پژوهشگران مطالعه ای جدید را در رابطه با کاهش مصرف کافیین بر رؤیاها انجام داده اند.

به گزارش ایسنا به نقل از ساینس آلرت، در حالی که کاهش مصرف کافیین می تواند فواید زیادی مانند دندان های سفیدتر و نیاز کمتر به دستشویی رفتن داشته باشد، ممکن است یک جنبه منفی را نیز به همراه داشته باشد که پدیدار شدن رؤیاهای واضح و گاهی ترسناک است. این یک اثر عجیب و خاص است که بسیاری از مردم می گویند ظرف چند روز پس از کاهش مصرف کافیین شروع می شود، اما آیا واقعاً پشت این اثر، دلیل علمی وجود دارد؟

شارلوت گوپتا (Charlotte Gupta)، پژوهشگر خواب در دانشگاه کویینزلند مرکزی (CQ) در استرالیا و کاریسا گاردینر (Carissa Gardiner)، پژوهشگر فوق دکتری دانشگاه کاتولیک (Catholic) در استرالیا طی مطالعه ای جدید به پاسخ این پرسش پرداخته اند.

کافیین یک ماده محرک است که باعث می شود احساس هوشیاری و بیداری کنیم. این ماده با مسدود کردن یک ماده شیمیایی در مغز ما موسوم به آدنوزین (adenosine) عمل می کند. این ماده معمولاً در طول روز، زمانی که بیدار و فعال هستیم، تجمع می یابد.

تجمع آن در مغز ما تا عصر به ما کمک می کند احساس خواب آلودگی کنیم. آدنوزین در طول خواب پاک می شود و ما در حالت ایده آل با احساس شادابی از خواب بیدار می شویم و برای اینکه آن دوباره تجمع یابد، آماده می شویم.

زمانی که ما کافیین مصرف می کنیم، سیگنال آدنوزین مسدود می شود. بنابراین، اگرچه این ماده هنوز آنجاست، ما احساس خواب آلودگی نمی کنیم. وقتی اثر کافیین از بین می رود، میل ما به خواب افزایش می یابد و این افت انرژی ناشی از کافیین است. کافیین تاثیری حدود سه تا 6 ساعت دارد؛ به این معنی که نیمی از کافیینی که مصرف می کنیم پس از این مدت هنوز در بدن ما باقی مانده و مهمتر از آن، همچنان بر آدنوزین تأثیر می گذارد. به همین دلیل است که برای بسیاری از افراد، مصرف کافیین در بعدازظهر یا عصر می تواند به بدخوابی در شب منجر شود.

کافیین با تداخل در سیگنال دهی آدنوزین می تواند خواب ما را مختل کند و میزان کلی خواب را کاهش دهد. این امر به ویژه درباره خواب با حرکت آرام چشم (NREM) صادق است. مطالعات به وضوح نشان می دهند که کافیین هر چه دیرتر و هر چه بیشتر مصرف شود، برای خواب ما مضرتر است.

مطالعات مستقیم زیادی درباره این که آیا کاهش کافیین رؤیاهای ما را واضح تر می کند یا خیر، وجود ندارد. بیشتر مطالعات روی چگونگی تأثیر کافیین بر خواب متمرکز هستند تا آنچه در رؤیاهای ما اتفاق می افتد. با وجود این، ما می دانیم که کیفیت خواب و رؤیاپردازی ارتباط نزدیکی با هم دارند.

عموم مردم با وجود نبود هیچ مدرک مستقیمی همچنان یک تاثیر را گزارش می کنند. آن ها مصرف کافیین را کاهش دادند و ظرف چند شب، رؤیاهایشان واضح تر، دقیق تر و عجیب تر شده است. اگرچه کاهش مصرف کافیین مستقیماً باعث وضوح رؤیاها نمی شود، اما این موضوع یک ارتباط معقول را نشان می دهد.

کافیین می تواند خواب را کاهش و بیدار شدن های شبانه را افزایش دهد. بنابراین، کاهش آن می تواند به بدن ما اجازه بازگشت به حالت طبیعی را بدهد و زمانی که ما بیشتر می خوابیم، میزان خواب با حرکت سریع چشم (REM) افزایش می یابد.

خواب با حرکت سریع چشم، مرحله ای از خواب است که در آن بدن ما آرام است، اما مغز ما بسیار فعال است. همچنین، این مرحله ای از خواب است که با رؤیاها مرتبط است. این مرحله از خواب می تواند به معنای فرصت بیشتر برای مغز ما جهت تولید رؤیاهای واضح باشد. این مرحله ای از خواب است که به احتمال زیاد در طول شب از آن بیدار می شویم و احتمالاً رؤیاهایمان را به یاد می آوریم، زیرا هنوز در حافظه ما وجود دارند.

بنابراین، کاهش مصرف کافیین می تواند به این معنی باشد که ما میزان بیشتری را از خواب با حرکت سریع چشم دریافت می کنیم که به معنای فرصت بیشتر برای رؤیاپردازی و به یاد آوردن رؤیاهایمان است. البته، خواب و رؤیاها فرآیند پیچیده ای هستند. همه افراد بلافاصله پس از ترک کافیین رؤیاهای واضح نخواهند دید و این اثر ممکن است تنها برای چند روز یا چند هفته طول بکشد.

نتیجه این مطالعه می گوید: در نهایت شواهد محکمی درباره ارتباط کاهش مصرف کافیین با رؤیاهای واضح وجود ندارد، اما همچنان ممکن است ارتباطی وجود داشته باشد.

کافیین بر خواب ما و خواب بر رؤیاپردازی ما تأثیر می گذارد و وقتی کافیین را از عادات غذایی خود حذف می کنیم یا آن را کاهش می دهیم، ممکن است مغز ما فرصت آن را پیدا کند تا زمان بیشتری را در خواب با حرکت سریع چشم سپری کند.

معمولا از وجود کافیین در قهوه و نوشیدنی های انرژی زا یاد میَ شود، اما کافیین را می توان در برخی نوشیدنی های گازدار، شکلات، چای، مکمل های قبل از تمرین و داروها نیز پیدا کرد. کافیین فواید زیادی مانند عملکرد شناختی و سلامت روان دارد.

برخی مطالعات نشان داده است که مصرف کنندگان قهوه در معرض خطر کمتری برای ابتلا به افسردگی هستند. همچنین، مصرف کافیین با کاهش خطر بیماری هایی مانند پارکینسون نیز مرتبط است.

قهوه حاوی ویتامین های B و آنتی اکسیدان هاست که اجزای ضروری یک رژیم غذایی سالم هستند. کافیین اغلب برای افرادی که در شب کار می کنند، راهی برای مدیریت خستگی است و حتی آن دسته از افراد که در شب کار نمی کنند، ممکن است نتوانند بدون اولین یا حتی دومین فنجان قهوه به کارهای روزمره خود بپردازند. دانشمندان توصیه می کنند که اگر قصد ندارید کافیین را به طور کامل قطع کنید، اما می خواهید کیفیت خواب خود را بهبود ببخشید، زمان بندی مصرف آن بسیار اهمیت دارد.

آن ها تاکید می کنند: سعی کنید حداقل هشت ساعت قبل از خواب از مصرف کافیین خودداری کنید و از دوزهای زیاد در 12 ساعت قبل از خواب نیز پرهیز کنید. کیفیت خواب شما ممکن است بهبود یابد و رؤیاهای واضح تری را تجربه کنید.

این پژوهش در مجله The Conversation منتشر شده است.