که در سال 2015 به توافق برجام انجامید. ما همچنان نقش خود را در همه تلاش های دیپلماتیک برای کاهش تنش ها و دستیابی به راه حلی پایدار ایفا خواهیم کرد؛ راه حلی که تنها از مسیر مذاکره ممکن است.

او بدون اشاره به اینکه زیاده خواهی های کدام طرف مذاکرات وین در سال 1400 را به بن بست کشاند، ادعا کرد: با وجود تمام تلاش های دیپلماتیک تا سال 2022 برای احیای کامل برجام، ایران به طور چشمگیری از تعهدات خود فاصله گرفت، مواد هسته ای با مقادیر و درصد غنای فراتر از محدودیت های برجام تولید کرد و به دانشی برگشت ناپذیر دست یافت. مسیر رو به تشدید فعالیت های هسته ای ایران در پنج سال گذشته، خطر بروز بحرانی در حوزه اشاعه هسته ای در منطقه را افزایش داده است.

سفیر اتحادیه اروپا در بخش دیگری، با اشاره به اقدامات ایران در چارچوب قانون راهبردی مجلس (قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها و صیانت از منافع ملت ایران) گفت: در نتیجه عقب نشینی ایران از تعهدات خود، آژانس بیش از پنج سال است که نتوانسته چندین فعالیت کلیدی مربوط به راستی آزمایی و نظارت برجامی را انجام دهد. تصمیم ایران برای تعلیق همکاری با آژانس بسیار تأسف بار است. آژانس اکنون تداوم دانش خود را درباره اجزای حیاتی برنامه هسته ای ایران از دست داده است، از جمله میزان ذخایر اورانیوم با غنای بالا. این وضعیت تأثیرات زیانباری بر توانایی آژانس برای نتیجه گیری درباره برنامه هسته ای ایران دارد و باید فوراً برطرف شود. ما بار دیگر نگرانی های جدی خود را در این زمینه تکرار می کنیم.

وی ادامه داد: ما از ایران می خواهیم که موافقت نامه جامع پادمان (CSA) و کد اصلاح شده 3.1 را به طور کامل اجرا کند و همچنین به اجرای موقت پروتکل الحاقی بازگردد و آن را تصویب کند تا به صورت معتبر به تردیدهای جدی درباره ماهیت صرفاً صلح آمیز برنامه هسته ای خود پاسخ دهد.

هالگارد سپس به اقدام غیرموجه تروییکای اروپایی برای فعال سازی مکانیسم ماشه اشاره کرد و مدعی شد: ما در نقطه ای حساس قرار داریم. اتحادیه اروپا به روشنی به ایران و جامعه بین المللی گفته است که همچنان متعهد به دیپلماسی است. ایران هم باید گام های ملموسی بردارد تا نشان دهد در پی یافتن راه حل دیپلماتیک جدی است و به طور معنادار با پیشنهاد تروییکا درباره تمدید قطعنامه 2231 وارد تعامل شود.

وی افزود: ما حمایت کامل خود را از آژانس و رافائل گروسی مدیرکل در مأموریت اساسی آن ها برای نظارت بر برنامه هسته ای ایران اعلام می کنیم و از تلاش های آنان برای بازگرداندن کامل نظارت و راستی آزمایی حمایت می کنیم. در همین راستا، از ایران می خواهیم همکاری با آژانس را از سر گیرد و فوراً گزارش های حسابرسی و اطلاعات به روز درخواستی را ارائه کند.

برنامه صلح آمیز هسته ای ایران همواره تحت فشارهای سیاسی و اتهامات بی اساس غرب قرار داشته است. پیش از برجام، کشورهای غربی با امنیتی سازی این موضوع، تلاش کردند با ابزار تحریم و تهدید نظامی علیه ایران اقدام کنند، اما بسته شدن پرونده ابعاد احتمالی نظامی (PMD) در سال 1394، این بهانه را از میان برداشت.

ایران پس از امضای برجام به تمامی تعهدات خود پایبند ماند، اما آمریکا در سال 1397 به طور یکجانبه از توافق خارج شد و اروپا نیز نتوانست تعهدات خود را اجرا کند. در نتیجه، ایران در چارچوب حقوق برجامی خود، گام هایی در کاهش تعهدات برداشت. مذاکرات احیای برجام نیز به دلیل تعلل و زیاده خواهی های غرب به نتیجه نرسید.

ایران همچنان به تعامل دیپلماتیک و همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی ادامه داده و تأکید کرده است که در صورت بازگشت طرف های مقابل به تعهدات خود، آماده احیای توافق است. توافق اخیر ایران و آژانس برای ازسرگیری بازرسی های فنی و مذاکرات دیپلماتیک در ژنو، مسقط و رم، همگی نشان دهنده تمایل تهران به حل وفصل موضوع از طریق دیپلماسی، مشروط به ارائه ضمانت های واقعی برای رفع تحریم هاست. ایران بارها تأکید کرده است که برای دستیابی به توافقی پایدار و قابل اعتماد که تحریم ها را به صورت تضمین شده لغو کند و مانع از سوءاستفاده در آینده شود، آمادگی دارد.