بازار لوازم خانگی در ایران طی ماه های اخیر با رکود شدیدی روبه رو شده است. در این شرایط برخی از فروشندگان نیز مدعی هستند برای جلوگیری از برگشت چک ها، کالاهای خود را پایین تر از قیمت واقعی عرضه می کنند و این موضوع شرایط بی سابقه ای در بازار ایجاد کرده است.

به گزارش خبر آنلاین، طبق گفته فعالان بازار لوازم خانگی، کاهش توان مالی خانوارها، عامل اصلی رکود است؛ همچنن افزایش نرخ ارز، تورم و هزینه های بالای زندگی، خرید کالاهای گران قیمت را دشوار کرده و باعث افت تقاضا شده است، بنابراین فروش تولیدکنندگان کاهش یافته و بسیاری از فروشگاه ها با انبارهای پر از کالاهای فروخته نشده مواجه اند. در نتیجه تعمیر لوازم خانگی به جای خرید نو به گزینه ای اصلی تبدیل شده است.

از سوی دیگر، محدودیت واردات، فشار دیگری بر بازار وارد کرده است. خروج برندهای خارجی و محدودیت تولید داخلی، تنوع محصولات را کاهش داده و قیمت ها را بالا برده است. بسیاری از مناطق با کمبود کالا روبه رو هستند و گزینه های محدود مصرف کنندگان، گرایش به تعمیر وسایل موجود را تشدید کرده است.

در این میان مشکل ناترازی انرژی و قطعی های مکرر برق، تولیدکنندگان را محدود کرده و تعطیلی خطوط تولید، تامین مواداولیه و کمبود نقدینگی، عرضه کالا را کاهش داده است. این مسایل خانوارها را به تعمیر وسایل قدیمی سوق داده و بازار تعمیرات رونق گرفته است.

در واقع گرایش مردم به تعمیرات، یک تغییر رفتار اقتصادی مهم است. خانواده ها برای مدیریت هزینه ها به دنبال راهکارهای کم هزینه هستند و تعمیر لوازم خانگی یکی از این راهکارهاست. این روند نیاز به خدمات تعمیر معتبر و قطعات یدکی استاندارد را افزایش داده و فشار بر کسب وکارهای تعمیرات را بیشتر کرده است.

با این حال، هزینه های بالای تعمیر یکی از چالش های اصلی است. در برخی موارد، هزینه تعمیر تقریبا برابر با خرید یک دستگاه نو است. این موضوع باعث شده برخی خانوارها از تعمیر منصرف شوند یا تصمیم گیری آن ها دشوار شود. کارشناسان اقتصادی بر لزوم نظارت دقیق بر بازار قطعات یدکی و خدمات تعمیر تاکید دارند تا این بخش متناسب با نیاز مردم عمل کند.

شاخص مدیران خرید (شامخ) در گروه ماشین سازی و لوازم خانگی در خرداد 1404، 34.5 ثبت شده که نشان دهنده رکود شدید در این بخش است. شاخص تولید محصولات 28.4 و میزان سفارشات جدید 28 گزارش شده که وضعیت دشوار تولیدکنندگان و کاهش فعالیت های اقتصادی را مشخص می کند.

مصرف کنندگان برای تعمیرات به دنبال خدمات معتبر و با کیفیت هستند، اما حجم بالای کار تعمیرکاران، زمان انتظار برای دریافت خدمات را افزایش داده است. کمبود برخی قطعات یدکی و وابستگی به مواداولیه داخلی، تامین قطعات را با چالش مواجه کرده و کیفیت خدمات در برخی موارد کاهش یافته است.

عدم تعادل بین عرضه و تقاضا در بازار قطعات یدکی، چالش دیگری است. افزایش تقاضا در حالی که عرضه محدود است، هزینه ها را بالا برده و فشار مالی خانوارها را بیشتر کرده است. برخی تعمیرکاران گزارش می دهند که تامین قطعات برای وسایل پرمصرف مانند یخچال، لباسشویی و ماشین ظرفشویی، در برخی مناطق زمان بر شده است و همین موضوع کیفیت خدمات را تحت تاثیر قرار داده است.

تجربه خانوارها نشان می دهد که برخی تعمیرات، اگرچه هزینه بر است، در مجموع صرفه جویی قابل توجهی نسبت به خرید نو دارند، اما در برخی موارد هزینه تعمیر تقریبا با قیمت خرید یک دستگاه نو برابری می کند. این اختلاف باعث شده تصمیم گیری برای تعمیر یا خرید، پیچیده و همراه با ریسک مالی شود. کارشناسان بر ضرورت اطلاع رسانی به مصرف کنندگان درباره هزینه تقریبی تعمیر و کیفیت قطعات یدکی تأکید دارند.

گرایش به تعمیر نه تنها بر رفتار مصرف کننده تاثیر گذاشته، بلکه تاثیر قابل توجهی بر بازار و اشتغال تعمیرکاران داشته است. تعداد مراکز تعمیر و فروشگاه های قطعات یدکی افزایش یافته و بسیاری از تعمیرکاران برای تامین تقاضای بالای خانوارها، شیفت های کاری خود را طولانی تر کرده اند. این موضوع به شکل غیرمستقیم اشتغال در بخش تعمیرات را افزایش داده و خانواده ها را قادر ساخته در شرایط دشوار اقتصادی، از وسایل موجود استفاده بیشتری ببرند.

رفتار خانوارها در این شرایط، نمایانگر تغییر الگوی خرید و مدیریت هزینه هاست. گرایش به تعمیر به جای خرید نو، راهکاری برای کاهش فشار مالی خانوارها محسوب می شود و می تواند اثر بلندمدتی بر سیاست گذاری تولیدکنندگان داشته باشد. سیاست گذاران ملزم به تدوین برنامه هایی برای حمایت از تولید داخلی و نظارت بر بازار تعمیرات هستند تا روند گرایش به تعمیر به ضرر صنعت و تولید تبدیل نشود.

تجربه برخی خانواده ها نشان می دهد که گاهی صرفا برای تعویض یک قطعه کوچک، چند روز انتظار و هزینه های قابل توجه صرف می شود؛ این موضوع حکایت از نیاز به بهبود مدیریت تأمین قطعات و آموزش تعمیرکاران دارد.

در کنار افزایش تعمیرات، فروش اقساطی لوازم خانگی نیز روند صعودی داشته است. کاهش توان مالی خانوارها و بالا بودن قیمت کالاهای نو باعث شده بسیاری از مصرف کنندگان به جای پرداخت نقدی، خرید اقساطی را انتخاب کنند. این موضوع برای فروشندگان راهکاری برای حفظ نقدینگی و کاهش حجم کالاهای انبار شده محسوب می شود، اما در عین حال، فشار مالی خانوارها را نیز طولانی تر کرده و تصمیم گیری درباره خرید یا تعمیر را پیچیده تر می کند.

کارشناسان اقتصادی پیشنهاد می کنند، توسعه مراکز تعمیر حرفه ای و ایجاد شبکه توزیع قطعات استاندارد، فشار مالی و زمانی مصرف کنندگان را کاهش می دهد.

کارشناسان توصیه می کنند دولت و تولیدکنندگان با همکاری یکدیگر اقداماتی برای بهبود عرضه و کاهش هزینه های تعمیر انجام دهند. آگاهی رسانی به مصرف کنندگان درباره مراکز تعمیر معتبر و استفاده از قطعات استاندارد، می تواند هزینه ها را کاهش داده و بازار را بهبود بخشد.

افزایش بهره وری تولیدکنندگان داخلی و حمایت از خطوط تولید قطعات یدکی، فشار مالی خانوارها را کاهش داده و کیفیت خدمات تعمیرات را ارتقا می دهد. برنامه های آموزشی برای تعمیرکاران، ارتقای استاندارد خدمات و افزایش مهارت فنی آن ها، اثرگذاری بیشتری بر بازار خواهد داشت.

تحلیلگران هشدار می دهند که بدون اتخاذ سیاست های حمایتی و مدیریتی، رکود بازار لوازم خانگی و فشار اقتصادی بر خانوارها ادامه خواهد یافت. گرایش به تعمیر، نمونه ای از انعطاف و مدیریت اقتصادی خانوارها در شرایط دشوار است، اما نیازمند سیاست های دقیق برای جلوگیری از مشکلات بلندمدت بازار است.

بازار لوازم خانگی، در صورت حمایت منطقی از تولید داخلی و کاهش هزینه های تعمیر، می تواند مسیر رشد را دوباره پیدا کند. ایجاد شبکه توزیع مناسب و هماهنگ کردن عرضه و تقاضا، کلید خروج از رکود فعلی است.

تقویت بخش تعمیرات و حمایت از تولید قطعات یدکی داخلی، نه تنها فشار مالی مصرف کنندگان را کاهش می دهد، بلکه امنیت اقتصادی و اشتغال مرتبط با تعمیرات را حفظ می کند. آموزش و توانمندسازی تعمیرکاران، ایجاد شبکه های خدمات استاندارد و نظارت بر کیفیت قطعات یدکی، اقداماتی هستند که می توانند بازار را در مسیر پایدار هدایت کنند.

به علاوه، کارشناسان بر اهمیت استفاده از قطعات یدکی با کیفیت و استاندارد تاکید دارند و معتقدند مراکز تعمیر باید تضمین خدمات ارائه دهند تا اعتماد مصرف کنندگان حفظ شود. اطلاع رسانی گسترده به خانوارها درباره مراکز معتبر و خدمات قابل اعتماد، می تواند فشار مالی را کاهش داده و رضایت مشتریان را افزایش دهد.

افزایش تقاضا برای تعمیرات و خدمات پس از فروش، فرصت مناسبی برای کارآفرینی و ایجاد اشتغال در بخش تعمیرات فراهم کرده است. بسیاری از تعمیرکاران جوان با استفاده از آموزش های فنی و شبکه های خدماتی، توانسته اند کسب وکار خود را گسترش دهند و نقش مهمی در تأمین نیاز خانوارها ایفا کنند.

در نهایت، روند فعلی بازار لوازم خانگی و واکنش خانوارها به شرایط اقتصادی، نیاز به سیاست گذاری هماهنگ دولت، تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی را نشان می دهد. گرایش به تعمیر، راهکاری برای کاهش فشار مالی خانواده هاست، اما بدون برنامه ریزی دقیق، می تواند مشکلات بلندمدتی برای تولیدکنندگان و بازار ایجاد کند.